موتور رشد با سوخت تجدید ارزیابی

با گذشت چند سال از آغـــــــاز فعالیت یک بنگاه صنعتی و اقتصادی در زمینه‌های گوناگون، بنگاه اقتصادی در صورتی که تمایل به جایگزینی یا خریداری دارایی معین داشته باشد، باید حداقل چندین برابر استهلاکی که در چند سال گذشته اتفاق افتاده، هزینه کند. بدین‌سان بنگاه جهت ادامه فعالیت خود باید ارزش و میزان دارایی‌های خود را به تناسب میزان رشد تورم همسان کرده و به این منظور اقدام به سرمایه‌گذاری کند. براساس استاندارد حسابداری شماره 11، بند 33 عنوان می‌کند دوره تجدید ارزیابی دارایی‌های ثابت مشهود وابسته به تغییرات ارزش منصفانه دارایی‌ها 3 الی 5ساله و دوره تجدید ارزیابی سرمایه‌گذاری‌ها یک‌ساله است.

در بند 78 قانون بودجه سال 1390، بند 39 قانون بودجه سال 1391، بند 48 قانون بودجه سال 1392 و ماده 17 قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی، مجوز 5ساله تجدید ارزیابی دارایی به شرکت‌ها داده‌ شده بود. کارشناسان و تحلیلگران نظرات متفاوت و متناقضی پیرامون عملیاتی شدن تجدید ارزیابی دارایی شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی مطرح کرده بودند. با وجود اینکه تجدید ارزیابی دارایی‌ها موجب افزایش شفافیت صورت‌های مالی شرکت‌ها می‌شود، اما به دلیل افزایش هزینه استهلاک و کاهش سود هر سهم و کاهش ارزش سهام شرکت‌ها، در مقایسه با شرکت‌های مشابه که دارایی‌های خود را تجدید ارزیابی نکرده بودند، این اقدام در سال‌های گذشته چندان مورد توجه سرمایه‌گذاران و سیاستگذاران بازار سرمایه قرار نگرفت.

با این وجود پس از رشد بازار از اواخر اسفندماه سال گذشته، بازار در سال جاری پس از مثبت سپری شدن یک ماه و نیمه، روند نزولی خسته‌کننده‌ای را در پی گرفت و چندین ماه در ورطه کم‌رمقی فرو‌رفت. با ورود به نهمین فصل سال شرایط و نبض بازار از حالت کند معمول خارج شد و در بازار سرمایه که ماه‌ها در انتظار محرکی جدی برای رشد می‌گشت، با گام نهادن به هشتمین روز آذرماه زمزمه عملیاتی شدن تجدید ارزیابی دارایی شرکت‌ها پیچیده شد و فضای رخوت‌انگیز و رکودی چندماهه بازار با انتشار خبر فراخوان شرکت‌های بورسی از سوی سازمان رخت بربست. رشد و افزایش ارتفاع نماگرهای اصلی بازار با انتشار تنها خبر این موضوع، از تاثیرپذیری بازار از اخبار گوناگون حکایت دارد. با انتشار خبر تجدید ارزیابی دارایی شرکت‌ها، تنور معاملاتی بازار سهام مجددا داغ شد و نماگر اصلی بازار در هفته معاملاتی منتهی به پانزدهم آذرماه رشد 5.37درصدی هفتگی را به ثبت رساند.

سبزپوشی بازار یک هفته تداوم یافت و پس از آن بازار به استراحت و اصلاحی موقتی فرورفت. در این میان به نظر می‌رسید بازار خبر تجدید ارزیابی دارایی شرکت‌ها را در خود هضم کرده و مجددا وارد فاز رکودی شده، تا اینکه روز شنبه دعوت رئیس سازمان بورس از شرکت‌‌های بزرگ‌ بورسی و بانک‌‌ها در یک هم‌‌اندیشی با حضور وزیر اقتصاد جان دوباره‌ای به بازار داد. خبر تجدید‌ ارزیابی‌ها در کنار انتشار گزارش 9ماهه شرکت‌ها توانست مانع از ریزش بیشتر بازار در ماه‌های پایانی سال جاری شود. در همین راستا سیدمحمدجواد میرطاهر، نایب‌رئیس هیات‌مدیره شرکت بورس، در خصوص اقدام سازمان بورس در خصوص تجدید ارزیابی دارایی 26 شرکت و هلدینگ گفت: یکی از مهم‌ترین مواردی که هلدینگ‌ها و شرکت‌های بورسی می‌توانند از طریق آن اقدام به اصلاح ساختار مالی خود کنند، افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها بوده است.

شرکت‌ها زمانی که اقدام به تجدید ارزیابی دارایی و به‌روز شدن دارایی‌های خود می‌کنند، به نحو بهتر و شایسته‌تری می‌توانند به حوزه طرح‌های توسعه‌ای ورود کنند و سرمایه‌های آتی‌شان را از محل سود انباشته یا مطالبات و آورده نقدی افزایش دهند و نسبت به سرمایه‌گذاری مجدد اقدام کنند. بازار در هفته جاری در مدار خوبی در حرکت بود و روز گذشته نیز سریال تزریق اخبار مثبت یکی پس از دیگری به بازار مخابره و موجب افزایش ارتفاع 35هزار واحدی دماسنج اصلی بازار شد. انتشار خبر رفع موانع و ایرادات قانونی تجدید ارزیابی دارایی‌ها و رفع ابهامات مالیاتی براساس استاندارد 15 که افزایش ارزش را از شمول مالیات خارج می‌کند، موجب فتح قله 2میلیون و 200هزار واحدی توسط شاخص کل بورس تهران شد.

تجدید ارزیابی‌ها؛ موتور رشد

امیر ندیری، کارشناس بازار سرمایه، در خصوص داغ شدن موضوع تجدید ارزیابی دارایی شرکت‌ها گفت: تجدید ارزیابی دارایی شرکت‌ها در هفته‌های اخیر جو مثبتی در بازار به پا کرده است. بازار سرمایه که روزهای کسل‌کننده‌ای را سپری می‌کرد، با انتشار چنین خبری نفسی دوباره کشید. با وجود سبزپوشی بازار ذیل انتشار این خبر، انتظار می‌رفت بازار رشد بیشتری را تجربه کند، اما به دلیل سایه سنگین رکود در بازارهای مالی و سیاست‌های انقباضی بانک مرکزی در سال جاری، بازار سهام آنچنان که شاید و باید به این خبر واکنش هیجانی نشان نداد. از این رو به نظر می‌رسد هرچه به گام‌های نهایی عملیاتی شدن این موضوع نزدیک شویم، اطمینان از‌دست‌رفته بازار نیز بازخواهد گشت و بازار واکنش مثبت مناسب‌تری به این موضوع نشان خواهد داد.

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: به نظر می‌رسد در مقطع کنونی سیاستگذار عزم خوبی برای عملیاتی شدن این موضوع نشان داده و در صورتی که موانع پیش روی این سیاستگذاری از میان برداشته شود، می‌توان روزهای روشنی برای بنگاه‌های اقتصادی متصور بود. ندیری در خصوص چشم‌انداز عملیاتی شدن تجدید ارزیابی دارایی شرکت‌ها افزود: تجدید ارزیابی دارایی شرکت‌ها موضوعی است که مخالفان چندانی میان خود ندارد، چرا که با عملی شدن آن شفافیت صورت‌های مالی افزایش و ارزش ذاتی دارایی‌ها واقعی‌تر می‌شود. با وجود اینکه بازار در سطوح ارزنده‌ای قرار دارد، محرک‌های گوناگون می‌تواند تاثیر قابل‌توجهی در رشد بازار داشته باشد که در شرایط کنونی موضوع تجدید ارزیابی دارایی شرکت‌ها نقش خود را به صورت مناسبی ایفا کرده است.