سال آبی از ابتدای مهرماه آغاز می‌شود و در 100 روزی که از سال آبی جاری می‌گذارد، وضعیت بارندگی در کشور مطلوب نبوده است. از سوی دیگر بارش بیشتر استان‌ها طی 16 روز ابتدایی زمستان کمتر از نرمال گزارش شده است و بر اساس اطلاعات سازمان هواشناسی، از اول تا 16 دی‌ماه به‌طورمیانگین 5.4میلی‌متر بارش در کشور به ثبت رسیده است که در مقایسه با بلندمدت 62 درصد کاهش را نشان می‌دهد.
در این میان اما وضعیت استان تهران نسبت به میانگین بارشهای کل کشور نامطلوب‌تر است و در 100 روز ابتدایی سال آبی جاری، حجم بارشها در تهران حدود 60درصد در مقایسه با متوسط دوره مشابه کاهش یافته است. همچنین بنا بر گزارش‌ها، سد کرج که به عنوان یکی از منابع مهم تامین آب شهر تهران است، حال‌وروز خوشی ندارد. آنچه مشخص است وضعیت نامطلوب تامین آب در ماه‌های پیش‌رو است و در این میان اگر چه توجه به زیرساختها از اهمیت بالایی برخوردار است، اما نگاهی به بودجه عمرانی در لایحه بودجه 1403 نشان می‌دهد که توجهی به این مهم در سند دخل و خرج سال آتی نشده است. موضوعی که بسیار حائز اهمیت است و حالا که زمان بررسی بودجه در مجلس است باید توجه جدی به آن کرد. همچنین روز گذشته سحر تاجبخش، رئیس سازمان هواشناسی با اشاره به بارورسازی ابرها در دنیا گفت: در ایران نیز سازمانی زیرنظر وزارت نیرو در رابطه با بارورسازی ابرها در حال فعالیت است.
پیش‌بینی سازمان هواشناسی غلط از آب درآمد
محمدجواد عسکری، رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، با اشاره به وضعیت آب در کشور، گفت: بحث بارشها و میزان نزولات جوی به دلیل به هم ریختن اکوسیستم کره زمین است. این موضوع به دلیل گلخانه‌ای شدن کره زمین، سوراخ شدن لایه اوزون و تغییرات اقلیمی‌ای است که ایجاد شده است. کشورهای صنعتی به دلیل تولید گرمای حاصل از کارخانه‌ها باعث شده‌اند که اکوسیستم به هم بخورد و همه از تغییر اقلیم آسیب خواهند دید. او ادامه داد: بر اساس گزارش‌هایی که سازمان هواشناسی ابتدای مهر ماه داد اعلام کرد که وضعیت بارشها از حد نرمال بیشتر است.
اما متاسفانه این اتفاق نیفتاد و خیلی از کشاورزان در بحث کشت دیم اقدام کردند و با چالش مواجه شدند. معتقدیم باید با نگاه علمی و پژوهشی به سمت بارور کردن ابرها برویم. باید حتما اعتباری برای این موضوع بگذاریم و نقشه راه تعریف کنیم که بتوانیم از این مشکل و معضل عبور کنیم. رئیس کمیسیون کشاورزی تصریح کرد: اخیرا سازمان هواشناسی اعلام کرده که میزان بارشها نسبت به سال مشابه نرمال نخواهد بود امیدواریم خداوند تفضلی کند و در این راستا برف و باران خوبی در آینده داشته باشیم.
جلسه کمیسیون کشاورزی برای بارور کردن ابرها
عسکری تاکید کرد: در حال حاضر زیرساختهای ما در حوزه هواشناسی و بارور کردن ابرها مناسب نیست و در جلسه روز یکشنبه کمیسیون کشاورزی هم اعلام کردیم که برای بارور کردن ابرها و توسعه زیرساختهای هواشناسی در اقصی نقاط کشور باید بتوانیم به نقطه مطلوبی برسیم. او با اشاره به جلسه روز یکشنبه کمیسیون متبوعش با برخی دستگاه‌های متولی در امر هواشناسی و بارور کردن ابرها خاطرنشان کرد: در این جلسه مسوولانی از دستگاه‌های متولی از جمله مراکز پژوهشی در حوزه هوا و اقلیم، سازمان محیط‌زیست، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت نیرو و وزارت راه و شهرسازی حضور داشتند و به زودی از وزرا هم دعوت خواهیم کرد تا لزوم ایجاد زیرساختها را بررسی کنیم.
اهمیت سرمایه‌گذاری در حوزه آب‌شیرین‌کن‌ها
همچنین معین‌الدین سعیدی، عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی تاکید کرد: میزان سرمایه‌گذاری برای زیرساختها به صفر نرسیده اما بسیار کاهش پیدا کرده است و متناسب با مسائل کشور نیست. به واقع در حال حاضر ابر چالش‌های عدیده‌ای داریم که نیازمند سرمایه‌گذاری‌های ویژه برای حوزه‌های زیرساختی است. یکی از مسائل، بحران آب در کشور است و در این راستا روز یکشنبه جلسه‌ای را در کمیسیون کشاورزی داشتیم. او افزود: یکی از موضوعاتی که به‌شدت در مدیریت منابع آبی می‌تواند تاثیرگذار باشد افزایش ظرفیت حوزه آب‌شیرین‌کن‌ها است. بیش از 60درصد آب‌شیرین‌کن‌های دنیا در خلیج‌فارس و دریای سرخ وجود دارند، اما متاسفانه سهم ما تنها دو درصد بوده است. بنابراین سرمایه‌گذاری در بحث شیرین‌سازی آب دریا به‌شدت مهم است.
این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: موضوع دیگر طرح‌های مهم آبخیزداری در کشور است. آبخیزداری در کشور ما با توجه به بافت خاک معجزه می‌کند و باعث می‌شود تا از هدر‌رفت منابع آبی جلوگیری شود. به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاری در این دو حوزه بسیار ضروری است. سعیدی یادآور شد: اینکه تخصیص‌های حوزه عمرانی به‌شدت کاهش پیدا کرده به نظر بنده دلیل قابل قبولی نیست. مضاف بر اینکه طرح‌های آبخیزداری می‌توانند به صورت مشارکتی با مردم انجام شود. هرکجا در حوزه آبخیزداری متناسب با اقلیم منطقه و شرایط اجتماعی منطقه اقدام کردیم، نتیجه گرفتیم. بنابراین امیدوارم دولت در این خصوص اقدام کند.
شرایط وحشتناک بارشهای جوی
او به شرایط پیش‌رو اشاره و اظهار کرد: شرایط بسیار وحشتناکی را به لحاظ بارشهای جوی داریم و بحث‌های جدی همچون ابر دزدی مطرح شده که به لحاظ علمی هنوز ثابت نشده است. اما آبخوان‌های ما به‌شدت دچار کمبود منابع آبی هستند در این شرایط به نظر می‌رسد با این روند مدیریت منابع آبی، ما سال‌های بسیار تلخ‌تری را هم داشته باشیم. البته مگر اینکه به بحث‌های علمی برگردیم و با استفاده از مدل‌هایی که عرض کردم و همچنین مهار آب‌های مرزی بتوانیم اقدام کنیم. این عضو کمیسیون کشاورزی گفت: در حال حاضر ما برای حق‌آبه‌مان با کشورهای همسایه دچار چالش هستیم. راجع به حق‌آبه ارس و پروژه داپ و گاپ که آقای اردوغان دنبال می‌کنند و به‌شدت آب‌خوان ارس را دچار چالش کرده‌اند، مشکل داریم.
از سوی دیگر روسیه با پروژه‌های سد‌سازی خود به‌شدت بر آب دریاچه خزر تاثیرگذاشته است. همچنین افغانستان برخلاف معاهدات بین‌المللی حق‌آبه کشور ما را نمی‌دهد. در این شرایط حداقل کاری که ما می‌توانیم انجام دهیم این است که از هدر‌رفت آب مخصوصا در جنوب کشور جلوگیری کنیم. سعیدی در ادامه تاکید کرد: اینکه بگوییم اعتبارات عمرانی‌مان کم شده با توجه به شرایط اولویت‌داری که داریم هر‌گز توجیه مناسبی نیست. او با اشاره به بررسی لایحه بودجه 1403 در مجلس تصریح کرد: پیشنهادهایی در لایحه بودجه 1403 مخصوصا در حوزه آبخیزداری داده‌ام و حتما باید اعتبارات عمرانی بودجه سال آینده افزایش پیدا کند.
تشکیل ستاد ویژه برای رصد روزانه بحران آب
احمد امیرآبادی، عضو کمیسیون تلفیق بودجه 1403نیز با تاکید بر لزوم توجه به مساله آب در بودجه، گفت: باید فکر اساسی برای آب در بودجه بکنیم و یک پیش‌بینی از باب اعتبارات داشته باشیم. دولت باید فکر و کاری برای حل این مساله داشته باشد. یکی از روش‌های جدید باروری ابرها است که هم برای مطالعات و هم برای اجرای آن در لایحه بودجه 1403 باید اعتباراتی دیده شود و باید این مساله در اولویت برنامه دولت باشد. او ادامه داد: همچنین به موضوع خط و شبکه انتقال آب باید توجه شود و معمولا 25 تا 30 درصد پرتی آب داریم که باید برای آن فکر اساسی کرد. علاوه بر این باید برای مساله غرقابی برای کشاورزان فکر اساسی شود و این مواردی است که در بودجه سنواتی احکامی برای آن آورده‌ایم، اما متاسفانه در برخی مواقع توجهی به آن نشده است. این عضو کمیسیون اقتصادی تاکید کرد: دولت باید ستادی را برای رسیدگی به موضوع آب داشته باشد و موضوع را به صورت روزانه مورد بررسی قرار دهد. البته نباید ستاد جدیدی را تشکیل دهد و از ستادهایی که دارند استفاده کنند. من نمی‌خواهم اسم ستاد بحران را بیاورم، اما آب یک مساله‌ای است که باید روزانه مورد رصد مسوولان وزارت نیرو قرار بگیرد.