عصر ایران؛ سروش بامداد- کانال مفید روزنامهنگاری جدید تصویر نامهای را منتشر کرده که در آن یک مقام تأمین اجتماعی استان بوشهر خواستار جمعآوری و از بینبردن هفتهنامۀ استانی «نسیم جنوب» شده و دلیل آن را «زاویهدار بودن نشریه با دولت و نظام» اعلام کرده است. آن هم درست در روزهایی که این نشریه هزارمین شماره خود را منتشر کرده است.
نامه به امضای «رییس ادارۀ بازرسی و رسیدگی به شکایات اداره کل استان» رسیده و تا لحظۀ تحریر این مطلب خبری دایر بر واکنش مدیر کل ارشاد استان یا مقامات بالاتر منتشر نشده حال آن که نشریه یک محصول فرهنگی است و با مجوز رسمی منتشر میشود و اگر موردی وجود داشته باشد هیأت نظارت بر مطبوعات تذکر شفاهی یا کتبی میدهد و دستور امحا و جمعآوری در صلاحیت رییس بازرسی یک اداره نیست.
شاید گفته شود در سطح ادارات تابع است نه بیرون و اختیار درون را دارند ولی این استدلال هم پذیرفتنی نیست. چرا که اگر پرسنل و مدیران حس کنند رصد میشوند و در بهبود رفتار خود میکوشند.
به عبارت دیگر یک شورای فراقوه ای به نام هیأت نظارت بر مطبوعات مجوزی صادر میکند و همین که در عصر عسرت مطبوعات هنوز عدهای با تحمل زیان رنج و دردسر نشر را به جان میخرند شایان تقدیر است. آن وقت یک مقام محلی به خود اجازه میدهد محتوای نشریهای را زاویهدار با دولت و نظام تشخیص دهد و دستور جمعآوری صادر کند در حالی که چنین امری در صلاحیت یک مقام اجرایی نیست و قرار است بازرسی ناظر به امور دیگر باشد.
نکتۀ اصلی و بهانۀ این یادداشت اما موضوعی دیگر و کلانتر است و آن هم اینکه در این نامه دولت را مساوی و مساوق با نظام دانسته است. در حالی که دولتها میآیند و میروند و انتقاد از دولت هرگز به معنی مقابله با نظام نیست. حتی این دیدگاه درباره دولت مورد حمایت مستقیم مرحوم امام در دهه 60 وجود نداشته کما این که نسب اصول گرایان امروزی به منتقدان همان دولت میرسد.
مساوی دانستن دولت با نظام روی دیگر سکه یکسان دانستن اعتراض به «رفتار» با «ساختار» است و هر دو برای امنیت جامعه زیانبار.
سال 88 در حاشیه همایشی دربارۀ اتفاقات پسا انتخابات همین امر را با یک مقام عالی رتبه مطرح کردم و بسیار استقبال کرد و خواست موضوع را در پنل به بحث بگذارم و البته مجالی فراهم نیامد.
یکسان نگاری دولت با نظام و رفتار با ساختار بسیار مخاطره آفرین است. زیرا اگر مردم از تغییر با تغییر دولتها ناامید شوند نقد خود را متوجه ساختار میکنند و از این منظر یکسانانگاری دولت با نظام شاید در کوتاه مدت به نفع دولت مستقر باشد تا انتقاد را در نطفه خفه کند اما قطعا به سود نظام سیاسی نیست.
به یادآوریم در دهه های 20 و 30 و حتی 40 خورشیدی با تغییر دولتها فضای سیاسی تغییر میکرد ولی در سال 57 تغییر پیاپی چند دولت افاقه نکرد. چرا؟ چون امیر عباس هویدا برای دولت شأن مستقل قایل نبود و دولت مفهوم قبلی خود را از دست داد.
پس در این قضیه اولا مطابق قانون اساسی هیچ مقامی حق تحدید و تهدید آزادیهای قانونی را ندارد و اقدام او مصداق تخلف است ثانیا زاویه داشتن با دولت به معنی زاویه داشتن با نظام نیست و اساسا جرمی به نام زاویه با دولت تعریف نشده است و به فرض که چنین باشد تشخیص آن با رییس اداره بازرسی نیست.
شگفتا که دولت روزنامه و این همه خبرگزاری و هر وزارتخانه سایت دارد و چند خبرگزاری سابقا منتقد دولت سابق هم ستاینده و گاه مداح دولت فعلی شده اند و صدا و سیما هم از بام تا شام در حال تعریف و تمجید از دولت است و سیراب نمی شوند و انتظار دارند یک هفته نامه محلی هم سخنی ننویسد که به تریج قبایشان بربخورد!