رئیس انجمن داروسازان ایران با تاکید بر اینکه افزایش بی‌رویه تعداد داروخانه‌ها، به اقتصاد داروخانه‌های قدیمی‌تر فشار آورده است، گفت: طی کمتر از یک سال، 30 درصد به تعداد داروخانه‌های کشور اضافه شده و بر همین اساس هم بسیاری از داروخانه‌های قدیمی تا مرز ورشکستگی پیش رفتند و خیلی‌ها هم یا مجبور به جذب سرمایه‌گذار شدند یا به سمت تغییر شغل رفتند.
دکتر شهرام کلانتری خاندانی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه پراکندگی داروخانه‌ها در سطح کشور از یکنواختی برخوردار نیست، بیان کرد: در برخی استان‌ها به ازای هر 11 هزار نفر یک داروخانه وجود دارد و در نقطه مقابل در مناطقی از شمال شهر تهران به ازای هر 1500 نفر یک داروخانه تاسیس شده است.
وی یکی از اشکالات فعلی شبکه توزیع داروی کشور را نوع قرارگیری و پراکندگی داروخانه‌های جدید در سطح کشور دانست و اظهار کرد: باید به نحوی برنامه‌ریزی شود که بیشترین تاسیس در استان‌ها و مناطقی اتفاق بیفتد که بر اساس استانداردهای کشور با کمبود داروخانه مواجهند.
به گفته وی، در حال حاضر به ازای هر 5700 نفر یک داروخانه در کشور وجود دارد اما بر اساس ارقامی که در برنامه توسعه هفتم ذکر شده بود تا پایان برنامه باید به ازای هر 5000 نفر یک داروخانه وجود داشته باشد.
صدور احکام اشتباهی و تاسیس بدون ضابطه داروخانه
کلانتری تاکید کرد: متاسفانه نتوانستیم سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و نگارش آیین نامه‌هایی داشته باشیم که باعث یکنواخت شدن تاسیس داروخانه‌ها در کشور شود. این موضوع هم به علت احکام اشتباهی است که هیئت مقررات‌زدایی و شورای رقابت در حوزه سلامت صادر کردند؛ به عنوان مثال شورای رقابت در آیین‌نامه‌های وقت سازمان غذا و دارو مداخله و اعلام کرد که حدنصاب‌های جمعیتی در تاسیس داروخانه باید برداشته شود؛ درحالی که تا قبل از آن برای تاسیس داروخانه حد نصاب جمعیتی وجود داشت و متقاضیان تاسیس داروخانه به نقاطی که کمبود داشتیم ارجاع داده می‌شدند؛ اما درحال حاضر و با آیین‌نامه‌های فعلی هر کسی که حداقل پایه امتیاز هر شهر را داشته باشد می‌تواند در هر نقطه‌ای از شهر که بخواهد داروخانه تاسیس کند.
وی افزود: دیوان عدالت اداری نیز بر اساس همین مصوبات شورای رقابت و هیئت مقررات زدایی، آیین‌نامه‌های وزارت بهداشت برای سطح‌بندی خدمات بر اساس جمعیت را ابطال کرد؛ بنابراین بی‌نظمی که در پراکندگی داروخانه‌ها در سطح کشور وجود دارد عمدتا به دلیل مداخلات نهادهای غیرتخصصی در حوزه سلامت است.
سرانه پایین داروساز به جمعیت در دو استان
رییس انجمن داروسازان ایران گفت: این درحالیست که در دو استان هرمزگان و سیستان و بلوچستان سرانه داروساز در مقایسه با سایر نقاط کشور پایین‌تر است.
بالاشهری‌ها بیشتر دارو مصرف می‌کنند؟
او درخصوص افزایش اقبال تاسیس داروخانه در نقاط شمالی شهر تهران، اظهار کرد: در مناطق مرفه‌نشین شهر ظرفیت فروش و ارائه داروهای خارجی، مکمل‌های گران قیمت، مکمل‌های ورزشی، داروهای لاغری و چاقی، داروهای پوست و مو و زیبایی، لوازم آرایشی و... بالاتر از سایر نقاط است که به درآمد داروخانه کمک می‌کند؛ درحالی که در مناطق جنوبی و مرکزی اقبال به این اقلام سلامت‌محور که عموما گران قیمت هستند کمتر است.
داروخانه‌های قدیمی در آستانه ورشکستگی
وی با تاکید بر اینکه افزایش بی‌رویه تعداد داروخانه‌ها، به اقتصاد داروخانه‌های قدیمی‌تر فشار وارد کرده است، افزود: ظرف کمتر از یک سال، 30 درصد به تعداد داروخانه‌های کشور اضافه شده است. خیلی از داروخانه‌های قدیمی تا مرز ورشکستگی پیش رفتند و خیلی‌ها مجبور به جذب سرمایه‌گذار شدند و یا به سمت تغییر شغل رفتند.
وی افزود: آمار چک‌های برگشتی داروسازان افزایش یافته است، حدود 1000 میلیارد تومان چک برگه‌ای در شرکت‌های پخش دارویی از داروسازان وجود دارد که از دو منشاء تضعیف اقتصاد داروخانه‌ها و عدم پرداخت به موقع مطالبات داروخانه‌ها پس از طرح دارویاری سرچشمه می‌گیرد و به همین واسطه آمار داروسازانی که عدم توانایی پرداخت بدهی‌هایشان منجر به موضوعات کیفری شده است نیز افزایش یافته و آمار داروسازان زندانی شده به سبب بدهی‌ها 10 برابر شده است.
کلانتری در پاسخ به این سوال که آیا افزایش تعداد داروخانه‌ها ممکن است سبب القای مصرف دارو شود یا خیر؟، توضیح داد: این موضوع کاملا تخصصی است؛ یک ارتباطی ولو غیرقابل اثبات بین افزایش بی‌رویه تعداد داروخانه‌ها و القای مصرف وجود دارد اما اثبات جزئیات آن نیازمند یک طرح پژوهشی است تا ابعاد مختلف آن بررسی شود.
معایب گسترش تعداد دانشکده‌های داروسازی
وی با اشاره به اینکه سالیانه حدود 2000 دانشجوی داروسازی در کشور فارغ‌التحصیل می‌شوند، گفت: از این تعداد حدود 80 تا 90 درصد جذب بازار کار در داروخانه می‌شوند و اگر تعداد داروخانه‌ها افزایش نیابد، این تعداد فارغ‌التحصیل سالیانه، شغل نخواهند داشت. درصد مابقی در صنعت تولید دارو، پخش دارو، مراکز تحقیقاتی و پژوهشی و... جذب می‌شوند.
رئیس انجمن داروسازان ایران با تاکید بر اینکه این نهاد به عنوان جامعه داروسازی هیچ کنترلی بر ظرفیت پذیرش دانشجو ندارد، اظهار کرد: علی‌رغم مخالفت تمامی نخبگان جامعه داروسازی، اساتید دانشگاه و تمامی کارشناسان حوزه دارو، تعداد دانشکده‌های داروسازی و ظرفیت پذیرش آنها افزایش یافته است. از سال 1375 تا امسال تعداد دانشکده‌های داروسازی از 10 دانشکده به 27 دانشکده افزایش یافته است و به این ترتیب ظرفیت پذیرش دانشجو در مجموع دولتی و شهریه‌پرداز حدود 10 برابر افزایش یافته است و طبیعی است که این افراد بعد از فارغ‌التحصیلی نیاز به شغل دارند و نتیجه فعلی رخ می‌دهد.
دارو کالای رقابت‌پذیر نیست
او با تاکید بر اینکه ظرفیت پذیرش دانشجو در رشته داروسازی باید تحت کنترل و ضابطه‌مند شود، تصریح کرد: دارو یک کالای رقابت‌پذیر نیست و نمی‌توان تعداد مراکز عرضه را از یک تعداد مشخصی بیشتر کرد.
کلانتری در خاتمه اظهار کرد: نه ما در انجمن داروسازان و نه سازمان غذا و دارو مخالف افزایش تعداد داروخانه‌ها نبوده و نیستیم؛ اما خواهان افزایش تعداد داروخانه به صورت هوشمندانه و تدریجی بودیم تا نظم بازار دارویی کشور بر هم نخورد و فعالین فعلی بتوانند به کار خود ادامه دهند؛ ضمن اینکه لازم بود برای پراکندگی داروخانه‌ها از قبل برنامه‌ریزی شود.
