بنابراین به لحاظ علمی و عرفی در هیچ کشوری تراز تجاری را بدون درنظرگرفتن برخی منابع مانند نفت و گاز یا با آن به تفکیک محاسبه نمیکنند اما در کشور ما علاوهبر صادرات کالاهای غیرنفتی و ورود درآمدهای حاصل از آن به کشور، بخش قابلتوجهی از درآمدهای ارزی کشور از محل صادرات نفت و گاز است که در تراز بازرگانی اعلامی از سوی گمرک پیش از این اعلام نمیشد و آمار بازرگانی خارجی گمرکی شامل ارقام صادرات نفتخام، نفتکوره و میعانات گازی نمیشد، در حالی است که صادرات نفتی بهعنوان منبع اصلی تامین ارز واردات کالاهای اساسی است.
حالا گمرک جمهوریاسلامی ایران با اصلاح این رویه برای نخستینبار در راستای ایجاد شفافیت در عملکرد تجارت خارجی، اقدام به انتشار تجارت خارجی کشور با احتساب آمار صادرات نفت، برق و خدمات فنی و مهندسی در دولت سیزدهم کرد که بر این اساس صادرات کشور در 9ماهه سالجاری با احتساب نفت، برق و خدمات فنی و مهندسی و به استثنای آمار صادرات تجارت چمدانی به 63میلیارد و 970میلیون دلار رسیده، حجم تجارت خارجی کشور (مجموع واردات و صادرات) در 9 ماهه امسال با رشد 7درصدی به بالغ بر 112میلیارد دلار رسیدهاست و با احتساب صادرات نفت، خدمات فنی و مهندسی و برق، شاهد بالغ بر 15.5میلیارد دلار مازاد تجارت خارجی در این مدت هستیم.
پاسخ «دنیایاقتصاد» به یک جوابیه
وزارت محترم اقتصاد و دارایی در مطلبی در واکنش به گزارش این جریده، در باب آمار عملکرد تجارت غیرنفتی کشور، توضیحاتی ارائه کرده است که نیازمند تذکر برخی نکات است. این مطلب در بخشی، بهدرستی از شفافیت در ارائه آمار رسمی دفاع کرده و آن را بهحساب خدمات دولت سیزدهم گذاشته است، اما دو نکته در این زمینه بهنظر میرسد؛ نخست شفافیت در ارائه آمار درآمدهای نفتی کشور، اکنون چند سالی میشود که درخواست همه اصحابرسانه و مردم بوده و دولت با اصرار فراوان در مقابل آن مقاومت کردهاست. محدودیتی که به ظاهر امروز از میان رفتهاست و مشخص نیست چرا، همانطور که مشخص نیست چرا تاکنون آمار تجارت غیرنفتی با احتساب نفت اعلام نمیشد.
هرچند شاید برای بسیاری از مردم عادی نیز روشن باشد چون نام این آمار «غیرنفتی» است، اما حتی با درنظر نگرفتن این نکته، اگر دولت سیزدهم از روز اول به این شکل آمار ارائه میکرد شاید میشد آن را بهحساب مخالفت اصولی با شکل گذشته ارائه آمار تفسیر کرد، اما هنگامی که این آمار زمانیکه تراز تجاری کشور هر ماه رکورد منفی خود را میشکند، به اینصورت اعلام میشود، طبیعتا موجب ایجاد شبهاتی خواهد شد، اما نکته جالب، یا یکی از نکات جالب این جوابیه اشاره به این مساله است که در هیچ کشوری آمار تجارت نفتی و غیرنفتی تفکیک نمیشود. پاسخ این نکته بهسادگی این است که چرا، میشود و برای دریافت این مساله کلیدواژه صادرات غیرنفتی در موتورهای جستوجوی فضایمجازی است. از جمله توصیه میشود به آمار دولتی عربستان که نام وبسایت دولتی آن «الهیئةالعامه للاحصاء» است، مراجعه کرده و از آمار تجارت غیرنفتی آن که رشد و افت آن مرتب و ماهانه بررسی میشود، بهعنوان یک نمونه مراجعه شود.