سبقت توریسم ۲۰۲۴ از پیشاکرونا؟

انتظار می‌رود با آزادسازی هرچه بیشتر تقاضاهای متوقف شده، افزایش اتصال هوایی و بهبود قوی‌‌‌تر بازارها به‌‌‌ویژه در مقاصد آسیایی، بهبودی کامل توریسم تا پایان 2024 تحقق یابد.  داده‌‌‌های موجود چند مقصد، از جمله مقاصد بزرگ، ثابت و همچنین مقاصد کوچک و نوظهور نشان می‌دهد که در مقایسه با سال 2019 یعنی سال قبل از کرونا، رشد دو‌رقمی در ورودی‌‌‌های بین‌المللی در سال 2023 ثبت شده است. چهار منطقه فرعی اروپای مدیترانه جنوبی، دریای کارائیب، آمریکای مرکزی و شمال آفریقا از سطح ورود خود در سال 2019 فراتر رفته‌‌‌اند.

 گردشگری در سالی که گذشت

داده‌های سازمان جهانی گردشگری نشان می‌دهد که توریسم ‌‌‌بین‌المللی تنها 12درصد تا رسیدن به سطح 2019 فاصله دارد و توانست در سال 2023 حدود 1.28 میلیارد گردشگر را در سراسر جهان ثبت کند که این آمار حاکی از افزایش 32 درصدی نسبت به سال 2022 است که به این ترتیب حدود 325 میلیون گردشگر به بازار توریسم جهانی افزوده شد.  اوج قدرت 2023 را می‌توان در ماه‌‌‌های ژوئیه، سپتامبر و اکتبر نشان داد که تعداد ورودی‌‌‌ها به 92‌درصد از سطح سال 2019 رسید. همچنین ماه‌‌‌های تابستانی نیمکره‌شمالی ژوئن، ژوئیه و اوت یک‌سوم کل ورودی‌‌‌های ثبت‌شده در سال 2023 را به خود اختصاص داده است.  جهان این بهبودی خود را بیش از هرچیزی مدیون عملکرد بسیار قوی خاورمیانه می‌‌‌داند که توانست 22درصد قوی‌‌‌تر از سطح 2019 عمل کند. این بهبودی و جهش چشمگیر ناشی از عملکرد بسیار قوی چند مقصد همچون قطر با رشد 90درصدی و عربستان با رشد 56درصدی است.

پس از آن اروپا مانند همه سال‌های گذشته بالاترین میزان توریست بین‌المللی را به خود اختصاص داد و توانست به 94درصد از سطح پیشاکرونا برسد. طبق گزارش دفتر ملی سفر و گردشگری ایالات متحده (NTTO)، سفر از ایالات متحده به اروپا تا اکتبر (در مقایسه با سال 2022) 29‌درصد رشد داشته است که 21‌درصد از کل سفرهای خارجی ایالات متحده را تشکیل می‌دهد.  اروپا از فصل تابستانی قوی برخوردار بود. برخی از قوی‌‌‌ترین نتایج در اروپا توسط آلبانی گزارش شده است که در ژانویه تا نوامبر 2023 حدود 49‌درصد بیشتر از ماه‌‌‌های مشابه سال 2019 گردشگر به این مقصد وارد شده است. همچنین، ترکیه تا ماه نوامبر 7‌درصد و یونان 4‌درصد تا اکتبر رشد داشته‌اند. مقاصد برتر جهانی همچون فرانسه و اسپانیا نیز توانستند خود را به سطح 2019 برسانند و اسپانیا حتی با یک‌درصد رشد از 2019 فراتر برود. پس از آن آفریقا با رسیدن به سطح 96 درصدی در سال 2023 توانست بازدیدکنندگان خود را به سطح قبل از همه‌گیری بازیابی کند که این امر ناشی از تقاضای قوی از بازارهای اروپایی است.  ورود به قاره آمریکا در سال 2023 نیز به 90‌درصد از سطح سال 2019 رسید که این امر با حمایت از تقاضای قوی درون‌منطقه‌‌‌ای همراه بود.

آسیا و اقیانوسیه با بهبود تدریجی از آغاز سال 2023 به دنبال بازگشایی چند بازار و مقصد، به 65‌درصد از سطوح قبل از همه‌گیری رسیده‌اند. با این حال، عملکرد این منطقه در میان مناطق مختلف متفاوت بود، به طوری که آسیای جنوبی 87درصد و آسیای شمال شرقی 55‌درصد از سطوح قبل از همه‌گیری را بازیابی کرد. آسیای جنوبی به دلیل تقاضای قوی از سوی بازارهای منبع اروپایی، که نزدیک‌‌‌تر هستند، عملکرد بهتری از سایر زیرمنطقه‌‌‌های آسیایی داشت. در میان بهترین عملکردها در آسیا و اقیانوسیه، مالدیو (10درصد) و فیجی (3درصد) بودند که در ماه‌‌‌های منتهی به نوامبر 2023 سطح سال 2019 را بهبود دادند. این گزارش نشان می‌دهد که بسیاری از مقاصد ورود و دریافتی بسیار بالاتری از سطح قبل از همه‌گیری در سال 2023 ثبت کرده‌‌‌اند.

داده‌‌‌های موجود برای 10 تا 12 ماه اول سال 2023 چند مقصد رشد دو‌رقمی در ورودی‌‌‌های بین‌المللی را گزارش می‌دهند (در مقایسه با سال 2019)، که می‌توان به قطر (90درصد) ، عربستان سعودی (56درصد)، آلبانی (53درصد)، السالوادور (40درصد)، کلمبیا (33درصد) و آندورا (31درصد) اشاره کرد. همچنین جمهوری دومینیکن (24درصد) و تانزانیا (20درصد) نیز در سال گذشته از رشد قابل‌توجهی برخوردار بودند. در کنار تعداد رشد تعداد ورودی‌‌‌های بین‌المللی، درآمد حاصل از گردشگری نیز توانست حتی از رشد ورودی‌‌‌های گردشگری پیشی بگیرد و تنها 7درصد کمتر از سطح پیش از کرونا در سال 2019 باشد. بر اساس برآوردهای اولیه، درآمدهای بین‌المللی گردشگری در سال 2023 به حدود 1.4 تریلیون دلار رسید که حدود 93‌درصد از 1.5 تریلیون دلاری است که مقصدها در سال 2019 به دست آورده‌‌‌اند.

همچنین کل درآمدهای صادراتی حاصل از گردشگری (شامل حمل‌ونقل مسافر) در سال 2023 حدود 1.6 تریلیون دلار برآورد شده است که تقریبا 95‌درصد از 1.7 تریلیون دلار ثبت‌شده در سال 2019 است. سازمان جهانی گردشگری، بر اساس برآوردهای موقت، تولید ناخالص داخلی مستقیم گردشگری (TDGDP) در سال 2023 را حدود 3.3 تریلیون دلار برآورد کرد که این رقم نشان می‌دهد صنعت توریسم مشابه مقادیر سال 2019 حدود 3‌درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی را به خود اختصاص داده است که این امر ناشی از سفرهای داخلی و بین‌المللی قوی است.  داده‌‌‌های موجود تا اکتبر، نوامبر یا دسامبر 2023 مجموعا 40 مقصد جهانی را نشان می‌دهد که از جمله مقاصد بزرگ و کوچک‌تر، از جمله چند جزیره بازدیدکنندگان قبل از همه‌گیری را بازیابی می‌کنند. این کشورها 23‌درصد از ورودی‌‌‌های بین‌المللی جهان (از سال 2019) را تشکیل می‌دهند.

 چشم‌‌‌انداز 2024 از نگاه UNWTO

انتظار می‌رود پس از بازگشت قوی در سال 2023، گردشگری بین‌المللی در سال 2024 سطوح قبل از همه‌گیری را بازیابی کند و برآوردهای اولیه حاکی از رشد 2 درصدی بالاتر از سطح سال 2019 است. این پیش‌بینی مرکزی UNWTO همچنان تابع سرعت بهبود در آسیا و تکامل چالش‌‌‌های اقتصادی و ژئوپلیتیکی موجود است.  چشم‌انداز مثبت این بخش در آخرین نظرسنجی شاخص اطمینان سازمان جهانی گردشگری منعکس شده است، به طوری که 67‌درصد از متخصصان گردشگری چشم‌‌‌انداز بهتر یا بسیار بهتری را برای سال 2024 نسبت به سال 2023 نشان می‌دهند. حدود 28‌درصد انتظار عملکرد مشابه سال 2023 را دارند، در حالی که تنها 6‌درصد انتظار دارند عملکرد گردشگری در سال 2024 کمتر از سال گذشته باشد.

باتوجه به اینکه هنوز فضای قابل‌توجهی برای بهبود در سراسر آسیا وجود دارد. انتظار می‌رود بازگشایی اخیر چند بازار مبدأ و مقصد، بهبود را در منطقه و در سطح جهانی تقویت کند. برآوردها نشان می‌دهد، بهبود گردشگری خروجی و ورودی چین در سال 2024 به دلیل تسهیل ویزا و بهبود ظرفیت هوایی تسریع شود. چین به شهروندان فرانسه، آلمان، ایتالیا، هلند، اسپانیا و مالزی به مدت یک سال از دسامبر 2023 تا 30 نوامبر 2024 سفر بدون ویزا اعطا می‌کند. طبق داده‌‌‌های Trip.com، رزرو سفرهای ورودی از بازارهای مختلف برای جشنواره بهار (10تا17 فوریه 2024) نسبت به سال 2023 افزایش یافته است.

از نظر سفرهای خروجی، مسافران چینی به دنبال مقاصد کوتاه‌مدت هستند، زیرا در منطقه آسیا و اقیانوسیه،  به‌ویژه در کشورهایی مانند سنگاپور، تایلند و مالزی شرایط ویزا انعطاف‌پذیرتر است. Trip.com نشان می‌دهد که رزرو برای سفرهای خروجی در طول جشنواره بهار 2024 (10تا17 فوریه) به‌ویژه در آسیای جنوب شرقی، ژاپن و جمهوری کره، 10 برابر شده است. اقدامات تسهیل‌‌‌کننده ویزا و سفر همچنین می‌تواند سفر به خاورمیانه و آفریقا و داخل آن را ارتقا دهد. کشورهای شورای همکاری خلیج فارس (GCC) قرار است ویزای توریستی یکپارچه مشابه ویزای شینگن در اروپا را اجرا کنند، در حالی که کنیا و رواندا اقداماتی را برای تسهیل سفرهای داخل آفریقا ارائه کرده‌‌‌اند. برآوردها حاکی از آن است که اروپا در سال 2024 دوباره نتایج را به دست آورد.

سفرهای قوی از ایالات متحده، با پشتوانه دلار قوی این کشور، همچنان برای مقاصد در قاره آمریکا و فراتر از آن مفید خواهد بود. مانند سال 2023، بازارهای منبع قوی در اروپا، آمریکا و خاورمیانه همچنان به جریان‌‌‌ها و هزینه‌‌‌های گردشگری در سراسر جهان دامن می‌‌‌زنند.

اما درکنار چشم‌‌‌انداز روشن و مثبت از 2024، چالش‌هایی نیز پیش روی صنعت گردشگری وجود خواهد داشت. باد مخالف اقتصادی و ژئوپلیتیکی همچنان چالش‌‌‌های مهمی را برای بهبود پایدار گردشگری بین‌المللی و سطوح اعتماد ایجاد می‌کند. تداوم تورم، نرخ‌های بهره بالا، نوسانات قیمت‌های نفت و اختلال در تجارت می‌تواند همچنان بر هزینه‌‌‌های حمل‌‌‌ونقل و اقامت در سال 2024 تاثیر بگذارد. در مقابل این پس‌‌‌زمینه، انتظار می‌رود گردشگران به طور فزاینده‌‌‌ای به دنبال ارزش برای پول باشند و در پاسخ به افزایش قیمت‌ها و چالش‌‌‌های اقتصادی کلی، به سفرهای نزدیک‌‌‌تر به مبدأ بروند.

علاوه بر این، کمبود کارکنان همچنان یک مساله حیاتی است، زیرا کسب‌و‌کارهای گردشگری برای مقابله با تقاضای سفر با کمبود نیروی کار مواجه هستند. جنگ غزه عاملی است که باید در رابطه با اختلال احتمالی سفر در خاورمیانه و همچنین تاثیرات منفی بر اعتماد مسافران در سطح جهان مورد توجه قرار گیرد. اسرائیل در دسامبر 2023 در مقایسه با دسامبر 2022 حدود 80‌درصد و در مقایسه با سال 2019 کاهش 80 درصدی در ورودی‌‌‌های بین‌المللی داشته است. همچنین، عدم‌قطعیت ناشی از ادامه حمله روسیه به اوکراین و سایر تنش‌‌‌های ژئوپلیتیکی فزاینده، همچنان بر اعتماد مسافران تاثیر می‌‌‌گذارد.  اما در مجموع، شیوه‌های پایدار و سازگاری نقش فزاینده‌ای در مقصد و انتخاب مصرف‌کننده در سال 2024 خواهد داشت.