نماینده آفریقای جنوبی در گروه بریکس اعلام کرد که از اول ژانویه با پیوستن عربستان، ایران، امارات، مصر و اتیوپی به بریکس اعضای این بلوک دو برابر می‌شود. گروه بریکس که متشکل از بزرگ‌ترین اقتصادهای درحال‌‌‌توسعه جهان یعنی چین، هند، روسیه، برزیل و آفریقای جنوبی است، نشست امسال خود را در اوایل شهریور در آفریقای جنوبی برگزار کرد. در این نشست، از عربستان، امارات، ایران، اتیوپی، مصر و آرژانتین دعوت شد تا به عضویت این گروه درآیند. برخی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان انرژی کره زمین با برخی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان در میان کشورهای در حال توسعه در کنار هم قرار گرفتند. البته آرژانتین این دعوت را رد و خاویر میلی، رئیسجمهور آرژانتین که به تازگی به قدرت رسیده است، درخواست عضویت سلف خود را لغو کرد.
رئیس‌‌‌جمهوری جدید آرژانتین روز جمعه در نامه‌‌‌ای به «ولادیمیر پوتین» و «شی جین پینگ»، همتایان روس و چینی خود به صورت رسمی اعلام کرد که قصد عضویت در گروه بریکس را ندارد. آنیل سوکلال، سفیر پرتوریا در دوربان آفریقای جنوبی، گفت که در اوایل ماه جاری پنج دعوت‌نامه برای نمایندگان سطح ارشد پنج عضو جدید ارسال شد و آنها در این نشست در دوربان شرکت کرده و عضویت کامل در بریکس را پذیرفتند. او گفت که اعضای جدید همچنین مقامات دیپلماتیک‌شان را به جلسه کنفرانس مقدماتی 30 ژانویه در مسکو خواهند فرستاد. ایده شکلگیری گروهی به نام بریک با نزدیکی 4 قدرت اقتصادی در حال ظهور جهان شامل برزیل، روسیه، هند و چین، در سال 2001 توسط موسسه سرمایه‌گذاری گلدمن ساکس، به منظور پیش‌بینی وضعیت اقتصادی جهان و قدرتهای برتر آن در نیم قرن آینده مطرح شد. جیم اونیل اولین بار نام مخفف این گروه را در سر تیتر یک روزنامه اقتصادی به کار برد.
نهایتا «گروه بریک» در 16 ژوئن 2009 به‌طور رسمی تاسیس شد. آفریقای جنوبی نیز در 21 سپتامبر 2010 به این گروه اضافه شد و نام آن پس از پیوستن این کشور از «بریک» به «بریکس» تغییر یافت. هدف اولیه شکل دادن بریکس این بود که توجهات را به نرخ‌های رشد اقتصادی قوی در برزیل، روسیه، هند و چین جلب کند. این اصطلاح به عنوان یک سناریوی خوش‌بینانه برای سرمایه‌گذاران در بحبوحه بدبینی بازار پس از حملات تروریستی در ایالات‌متحده در 11 سپتامبر آن سال در نظر گرفته شد. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه این هفته به نقل از خبرگزاری تاس گفت که حدود 30 کشور خواهان برقراری روابط با این اتحادیه هستند. یوسف توگار، وزیر امور خارجه نیجریه در ماه نوامبر گفته بود که نیجریه، به عنوان پرجمعیت‌ترین کشور آفریقا، به دنبال عضویت در بریکس در دو سال آینده خواهد بود.
طبق اطلاعات بلومبرگ، به جز هند، بریکس در پنج سال گذشته عملکرد ضعیفی از همتایان خود در بازارهای نوظهور داشته است. تحریم‌‌‌های تحت رهبری ایالات‌متحده، ظرفیت‌‌‌های روسیه را برای بسیاری از سرمایه‌گذاران خارجی محدود کرده و برخی از بخش‌‌‌ها در چین به‌ویژه شرکت‌های فناوری نیز تحریم شده‌‌‌اند یا با ممنوعیت‌‌‌های احتمالی سرمایه‌گذاری روبه‌رو هستند. پیش‌تر در اوایل شهریور ماه با برگزاری نشست سه‌‌‌روزه بریکس، رئیسجمهور آفریقای جنوبی اعلام کرد که گروه بریکس در نشست ژوهانسبورگ تصمیم گرفت که از ایران و پنج کشور دیگر به عنوان اعضای جدید این گروه دعوت کند.
رئیسجمهور آفریقای جنوبی به عنوان میزبان نشست سران بریکس روز پنج‌‌‌شنبه دوم شهریور خبر داد که این گروه از 6 کشور ایران، عربستان سعودی، امارات عربی متحده، مصر، اتیوپی و آرژانتین برای عضویت به عنوان اعضای جدید به گروه بریکس دعوت کرد و گفت آنها از اول ژانویه 2024 (11 دی 1402) به عضویت کامل در خواهند آمد. به گفته «سیریل رامافوزا»، رهبران بریکس معتقدند زمان استفاده از ارزهای محلی و نظام‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پرداخت جایگزین (دلار) فرا رسیده است. رئیسجمهور آفریقای جنوبی افزود که رهبران بریکس به وزرای دارایی دستور می‌‌‌دهند تا ارزهای داخلی و ابزارهای پرداخت را در نظر بگیرند. البته اشاره شد که آرژانتین این دعوت را رد کرد و بریکس به زودی با 10 عضو به کار خود ادامه خواهد داد.
به گفته وزیر خارجه آفریقای جنوبی، بیش از 40 کشور برای پیوستن به بریکس ابراز علاقه کرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. برخی مقاصد خود را به صورت علنی و برخی دیگر به صورت خصوصی بیان کرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. اعضای جدید امیدوارند از نفوذ سیاسی و اقتصادی این گروه که در حال حاضر بیش از 42درصد از جمعیت جهان و حدود 26درصد از اقتصاد جهانی را تشکیل می‌‌‌دهد، استفاده کنند. در این میان خاورمیانه یکی از اصلی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترین علاقه‌‌‌‌‌‌‌‌‌مندان به پیوستن به این بلوک است. پیش‌تر نیز «پل ماشاتیله» معاون رئیسجمهور آفریقای جنوبی گفته بود کشورهای عضو «بریکس» (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) ایده کنار گذاشتن تدریجی دلار در پرداخت‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بین‌المللی را به نفع پول‌‌‌‌‌‌‌‌‌های ملی مطرح میکنند که موضوع بحث در اجلاس ژوهانسبورگ خواهد بود.
ایده شکلگیری بریکس
روزنامه «دنیای اقتصاد» در گزارشی که روز چهارشنبه یکم شهریور ماه با عنوان«ایران بریکسی می‌شود»منتشر شد، پیش‌بینی کرده بود که ایران به عضویت گروه بریکس درخواهد آمد. در این گزارش با بیان اینکه عضویت در نهادهای بین‌المللی مانند بریکس و شانگهای در فضای گذار نظام بین‌الملل امروز بالقوه خوب است، اشاره شده بود که قدرت وقتی تکامل پیدا میکند که قدرت مادی و غیرمادی در کنار هم تعریف شوند. با گذار از جریان اصلی در نظرات روابط بین‌الملل که تکیه بر منابع مادی قدرت دارد، شاهد ظهور و بروز نظریات انتقادی هستیم که در این نظریات به جز عوامل مادی؛ عوامل غیرمادی نیز اهمیت می‌‌‌یابد. وقتی گفته می‌شود قدرت به جز منابع مادی، منابع غیرمادی هم دارد، بازیگران در مراتب دیگر نیز اهمیت پیدا میکنند؛ اینجا واژه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای تحت عنوان قدرتهای متوسط (Middle power) اهمیت زیادی پیدا میکند. منظور از منبع معنوی، ادراکات بازیگران از یکدیگر، از نظام بین‌الملل و از منابع مادی‌‌‌شان است. علاوه بر این داستان، بحث ایده، طرح و گفتمان هم مهم است. کسی که ایده و گفتمان داشته باشد، می‌تواند منبع و منشأ قدرت باشد.
در این راستا بحثی مطرح می‌شود مبنی بر اینکه می‌توانیم نظام بین‌المللی را تصور کنیم که در آن فقط منابع مادی نقش ندارند بلکه منابع معنوی، ادراکات و ایده‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها هم دارای نقش هستند و تولیدکننده قدرت است. بنابراین باید دو منبع قدرت مادی و غیرمادی را به صورت به هم پیوسته در نظر گرفت. در چنین فضایی شرایط برای بازیگرانی که صاحب ایده جدید برای جهان هستند، فراهم می‌شود و شاهد شکلگیری گروهی مانند بریکس هستیم. بریکس که هدف‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری‌‌‌‌‌‌‌‌‌اش به صلح و همکاری بین‌المللی و مساله توسعه بازمی‌گردد، در ابتدا و در سال 2001 به عنوان یک ایده مطرح می‌شود. محوریت بریکس نیز کشورهایی بودند که تحت عنوان کشورهای جنوب جهانی خوانده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌شدند.
این کشورها از نظر متغیرهای فرهنگی، سیاسی و بعضا ژئوپلیتیک با یکدیگر همگرایی و همسویی دارند. اما دولت سیزدهم برای اولین بار درخواست رسمی عضویت ایران در گروه بریکس را تیر ماه سال 1401ارائه کرد و روز پنج‌‌‌شنبه دوم شهریور ماه جمهوری اسلامی ایران به همراه دو کشور همسایه عربستان سعودی و امارات متحده عربی و همچنین آرژانتین، مصر و اتیوپی به عضویت قطعی بریکس پذیرفته شدند. در نهایت اینکه گروه بریکس را می‌توان یکی از مهم‌ترین نمادهای کنش چندجانبه قدرتهای نوظهور به‌‌‌شمار آورد. مهم‌ترین دستاورد چندجانبه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گرایی بریکس، تاسیس بانک توسعه جدید است؛ نهادی با اهداف بلندپروازانه که به‌‌‌دنبال گسترش توسعه‌‌‌پایدار و رسیدگی به شکاف‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های زیرساختی و توسعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای در کشورهای عضو است.
