۹ درس از حملات یمنی ها به کشتی ها در دریای سرخ

حملات به کشتی‌های تجاری اسراییلی و حتی کشتی‌های جنگی غربی در دریای سرخ و آب‌های اطراف آن ادامه دارد. 

به گزارش عصرایران وبگاه " ناوال نیوز" در گزارشی 9 درس مهم از حملات ماه های اخیر انصارالله یمن به کشتی های تجاری مرتبط با اسراییل در دریای سرخ را مورد بررسی قرار داده است.

در این گزارش آمده است: 

بیشتر حملات در دریای سرخ توسط جنبش حوثی در یمن بوده است، اما برخی از آنها را می توان مستقیما به ایران نسبت داد و هیچ شکی وجود ندارد که ایران دستکم به حوثی ها کمک می کند.

 تاکنون هیچ کشتی غرق نشده است، اگرچه چندین کشتی مورد اصابت قرار گرفته اند و تاثیر آن بر کشتیرانی جهانی قابل توجه بوده است. 
هنوز خیلی زود است که درباره درس های وقایع اخیر در دریای سرخ سخن بگوییم چرا که این تنش دریایی همچنان در جریان است، اما تا اینجای کار می توان به 9 درس و نکته مهم درباره حملات یمنی ها در دریای سرخ اشاره کرد:

1- موشک های بالستیک ضد کشتی مدولار

ایران بیش از 10 سال پیش نسخه ضد کشتی موشک بالستیک فاتح-110 خود را توسعه داد. این توسعه شامل نصب یک جستجوگر الکترواپتیکی / مادون قرمز بود. این موشک‌ها کوچک‌تر، کندتر و برد کوتاه‌تر از موشک‌های مشابه چینی خود هستند، اما همچنان قوی هستند.

در 2 سال گذشته شاهد انبوهی از این طرح‌ها بوده‌ایم که به نظر می‌رسد همه از یک جستجوگر استفاده می‌کنند. بزرگترین و به احتمال زیاد پیچیده ترین نوع از این موشک ها،  رعد-500 است که حوثی ها آن را "تانکیل" می نامند.

بُرد و کلاهک این موشک ها متفاوت است اما همگی یک تهدید واقعی هستند. کوچکترها احتمالا ارزان‌تر و راحت‌تر پنهان می‌شوند، اما همچنان محدوده مناسبی از درگیری‌ها در دریای سرخ را می توانند پوشش دهند.

2- موشک های کروز ساده شده و کم هزینه

ایران توانست موشک کروز هواپایه روسی به نام Kh-55 (AS-15 KENT) را معکوس کند. به دنبال این، یک نسخه ساده و کوچک ساخته شد که می توانست از یک موتور توربوجت تجاری مشابه موتور هواپیماها استفاده کند. 

این طرح در اختیار یمنی ‌ها قرار گرفت و ممکن است اکنون در انبارهای تسلیحاتی ایران نیز باشد. این موشک ها به انصارالله قابلیت حمله زمینی دوربرد بسیار کم هزینه، اما با کلاهک کوچک‌تر می‌دهد و همانطور که انتظار می رود در زرادخانه حوثی ها، یک نسخه ضد کشتی نیز وجود دارد. 

این رویکرد با تحربه کشورهای غربی که تمایل به خرید معدود موشک های کروز بسیار گران قیمت دارند، متفاوت است.

3- استفاده از پهپادها در برابر کشتی ها

پهپاد انتحاری شاهد کارایی خود را در جنگ اوکراین نشان داده است. سرنگون کردن آنها به طور انفرادی نسبتا آسان است، با این حال خطرناک تر از آن هستند که نادیده گرفته شوند.

به طور کلی آنها فقط در برابر اهداف ثابت مفید هستند. اما ایران نشان داده است که می تواند کشتی ها را نیز حتی در بُردهای باورنکردنی هدف قرار دهد. حداقل 2 کشتی مورد اصابت قرار گرفته اند، یکی در بُرد بسیار زیاد.

سودمندی آنها در برابر کشتی های جنگی به احتمال زیاد بسیار محدود است، اما در برابر کشتی های تجاری غیر مسلح آنها یک نگرانی واقعی هستند. پهپادهای مختلف انتحاری توسط حوثی ها علیه کشتی ها استفاده می شود. خیلی از آنها پیش از اصابت سرنگون می شوند و تعدادی نیز به اهداف اصابت می کنند و روز به روز عملکرد آنها بهتر می شود.

4- هیچ جای دریای امن نیست و حتی "کشتی های تاریک" نیز دیده می شوند

مکان یابی و شناسایی کشتی هایی که مکان خود را در AIS (سیستم شناسایی خودکار) مخابره نمی کنند دشوارتر است. این امر به ویژه برای افرادی که به هوش منبع باز (OSINT) متکی هستند صادق است. 

اما اثربخشی "تاریک شدن" در برابر یک دشمن مصمم که پهنه آبی را با دقت رصد کرده و ابزارهای مختلف و پیچیده ای دارد، محدود است. کشتی ها نمی توانند به راحتی حضور خود را در خطوط کشتیرانی بین المللی پنهان کنند.

5- کشتی های تجاری در برابر حملات موشکی ایمن تر هستند

کشتی های تجاری مدرن با در نظر گرفتن قابلیت بقا ساخته می شوند. شاید نه در برابر این تهدیدها، اما مطمئنا به گونه ای که غرق شدن آنها را دشوار می کند. در صورت اصابت موشک به آنها با وجودی که خطر قابل توجهی وجود دارد، اما در عمل تعداد کمی از آنها ممکن است غرق شوند.

کشتی‌های جنگی کوچک‌تر هستند و بخش‌های مهم‌تر و حساس تری برای اصابت دارند. 

6- اهمیت پدافند هوایی برای شناورهای نیروی دریایی

کشتی‌های جنگی با حملات مداوم از چند جهت از جمله با پهپادهای انتحاری، موشک‌های دریایی و موشک‌های ASBM(موشک بالستیک ضدکشتی) تهدید می‌شوند. بسیاری از کشتی‌های جنگی - شاید اکثر آنها - برای دفاع  در این محیط پرتهدید، ابزارهای کافی ندارند. 

حتی امروزه تعداد کمی از کشتی های جنگی، دفاعی در برابر ASBM ها دارند. برای بسیاری از ناوگان نیروی دریایی، کسب این قابلیت دفاعی، بسیار کُندتر از گسترش دایره تهدید پیش می رود.

کشتی‌های جنگی همچنین باید موشک‌هایی را که به سمت کشتی‌های دیگر هدف می‌گیرند، رهگیری کنند. این امر باعث افزایش سطح درگیری آنها می شود.

7- بازدارندگی در برابر یک نیرویی که چیزی برای از دست دادن ندارد، بسیار مشکل است

زمانی که حملات آغاز شد، درخواست هایی از کشورهای غربی برای اقدام نظامی علیه حوثی ها مطرح شد. بسیاری از ناظران انتظار داشتند از همان ابتدای حملات حوثی ها به کشتی ها، حملات متقابل علیه یمن آغاز شود؛ اما زمانی که آغاز حمله ائتلاف دریایی ماه ها طول کشید، ناامید شدند. اما بسیاری از ناظران مطمئن نبودند که حملات متقابل به یمن تفاوت زیادی ایجاد کند و همانطور که دیدیم حق با آنها بود و حملات یمنی ها با وجود چند دور حملات متقابل آمریکا و انگلیس، همچنان ادامه دارد.

در این راستا حملاتی که موشک ها را قبل از پرتاب هدف قرار می دهند، احتمالا مفیدتر هستند. اما نمی توان از آنها انتظار داشت که هر موشکی را قبل از پرتاب در مبدا منهدم کنند؛ چون حوثی ها می توانند روش های خود را برای کاهش خطرات اصلاح کنند. به عنوان مثال، پرتاب موشک های بالستیک از عمق خاک یمن.

8- فناوری ایران را دست کم نگیرید

ایران قادر به نوآوری و توسعه تسلیحات موثر و هوشمند به ویژه در عرصه نامتقارن است. 

تاکنون هیچ کشتی ای در حملات یمنی ها غرق نشده است؛ احتمالا به این دلیل است که آنها سعی می کنند این کار را نکنند. حداقل نشانه هایی از سلاح ها و تاکتیک های طراحی شده برای کاهش خطر غرق شدن کشتی در رفتار عاملان حملات به کشتی ها دیده می شود. این نشان می دهد که اهداف آنها صرفا با ارائه یک تهدید معتبر محقق می شود.

به نظر می رسد احتمال دارد که آنها ( در صورت تشدید تنش و گسترده شدن دایره جنگ) سعی کنند کشتی های جنگی را غرق کنند و فناوری ایرانی اصولا قادر به انجام چنین کاری است.

9- پیش بینی آینده سخت است

کمتر کسی تصور می کرد که اولین استفاده از ASBM توسط جنبش حوثی ها در دریای سرخ باشد.

هنوز چندین قابلیت وجود دارد که گمان می رود ایران دارد، اما از آنها استفاده نشده است و ایران و حوثی‌ها اگر از حملات درس بگیرند، می‌توانند موثرتر هم عمل کنند و نشانه هایی وجود دارد که آنها این کار را خواهند کرد. 

به نظر می رسد که این درگیری به پایان نرسیده است و غافلگیری بعدی می تواند به زودی و در همین فردا باشد.