نقاشی سهراب ؛ شانس رکوردشکنی تاریخ هنر ایران

سهراب سپهری در جهان پس از مرگش، دو شقه شده‌است؛ سهراب شاعر و سهراب نقاش! دهه‌هفتاد و هشتاد در انحصار سهراب شاعر بود و از دهه‌90 به این سو، این سهراب نقاش است که میدان داری می‌کند. یک‌سو سهراب‌ میلیاردر نقاش که روحش هم از رقم‌‌‌‌‌های نجومی آثارش خبر ندارد و سوی دیگر سهراب شاعر که همچنان با سبدی پلاستیکی در برابرش و استکانی چای در دستانش، پای درختی در لب نهر کوچکی نشسته و زلف زندگی مدرن را به ریشه‌‌‌‌‌های عرفان شرقی گره می‌زند.

 

به گزارش فرارو، احتمالا نسل‌های امروزی‌‌‌‌‌تر، سهراب را بیشتر به‌عنوان نقاشی‌میلیاردی به‌خاطر می‌‌‌‌‌آورند؛ نه شاعری عارف. بیراه هم نیست. در عصر شبکه‌‌‌‌‌های اجتماعی که بیش از هر چیز تصویر، در کانون توجه قرارگرفته و عرصه را بر کلام و سخن تنگ‎ کرده، طبیعی هم هست که برخلاف دو، سه دهه‌پیش، بیان بصری سهراب از بیان کلامی‌‌‌‌‌اش، مقبول‌‌‌‌‌تر بیفتد و جلوه‌‌‌‌‌گری بیشتری کند.

تابلو‌های این شاعر بزرگ معاصر، در بیش از یک دهه‌اخیر بارها، رکورددار رقم‌های فروش در حراجی‌های بزرگ ایران بوده‌است. در سال‌1393 دو تابلوی او به قیمت یک‌میلیارد و هشتصد میلیون‌تومان به‌فروش رسید‌و شگفتی رسانه ها، کارشناسان و مردم معمولی را برانگیخت. در سال‌1395 نیز دو تابلوی دیگر از مجموعه تنه‌های درخت او در حراج تهران به بالاترین قیمت پیشنهادی یعنی به ترتیب 3‌میلیارد‌تومان و یک‌میلیارد و 550‌میلیون‌تومان به‌فروش رسید.

 

تابلویی دیگر از او هم در سال‌97 به قیمت پنج‌میلیارد و صد‌میلیون‌تومان در حراج تهران چکش خورد و همینطور رکورد‌ها جابه‌جا شد تا اینکه در سال‌1400 رکورد 11‌میلیارد و 800‌میلیون تومانی ثبت شد و تیر ماه امسال نقاشی بدون عنوان سهراب که در تیرماه سال‌1397 به قیمت 1.9‌میلیارد‌ریال فروخته شده‌بود، به قیمت 21.3‌میلیارد‌تومان چکش خورد؛ یعنی رشد بیش از 11 برابری قیمت. حالا هم تابلویی از سهراب قرار است روز جمعه در نوزدهمین دوره از حراج تهران (هنر کلاسیک و مدرن ایران) با قیمت پیشنهادی 20 تا 22‌میلیارد‌تومان به خریداران ارائه شود. پیش‌بینی بر اساس رکورد‌های اخیر و رشد قیمت‌ها این است که تابلوی حاضر با بتواند با شکستن مرز قیمت اولیه از سد 22‌میلیارد‌تومان بگذرد و رکوردی جدید برای آثار سهراب و همچنین بازار هنر ایران ثبت کند.

در نوزدهمین دوره از حراج تهران که طی روز‌های آینده برگزار می‌شود؛ سه اثر از سهراب سپهری ارائه شده‌است. علاوه‌بر گران‌ترین اثر حاضر در حراج که پیش‌تر به آن اشاره شد، دو اثر دیگر از سهراب سپهری نیز ارائه شده‌است. این دو اثر هر دو به قیمت اولیه 14 تا 16‌میلیارد‌تومان عرضه شده‌اند. نقاشی بدون عنوان او در تیرماه سال‌گذشته فعلا در جایگاه گران‌ترین اثر هنری ایران قرار دارد و اگر روز جمعه در حراج نوزدهم تهران، اثرش چکش بخورد، احتمالا رکوردی تازه را به‌جا خواهد گذاشت و رکورد پیشین خودش را هم خواهد شکست. اگر هر سه اثر او در این دوره از حراجی به قیمت پیشنهادی فروش بروند، سهراب تنها در یک روز 54‌میلیارد‌تومان در بازار هنری ایران گردش مالی ایجاد‌کرده است. حالا اگر رقم‌های فروش دو تابلوی دیگر از او در تیر ماه امسال را هم به این رقم اضافه کنیم، رکورد سهراب در ایجاد گردش مالی امسال به 87‌میلیارد و 700‌میلیون‌تومان خواهد رسید‌که بسیار بعید است هیچ هنرمند دیگری بتواند جایگاه او را تصاحب کند.

در نوزدهمین دوره از حراج هنر کلاسیک و مدرن ایران قرار است 90 اثر به حراج گذاشته شود. در این حراج تابلویی بدون عنوان از مجموعه درختان سهراب سپهری با برآورد 20 تا 22‌میلیارد‌تومان عرضه‌شده که بزرگ‌ترین شانس رکوردشکنی تاریخ هنر ایران است. این اثر پیش از این با قیمت اولیه 250 تا 300‌هزار دلار معادل حدود 16‌میلیارد‌ تومان در سال‌2015 در حراج کریستیز دبی عرضه‌شده بود. امضای سهراب سپهری در پایین سمت راست تابلو ثبت شده‌است. این اثر با رنگ روغن روی بوم خلق شده و ابعاد آن 108×62 سانتیمتر است. این اثر از سهراب سپهری حدود دهه‌50 خلق شده‌است.

چندی پیش خبر هزار میلیاردی‌شدن سینمای ایران در رسانه‌ها منتشر شد. خبری که نشان‌دهنده افزایش استقبال ایرانیان از فیلم‌های کمدی روی پرده و تاریخ‌سازی گیشه سینما‌ها بود. حالا هم با رکوردشکنی فروش آثار تجسمی در تیر ماه امسال و احتمال تکرار آن در جمعه پیش‌رو، به‌نظر می‌رسد که حوزه تجسمی هم پابه‌پای سینما در حال ثبت رکورد‌های تاریخی است. به‌نظر می‌رسد که سال‌1402 بیش از هر چیز، سال‌خوبی برای هنر بود. گرچه افزایش قیمت آثار در حراجی‌های هنری، می‌تواند نشان‌دهنده تورم شدید در قیمت گذاری آثار و تفاوت قابل‌توجه نرخ ارز باشد، نه الزاما بالا رفتن ارزش آثار.