اکنون که سخن به اینجا رسید، خوب است درباره نامه اعمال نیز مطالبی را بدانیم.
گفته شد پس از حضور در محکمه و گواهی شهود، قاضی محکمه طبق معیار و میزان محاسبه حکم قطعی دادگاه را صادر می فرماید.
محتوا و نحوه ارائه پرونده عمل، بازگو کننده وضع فرد، در آن عرصه است. محتوای نامه عمل آنگونه واضح و روشن است که فرد به خوبی میتواند درباره خود حکم نماید.
در قرآن کریم ضمن آیات متعددی به پرونده اعمال و نحوه تشکیل آن و سپس آوردن انسانها به محکمه و سرانجام حکم، اشاره رفته است مثلا در سوره اسراء آیه 13 و 14 می خوانیم.
«اعمال هر انسانی را به گردنش قرار داده ایم و روز قیامت کتابی را بیرون می آوریم که آن را در برابر خود گشوده می بیند».
«به او گفته می شود نامه اعمالت را خودت بخوان، کافی است که خودت امروز حسابگر خود باشی» .
این دو آیه از نحوه تشکیل پرونده و چگونگی ارائه آن در روز قیامت سخن می گوید.
این پرونده، یا نامه اعمال آنچنان روشن و واضح تنظیم شده که شخص خود می تواند با دیدن محتوای آن درباره خود قضاوت کند (چنانکه اجمالا اشاره شد).
در سوره الحاقه آیات 18 37 چنین می خوانیم:
«آن روز که در معرض حساب حاضر شوید، هیچ چیز از شما مخفی و پنهان نخواهد ماند. اما کسی که نامه عملش را بدست راستش
دهند، (با کمال خرسندی و نشاط) می گوید: بیائید کتاب و نامه عمل مرا بخوانید.
من فکر می کردم و عقیده داشتم که روزی برای حساب حاضر خواهم شد، چنین شخصی دارای زندگی خوش و راضی خواهد بود، در بهشتی عالیرتبه، بهشتی که میوه هایش نزدیک و همواره در دسترس می باشد (قرار خواهد گرفت).
(به آنها خطاب می شود) بخورید و بیاشامید، برشما گوارا باد، این پاداش اعمالی است که در دنیا تهیه کرده و از پیش فرستاده اید.
اما کسی که نامه اعمالش را به دست چپش دهند (سخت ناراحت می شود) می گوید: کاش این نامه و پرونده عمل به دست نمی رسد، و هرگز از حساب اعمالم مطلع نمیشدم. کاش مرگ فرا می رسید و کار مرا تمام می کرد.
(آه) اموال و ثروتم امروز مرا بی نیاز نساخت، همه قدرت، حشمت و جاه و جلالم از دست رفت . (در اینجا است که ندا می رسد) او را بگیرید و در غل و زنجیر قرار دهید، سپس به جهنم در افکندید، و پس از آن او را به زنجیری که طولش هفتاد ذراع است درکشید که او به خداوند علی عظیم ایمان نیاورد. او (مردم را) بر اطعام فقرا، و مساکین تشویق نکرد، بنابراین امروز دراینجا دوست و خویشاوندی که به دادش برسند ندارد، و غذائی جز غسلین (چرک و کثافت بدن دوزخیان) نخواهد داشت. و این غذا را تنها خطا کاران و اهل معاصی می خورند).
بر اساس این آیات پرونده اعمال افراد به دستشان داده می شود، بعضی به دست راست و بعضی بدست چپ و محتوای پرونده عمل چنان است که همه می توانند بخوانند و بدانند، تفاوتی بین باسواد و بیسواد
نیست.
قضاوت بین این دو دسته نیز تفاوت دارد بر اساس آیات رسیده در سوره انشقاق کسانی که نامه عملشان در دست راستشان قرار دارد حسابشان سریعتر انجام میشود.
در آیات 7 14 این سوره می خوانیم:
«اما کسی که نامه عملش را بدست راستش دهند، حسابش به زودی و آسان رسیدگی میشود و به سوی اهل خویش با مسرت و شادی باز می گردد.
و اما کسی که نامه عملش را از پشت سرش به (دست چپش) دهند، به زودی مرگ خود را فرا می خواند (آه و ناله سر می دهد) و به آتش جهنم خواهد افتاد. او در میان کسانش مسرور و مغرور بود، (و از رسیدن چنین روزی غافل)، او گمان می کرد که هرگز بازگشتی و حیات مجددی وجود نخواهد داشت (ولی اینطور نیست) پروردگارش از اوضاع و احوال او کاملا آگاه است».
رابطه اعمال و امام
از تعدادی آیات قرآن برمی آید که نامه عمل انسان با یک ویژگی خاص نیز همراه است و آن اینکه عمل می بایست بر اساس دستورات و فرمانهای پیشوا و امام شخص صورت گرفته باشد.
در سوره اسراء آیه 71 می خوانیم:
یوم ندعوا کل اناس بامامهم فمن اوتی کتابه بیمینه فاولئک یقرؤن
کتابهم و لایظلمون فتیلا .
و من کان فی هذه اعمی فهو فی الاخرة اعمی و اضل سبیلا.
در آیه نخست به مسأله امامت و نقش آن در سرنوشت انسانها پرداخته می فرماید:
«روز قیامت هر گروهی را با امام و رهبرشان می خوانیم».
هر کس پیشوایی هر امامی را پذیرفته با او در محکمه حضور می یابد تا معلوم گردد پیشوا دستور را رسانده و پیرو او عمل کرده یا خیر؟
خلاصه اینکه پیوند امامت و پیروی در این جهان، به طور کامل در آن جهان منعکس میشود. و بر اساس آن گروه نجات و گروه اهل عذاب مشخص می گردند.
لذا بدنبال آیه نخست می فرماید: «کسانی که نامه عملشان به دست راستشان داده می شود آنها با سرافرازی و افتخار و خوشحالی و سرور نامه اعمالشان را می خوانند، و کوچکترین ظلم و ستمی برآنها روا داشته نمی شود».
و اما وضع گروه دوم که امامت و رهبری حقیقی را نپذیرفته از فرمانهای او سرپیچیده و پیروی امام غیر مبعوث از جانب خدا را پذیرفته اند، قرآن چنین بازگو می کند:
«و اما کسانی که در این جهان کوردل بودند، آنها در سرای آخرت نیز نابینا خواهند بود» .
و بدین ترتیب معلوم می شود که محتوای نامه اعمال حتما در رابطه با مسأله امامت خواهد بود.
نامه اعمال امت
از آیات قرآن استفاده میشود همانطور که افراد به تنهایی دارای نامه عمل هستند به طور گروهی و جمعی نیز دارای نامه عمل جداگانه ای هستند تا روشن گردد آنها در کارهای جمعی و گروهی وظیفه را بخوبی انجام داده اند یا خیر.
در سوره جاثیه آیات 29 28 می خوانیم:
«در قیامت می بینی که هر امتی برای محاسبه و محاکمه گرد هم آمده و زانو زده اند. هر امتی به کتاب گروهی و جمیعش خوانده می شود و خطاب می رسد، در این روز طبق عملتان جزا داده می شوید.
این کتاب ما است که براستی با شما امت سخن می گوید و حقایق را آشکار می سازد که ما در دنیا از تمام کارهای فکری و جسمی شما نسخه برداری نموده ایم.»
از آنچه در پیش نسبت به گواهی انبیاء و حضور امام و رهبر با افراد در دادگاه و نامه عمل جمعی گفتیم روشن می گردد که عمل جمعی انسانها جداگانه مورد حساب قرار می گیرد.
خداوند همه ما را از کسانی قرار دهد که نامه اعمالشان در دست راستشان قرار داده می شود . و به خوبی به دستورات امام و پیشوایشان عمل کرده و هیچ کوتاهی نه در عمل فردی و نه جمعی نداشته اند.
