عصر ایران؛ لیلا احمدی: هفته‌نامۀ اکونومیست مهم‌ترین خبرهای یک هفته را از این قرار روایت کرده است:
1- عزل و بازداشتِ نخست‌وزیرِ پاکستان
"عِمران‌خان" (نخست‌وزیر سابق پاکستان)، به دلیل افشای اسرار دولتی به 10 سال زندان محکوم شد. او برای به اشتراک‌گذاشتنِ محتویاتِ تلگرافی محرمانه و افشای سندِ دیپلماتیک در نشستی سیاسی، مجرم شناخته شد.
این قهرمانِ ملیِ کریکت، به اتهام فساد در زندان است و از شرکت در انتخابات هشتمِ فوریۀ پاکستان منع شده است. خان همۀ اتهامات را رد و اعلام کرده انگیزۀ سیاسی پشت‌بندِ این اتهام‌زنی‌ها است.
2- رکود اقتصادیِ اتحادیۀ اروپا و منطقۀ یورو
اقتصاد اتحادیۀ اروپا و منطقۀ یورو در 3 ماهِ پایانی سال 2023 دچار رکود شد. اقتصادِ اتحادیۀ اروپا در مقایسه با سال گذشته فقط 0.2 درصد رشد کرده است. عملکرد آلمان در این بین بسیار ضعیف بوده و اقتصاد آن نسبت به 3 ماه قبل، 0.3 درصد کاهش داشته است.
کاهش رشد اقتصادی در بزرگ‌ترین اقتصادِ بلوکِ غرب با رشدی بیش از انتظار در ایتالیا و اسپانیا جبران شده است.
3- تخمینِ رشد جهانیِ "صندوق بین‌المللی پول"
صندوق بین‌المللی پول، پیش‌بینیِ رشد جهانی خود برای سال 2024 را با استناد به انعطاف‌پذیریِ اقتصاد آمریکا، افزایش حمایت مالیِ چین و قدرت‌های اقتصادی در بازارهای نوظهور ارتقا داد.
این صندوق انتظار دارد اقتصاد جهان در سال جاری 3.1 درصد رشد کند که از پیش‌بینیِ 2.9 درصدیِ ماه اکتبر، بالاتر است.
4- ادامۀ مذاکرات برای توقفِ جنگ غزه
"اسماعیل هنیه" (رهبر حماس) اعلام کرده این گروهِ شبه‌نظامی در حال بررسیِ پیشنهادی برای توقفِ جنگ در غزه است. این طرح حاصلِ مذاکرۀ مقامات آمریکا، اسرائیل، مصر و قطر است؛ بااین‌حال "بنیامین نتانیاهو" (نخست‌وزیر اسرائیل) می‌گوید تا زمانی‌که اسرائیل به پیروزی کامل دست نیابد، با آزادی تعداد زیادی از اسرای فلسطینی یا عقب‌نشینی از غزه موافقت نخواهد کرد.
5- کش‌و‌قوسِ تحریم‌های آمریکا در ونزوئلا
پس از این‌که دادگاه عالیِ ونزوئلا، ممنوعیت نامزدیِ رهبر اپوزیسیون برای ریاست‌جمهوری را تأیید کرد، آمریکا بار دیگر تحریم علیه شرکت دولتیِ استخراج طلا در ونزوئلا را اعمال کرد.
پس از موافقتِ رئیس‌جمهوری ونزوئلا برای برگزاریِ انتخاباتِ عادلانه، آمریکا تحریم‌های خود، از جمله تحریم‌های نفتی را در اکتبر سال گذشته کاهش داده بود. حالا آمریکا اعلام کرده درصورتی‌که رأی‌گیریِ آزاد برگزار نشود، توقفِ تحریم‌ها را که قرار بود در ماه آوریل به پایان برسد، تمدید نخواهد کرد.
6- کاهش تولیدِ نفتِ آرامکو
"آرامکو"ی عربستان اعلام کرده در پی دستور وزارت انرژیِ پادشاهِ صحرا از برنامه‌های مربوط به افزایش تولیدِ روزانۀ نفت خود صرف‌نظر می‌کند و به جای افزایش تولید تا 13 میلیون بشکه در روز، میزانِ 12 میلیون بشکه حفظ خواهد شد.
این غول نفتی دلیلی برای این تغییر ارائه نکرده است. با انتشار این خبر، قیمت نفت با افزایش مواجه شد.
7- کاشت اولین تراشۀ مغزیِ شرکتِ نورالینک
"نورالینک" (شرکت آمریکاییِ ایلان ماسک در زمینۀ فناوری نورون یا فناوری عصبی)، اولین تراشۀ مغزیِ خود را در مغز انسان کاشت. ماسک گفته نتایج اولیه، امیدوارکننده است. این تراشۀ ایمپلنت‌شده، "تله‌پاتی" نام دارد و در پیِ راهی برای اتصال مغز انسان به رایانه برای درمانِ اختلالاتِ پیچیدۀ عصبی است.
این اولین بار نیست که تراشه در مغز انسان کاشته می‌شود. برخی رقبای نورالینک مانند "بلک‌راک نوروتک"، پیش از این تراشه‌های زیادی در مغز انسان کاشته‌اند. هدف از این کار، توسعۀ رابط‌های مغز و رایانه برای بازیابیِ شنوایی، بینایی و انواع اختلالات حرکتی است. با پیشرفت فناوری، شاهد ظهورِ واسطه‌های مغز و رایانه، بهبود حافظه، درمانِ فلجِ اندام و بیماری‌هایِ "سلامت روان" مانند اضطراب و افسردگی خواهیم بود.
8- کاهشِ نرخ تورم در اقتصاد اروپا
کاهش نرخ بهره در سال 2024 تقریباً امری مسلم است. شیبِ تورم نیز همچنان رو به کاهش است و نسبت به داده‌های دسامبر، اندکی افزایش یافته است. روز سه‌شنبه، آمار تولید ناخالص داخلی (مربوط به 3 ماهۀ پایانی سال )2023 نشان داد اقتصاد اتحادیۀ اروپا و زیرمجموعۀ منطقۀ یورو وضعیت راکدی دارد. در مقایسه با 1 سال گذشته نیز تقریباً هیچ رشدی مشاهده نشده. مصرف‌کنندگان و کسب‌وکارها هنوز در مورد وضعیت اقتصادی محتاط هستند.
آمارهای تولید ناخالص داخلی نشان می‌دهند اقتصاد اروپا ضعیف است، اما دچار رکود نشده. این یافته به بانک مرکزیِ اروپا کمک می‌کند این موضوع را مطرح کند که نرخ‌ها می‌توانند برای مبارزه با تورم بالا بمانند. درعین‌حال، انتظار بانک مرکزی اروپا برای بهبود اقتصادی در سال 2024 ممکن است نیاز به تجدید نظر داشته باشد. بانک مرکزیِ اروپا می‌خواهد قبل از تصمیم‌گیری برای کاهش نرخ بهره، داده‌های بیشتری به دست آورد.
9- چشم‌انداز تاریکِ توافق مرزی
سنای آمریکا روز سه‌شنبه جلسه تشکیل داد و امیدوار است متنِ "توافقنامۀ امنیتِ مرزیِ" را در این هفته منتشر کند. مخاطراتِ این طرح بسیار زیاد است. جمهوری‌خواهان تصویبِ بودجۀ اوکراین و اسرائیل را منوط به مقابله با مهاجرت غیرقانونی (که در حال افزایش است) کرده‌اند.
طرفین هفته‌ها در حال مذاکره بودند. بنا به گزارش‌ها، این توافق شامل سیاست‌های سخت‌گیرانه‌ای مانند اعطای اختیار به رئیس‌جمهور برای بستن مرزها در صورت افزایش گذرگاه‌هاست؛ اما احتمال این‌که هر دو مجلس با متن موافقت کنند، اندک است.
چپ‌گرایان، قوانین سختگیرانه را رد می‌کنند. برخی دیگر مخالفِ کمک به اسرائیل هستند. تهدید بزرگتر اما مربوط به جناح راست است. جمهوری‌خواهان امیدوارند ناکامی‌های جو بایدن در موضوعِ امنیتِ مرزی به تلاش او برای انتخابِ مجدد لطمه بزند. دونالد ترامپ که در حال حرکت به سمتِ نامزدیِ جمهوری‌خواهان است، ترجیحات خود را به وضوح بیان کرده است. او روز شنبه اعلام کرد: «توافق مرزیِ بد» به مراتب بدتر از عدم توافق است.
10- طرح استیضاحِ وزیر امنیتِ داخلیِ آمریکا با تکیه بر قوانینِ مهاجرتی
در حالی که مباحثِ امنیتِ مرزی در آمریکا ادامه دارد، جمهوری‌خواهان در مجلس نمایندگان تقصیرها را به پای "آلخاندرو مایورکاس" (وزیر امنیت داخلیِ بایدن) انداخته‌اند. روز سه‌شنبه کمیته‌ای به رهبریِ جمهوری‌خواهان، موارد استیضاح او را بررسی خواهد کرد.
اعضای جمهوری‌خواه ادعا می‌کنند مایورکاس با ممانعت از بازداشتِ برخی مهاجران و اتخادِ سیاستِ "گرفتن و رها کردن"، از قوانین مهاجرتی سرپیچی کرده است. دولت بایدن می‌گوید اگرچه ممکن است به برخی مهاجران به جای بازداشت، آزادیِ مشروط اعطا شود، اما همیشه تعداد بیشتری از مهاجران اخراج می‌شوند.
دموکرات‌ها می گویند مایورکاس هیچ تخلفِ منجر به استیضاحی مرتکب نشده است. آن‌ها این موضوع را "اختلاف سیاسی" قلمداد می‌کنند. گروهی از کارشناسانِ قانون اساسی هم با آن‌ها موافقند و این اتهامات را «انحراف آشکار از قانون اساسی» می‌خوانند. هرچند سنا با اکثریت دموکرات، محکوم نخواهد شد؛ اما دست‌کم جمهوری‌خواهان نظر خود را در این رابطه مطرح کرده‌اند.
11- بررسی وضعیتِ هوش مصنوعی در برترین شرکت‌های فناوری
دو غول فناوری، "آلفابت" (شرکت مادر گوگل) و "مایکروسافت"، روز سه‌شنبه درآمد 3 ماهۀ خود را گزارش خواهند داد. هر دو شرکت، سرمایه‌گذاریِ زیادی روی هوش مصنوعیِ مولد کرده‌اند. مایکروسافت این مسئولیت را تا حدی به لطف سرمایه‌گذاری در "اوپن‌اِی‌آی"، استارت‌آپِ"چت جی‌پی‌تی"، محقق کرده است و می‌کوشد این فناوری را از وُرد به ویندوز منتقل کند. آلفابت نیز از این روش پیروی کرده و هوش مصنوعی را به نرم‌افزارهایِ گوگل‌داکز و موتور جستجوی خود تزریق کرده است.
سرمایه‌گذاران هیجان زیادی دارند. از زمان انتشارِ چت جی‌پی‌تی، قیمت سهامِ آلفابت تا 51 درصد و سهام مایکروسافت تا 58 درصد افزایش یافته است. این افزایش به مایکروسافت کمک کرده در ماه ژانویه از "اپل" (باارزش‌ترین شرکت جهان) پیشی بگیرد.
12- کاهشِ چشم‌گیرِ نقل و انتقالاتِ فوتبالِ اروپا
به گزارش روزنامۀ گاردین، تا 29 ژانویه، باشگاه‌های دسته‌‌برتر انگلیس، فرانسه، آلمان، ایتالیا و اسپانیا 390 میلیون پوند (معادل 495 میلیون دلار) برای استعدادهای جدید در ماه هزینه کرده‌اند. باشگاه‌ها در ژانویه 2023، 967 میلیون پوند در این رابطه هزینه کردند.
در "لیگ برترِ" ثروتمند انگلیس که بیشترین هزینه را تقبل می‌کند، باشگاه‌ها به طور فزاینده‌ای نسبت به نقضِ قوانین سود و پایداریِ لیگ محتاط هستند. لیگ برتر از 105 میلیون پوند برای حداکثر ضرر مجاز در 3 فصل برخوردار است. تأثیر همه‌گیریِ کووید-19 همراه با تورم، چندین باشگاه را به این حد (یا فراتر از آن) رسانده است. جام ملت‌های آفریقا و تورنمنت‌هایِ جام ملت‌های آسیا نیز دخیل است. جام ملت‌ها، تیم‌ها را در سراسر اروپا کم‌کار کرده و تقاضا برای معاملۀ بازیکنان را کاهش داده است.
