هر چند توسعه صنعت باید متناسب با توسعه زیرساخت‌‌‌هایی همچون مسکن، فضاهای آموزشی و بهداشتی و درمانی و فرهنگی و ورزشی و رفاهی - تفریحی در مسیر توسعه پایدار باشد اما در این میان گسترش روزافزون آلودگی‌‌‌های ناشی از توسعه صنایع آب‌بر و آلاینده و نیز گسترش روند ورود مهاجران و کارگران ساده به برخی شهرهای استان و از همه مهم‌تر افزایش آلودگی‌‌‌ها و ذرات گرد و غبار ناشی از برخی واحدهای تولیدی قابل انکار نیست. از سوی دیگر با وجودی که نقش صنایع در این استان به دلیل نیندیشیدن تدابیر لازم در جانمایی و بی‌‌‌توجهی واحدها به رعایت ملزومات و الزامات زیست‌‌‌محیطی و استاندارد‌‌‌های لازم، در آلودگی محیطزیست غیرقابل انکار است، اما نباید اثرات مخرب و بسیار بزرگ ناشی از تغییرات ایجاد شده درسبک زندگی مردم فراموش شود.
نکته جالب این است که هر ساله با وجود تداوم آلاینده‌‌‌ها در استان یزد و به‌ویژه شهرهای اردکان، اشکذر، میبد و یزد، با وجود تعطیلی مدارس در تهران، اصفهان، مرکزی و... در استان یزد کمتر به سلامت مردم و به‌ویژه دانش‌‌‌آموزان توجه می‌شود. هر چند که در برخی روزها، ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا پیش‌بینی استمرار پایداری و بالا بودن آلاینده‌‌‌ها را اعلام می‌کنند به گونه‌‌‌ای که شاخص آلودگی‌‌‌ها در شهرهای اردکان و یزد و میبد از 120 بالاتر رفته و در برخی مواقع تا 150 می‌رسد ولی در همین تصمیم‌گیری‌‌‌ها کمتر به این منطقه توجه می‌شود. هواشناسی استان یزد هم در این مواقع ضمن هشدار زرد برای شهرهای اردکان، میبد و اشکذر با توجه به کاهش کیفیت هوا، از گروه‌‌‌های حساس می‌‌‌خواهد از فعالیت فیزیکی در فضاهای باز پرهیز کنند.
آخرین مورد آن در روز سه‌شنبه هفته گذشته 14 آذرماه بود که هواشناسی یزد با پیش‌بینی تداوم پایداری و سکون نسبی جو در غالب مناطق استان، انباشت آلاینده‌‌‌های جوی در مناطق صنعتی و پرتردد شهری را تا اوایل هفته آینده برای استان پیش‌بینی کرد. هواشناسی در این باره اعلام کرده بود که تا اوایل هفته آینده همچنان پایداری و سکون نسبی جو، وضعیت غالب استان خواهد بود و بر این اساس برای مناطق صنعتی و پرتردد شهری غبار صبحگاهی و انباشت آلاینده‌‌‌های جوی پیش‌بینی می‌شود. در نتیجه این اعلام، کارگروه شرایط اضطرار آلودگی هوا استان یزد تشکیل جلسه داد و مصوب کرد: به علت آلودگی هوا مراکز پیش‌‌‌دبستانی و تمام مقاطع تحصیلی شهرهای اردکان، احمد‌‌‌آباد و روستای ترک‌‌‌آباد این شهرستان و شهرهای میبد و بفروئیه روز چهارشنبه به صورت غیر‌حضوری برگزار شود.
نکته جالب در مصوبات این کارگروه «هماهنگی برای تعطیلی موقت واحدهای صنعتی، کارخانه‌‌‌ها و مراکز موثر در ایجاد و تشدید آلودگی توسط حفاظت محیطزیست، فرمانداری، شهرداری با هماهنگی مقام قضایی شهرستان» اعلام شده که اگر فقط همین بند در عمل با دقت انجام و نظارت شود بسیاری از مشکلات آلودگی در دشت اردکان – یزد حل خواهد شد. نماینده شهرستان اردکان در این باره گفت: در چند سال گذشته 70هزار نفر غیربومی به جمعیت اردکان اضافه شده و بر اساس کدملی افراد، از 400 شهر ایران در واحدهای تولیدی اردکان فعالیت دارند. محمدرضا دشتی‌اردکانی با اشاره به اینکه حفظ محیطزیست وظیفه همگانی است، اظهار کرد: سلامت محیطزیست می‌تواند از طریق توسعه برنامه‌‌‌ریزی‌شده و پایدار، تضمین شود، اما به این شرط که همه در این امر سهیم باشند و تنها محدود به سازمان حفاظت محیطزیست نشود.
وی با تاکید بر مشکلات آلودگی هوا در استان یزد افزود: این روزها تبعات آلودگی‌‌‌های زیست محیطی ناشی از رشد صنایع تنها به این شهرستان خلاصه نمی‌شود و این معضل متوجه تمام استان یزد است. نماینده اردکان ادامه داد: استان یزد با داشتن صنایع و معادن زیادی که طی دهه‌‌‌های اخیر احداث شده، ظرفیت ایجاد واحدهای آلاینده جدید را ندارد. دشتی‌اردکانی ورود مهاجران به شهرستان اردکان را یکی از چالش‌‌‌های توسعه صنعتی این شهرستان دانست و افزود: در کنار معضلات محیط‌زیستی، چالش‌‌‌های فرهنگی و اجتماعی از جمله آسیب‌‌‌های ورود مهاجران به اردکان بوده است.
وقتی این تعداد کارخانه آلاینده در یک شهرستان 80هزار نفری راه‌اندازی می‌شود طبیعی است که کارگر آن هم باید از سایر نقاط کشور آورده شود که علاوه بر رشد آلایندگی‌‌‌ها و آلودگی‌‌‌ها، باید شاهد افزایش آسیب‌‌‌های اجتماعی و فرهنگی هم بود. نکته پایانی اینکه، در مرحله اول باید بدون شعارزدگی، جلوی افزایش روزافزون صنایع آلاینده و پرآبخواه به بهانه فاز توسعه و... را گرفت و در مرحله دوم دستگاه‌‌‌های نظارتی هم به صورت جدی و قاطع بر رعایت مباحث زیست محیطی در کارخانه‌‌‌های موجود نظارت داشته باشند و از بین رفتن اشتغال را مانع تعطیلی یک کارخانه آلاینده ندانند.
