و اذ تاذن ربک لیبعثن علیهم الی یوم القیمة من یسومهم سوء العذاب ان ربک لسریع العقاب و انه لغفور رحیم(167) و قطعنهم فی الارض امما منهم الصلحون و منهم دون ذلک و بلونهم بالحسنت و السیئات لعلهم یرجعون.
ترجمه : و ( نیز بخاطر بیاور ) هنگامی را که پروردگارت اعلام کرد تا دامنه قیامت کسی را بر آنها مسلط خواهد ساخت که آنها را به طور مداوم در عذاب سختی قرار دهد ، زیرا پروردگارت مجازاتش سریع ( در عین حال در مقابل توبه کاران ) آمرزنده و مهربان است .
و آنها را در زمین به صورت گروههائی پراکنده ساختیم ، گروهی از آنها صالح و گروهی غیر آن هستند و آنها را به نیکیها و بدیها آزمودیم شاید بازگردند .
تفسیر : پراکندگی یهود این آیات در حقیقت اشاره به قسمتی از کیفرهای دنیوی آن جمع از یهود است که در برابر فرمانهای الهی قد علم کردند و حق و عدالت و درستی را به زیر پا گذاردند .
نخست می گوید : به خاطر بیاور زمانی که پروردگار تو اعلام داشت که بر این جمعیت گنهکار ، عده ای را مسلط می کند ، که به طور مداوم تا دامنه قیامت تفسیر نمونه ج : 6 ص : 430 آنها را در ناراحتی و عذاب قرار دهند ( و اذ تاذن ربک لیبعثن علیهم الی یوم القیامة من یسومهم سوء العذاب ) تاذن و اذن هر دو به معنی اعلام کردن است ، و نیز به معنی سوگند یاد کردن آمده است ، در این صورت معنی آیه چنین می شود که خداوند سوگند یاد کرده است که تا دامنه قیامت چنین اشخاصی در ناراحتی و عذاب باشند .
از این آیه استفاده می شود که این گروه سرکش ، هرگز روی آرامش کامل نخواهند دید ، هر چند برای خود حکومت و دولتی تاسیس کنند ، باز تحت فشار و ناراحتی مداوم خواهند بود ، مگر اینکه براستی ، روش خود را تغییر دهند ، و دست از ظلم و فساد بکشند . و در پایان آیه اضافه می کند که پروردگار تو هم مجازاتش برای مستحقان ، سریع است ، و هم نسبت به خطاکاران توبه کار آمرزنده و مهربان . ( ان ربک لسریع العقاب و انه لغفور رحیم ) و این جمله نشان می دهد که خداوند راه بازگشت را به روی آنان باز گذارده ، تا کسی گمان نبرد که سرنوشت اجباری توام با بدبختی و کیفر و مجازات برای آنها تعیین شده است .
در آیه بعد به پراکندگی یهود در جهان اشاره کرده می گوید : ما آنها را در زمین متفرق ساختیم و به گروههای مختلفی تقسیم شدند ، بعضی از آنها صالح بودند به همین دلیل هنگامی که فرمان حق و دعوت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) را شنیدند ، ایمان آوردند ، و جمعی دیگر چنین نبودند و حق را پشت سر انداختند و برای تامین زندگی مادی خود از هیچ کاری فروگذار نکردند ( و قطعناهم فی الارض امما منهم الصالحون و منهم دون ذلک ) .
باز در این آیه ، این حقیقت تجلی می کند که اسلام هیچگونه خصومتی با نژاد یهود ندارد و به عنوان پیروان یک مکتب و یا وابستگان به یک نژاد ، آنها را محکوم نمی نماید بلکه مقیاس و معیار سنجش را اعمال آنها قرار می دهد .
سپس اضافه می کند ما آنها را با وسائل گوناگون ، نیکیها و بدیها آزمودیم شاید بازگردند ( و بلوناهم بالحسنات و السیئات لعلهم یرجعون ) گاهی آنها را تشویق کردیم و در رفاه و نعمت قرار دادیم ، تا حس شکر گزاری در آنها برانگیخته شود و به سوی حق باز آیند ، و گاهی به عکس آنها را در شدائد و سختیها و مصائب فرو بردیم ، تا از مرکب غرور و خود پرستی و تکبر فرود آیند و به ناتوانی خویش پی برند ، شاید بیدار شوند و به سوی خدا بازگردند ، و هدف در هر دو حال مساله تربیت و هدایت و بازگشت به سوی حق بوده است .
بنابراین حسنات هر گونه نعمت و رفاه و آسایشی را شامل می شود همانطور که سیئات هر گونه ناراحتی و شدت را فرا می گیرد ، و محدود ساختن مفهوم این دو در دایره معینی هیچگونه دلیل ندارد .
