آثار وضعی اعمال را جدی بگیرید

آیا اعمال ما اثر وضعی و تکوینی دارند؟

آثار تکوینی گناه را باید جدی گرفت؛ چه بسا در اثر اذیت و آزار یک حشره کوچک، بلایی در زندگی ما رخ دهد و ما را سردر گم کند، چه برسد به گناهان بالاتر و بزرگ تر که برای آن علاوه بر اثر وضعی عقاب اخروی هم وجود دارد.
اعمال ما در جهان علاوه بر اثر ظاهری که نتیجه مخصوص هر فعل است، یک اثر وضعی و تکوینی هم دارد. آثار وضعی در حین عمل درک نمی شوند اما یا در کوتاه مدت یا دراز مدت تاثیر خودش می گذارد.

شاید برای شما هم پیش آمده باشد و دیده باشید افرادی را که مشکلی در زندگی دارند اما نمی فهمند ریشه این مشکل از کجاست. دین به ما می آموزد که اعمال ما، چه اعمال پسندیده و چه نا پسند آثاری دارند که باید به آن ها توجه کرد.

معنای وضعی بودن اثر

وضع به معنای "قرار داد" است.
تکوِین به معنی ‌ به وجود آوردن چیزى، به هستى در آوردن‌،است.
اثر وضعی و تکوینی یک چیز است، در واقع دو تعبیر از یک حقیقت است.
یکی از قوانین عامّ عالم طبیعت قانون علّت و معلول یا اثر و مؤثر و یا به عبارت دیگر قانون کُنش و واکُنش است. و این قانون به معنای این است که هر پدیده‌ای در عالم علّتی دارد و امکان ندارد چیزی بدون علّت و مؤثر آفریده شده باشد و تمام اتّفاقاتی که در جهان افتاده و می‌افتد از قانون فوق مستثنی نیست و آثار معاصی و توبه هم در حیطه این قانون طبیعی قرار می‌گیرد. یعنی توبه و معصیت هم باید آثار و تبعاتی داشته باشد و این آثار گاهی در دنیا ظاهر می‌شود و گاهی در آخرت.

تاثیرات وضعی مختلف

برخی از اعمال علاوه بر اثر روحی، تاثیر تکوینی انها با هم مختلف است؛ مثلا بعضی اثر مستقیم روی سلامت انسان دارد ، به عنوان مثال رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) می فرمایند: «روزه بگیرید تا سالم شوید.»[1]
امام سجاد(علیه السلام) نیز فرمودند: حج و عمره بجا آورید تا بدنهای شما سالم گردد.[2]
برخی از عبادتها سبب گشایش در زندگی و روزی فراوان می شود.
مردی خدمت حضرت رسول رسید و احضار داشت: دوست دارم ثروتمند شوم و وسعتی در زندگیم پیدا شود،ان حضرت فرمود: همیشه با طهارت باش تا روزی ات زیاد شود.
برخی باعث طول عمر انسان می شود مثل صله رحم و صدقه .
ذکر این نکته لازم است که هرچند بعضی از اعمال هم اثر دنیوی دارند و هم اثر اخروی , اما باید دانست که بعضی از اعمال هم اثر آنها فقط در جهان بعد از مرگ ظاهر می شود یعنی در عوالم برزخ و قیامت.

تخیل فحشا هم نکنید

در روایتی هست از حضرت عیسی که به حواریون فرمودند: یاران من برادرم موسی به یارانش توصیه می کرد که زنا نکنید، فحشا نکنید، اما من بالاتر از این را می گویم؛ حتی در دل خود تخیل فحشا هم نکنید، تخیل فحشا را هم در ذهن خود نپرورانید چرا؟
چون کسی که تخیل فحشا می کند مانند خانه ای است که تازه رنگ شده و در آن خانه آتش روشن کنند. درست است که خانه را نمی سوزاند اما دود که می زند، سیاه که می کند.
تخیلات فحشا کم کم درون انسان را سیاه می کند. شاید از لحاظ فقهی گناه محسوب نشود، اما آدم را تاریک می کند.

نتیجه گیری

آثار تکوینی گناه را باید جدی گرفت؛ چه بسا در اثر اذیت و آزار یک حشره کوچک، بلایی در زندگی ما رخ دهد و ما را سردر گم کند، چه برسد به گناهان بالاتر و بزرگ تر که برای آن علاوه بر اثر وضعی عقاب اخروی هم وجود دارد.

پی نوشت ها:
[1]بحار الانوار، ج59، ص267
[2] وسائل الشیعه. ج 11. ص 15.
منابع:
مرکز پاسخگویی به سوالات دینی
بخشی از سخنرانی حجت الاسلام مسعود عالی