بار مالی شارژ یارانه

وزارت رفاه در اطلاعیه‌ای از مرحله جدید کالابرگ الکترونیکی با عنوان «طرح فجرانه» با اولویت خانوارهای دهک‌های پایین جامعه (اول تا هفتم) در دهه فجر و از 17 بهمن‌ماه تا 17اردیبهشت‌ماه خبر داد. در این طرح اعتبار خرید 11 قلم کالابرگی از 120هزار تومان به 220هزار تومان افزایش خواهد یافت. طبق اعلام این وزارتخانه یک سبد 11قلمی برای تامین حداقل کالری، پروتئین، ریزمغذی و ویتامین‌های لازم برای هر فرد (منطبق با نظر انستیتو تغذیه ایران و وزارت بهداشت) با قیمت‌های مبنای سال 1401 انتخاب شده است و مابه‌التفاوت آن قیمت‌ها با قیمت روز از محل یارانه جدید دولت تامین خواهد شد، بدین صورت که قیمت روز سبد مشتمل بر ١١ قلم، 743هزار و 750تومان بوده که خانوارهای دهک‌های اول تا هفتم درآمدی در صورت خرید بسته باید قیمت سال 1401 را به مبلغ 523هزار و 300تومان از جیب خود پرداخت کنند و مابه‌التفاوت آن تا قیمت روز به مبلغ 220هزار و 450تومان از محل اعتبار جدید دولت تامین می‌‌شود.

همچنین به گفته وزارت رفاه، در طرح جدید شرط 200هزار تومان خرید از یارانه حذف شده و اعتبار تشویقی (220هزار تومانی) علاوه بر یارانه 300 و 400هزار تومانی فعلی بوده و خانوار یارانه‌بگیر به‌صورت مجزا یارانه نقدی خود را ماهانه دریافت خواهد کرد. مبلغ حمایتی دولت به‌صورت اعتبار در حساب سرپرست خانوار تخصیص یافته و در زمان خرید و متناسب با میزان خرید مصرف می‌شود. خانوار می‌تواند اقلام طرح را در سقف وزنی و کالایی تعریف‌شده خرید کند و امکان جابه‌جایی اعتبار بین گروه‌های کالایی مقدور نبوده؛ به‌عنوان مثال با اعتبار برنج امکان خرید روغن وجود ندارد و فقط برای گروه لبنیات (شیر، پنیر و ماست) امکان‌پذیر است. ضمنا یارانه هر قلم غذایی به‌صورت مجزا پرداخت خواهد شد. همچنین یازده قلم کالای اساسی شامل گوشت مرغ، گوشت قرمز، برنج، روغن، ماکارونی، شیر، پنیر، ماست، قند و شکر، تخم‌مرغ و حبوبات است.

علاوه بر این دهک‌های یک تا هفت درآمدی، مشمول اعتبار جدید بوده و یارانه‌بگیران این دهک‌ها می‌توانند با مراجعه به فروشگاه‌های عضو طرح ملی کالابرگ الکترونیک، نسبت به خرید اقلام اساسی و بهره‌مندی از این حمایت تشویقی اقدام کنند. متقاضیان استفاده از کالابرگ الکترونیکی می‌توانند با مراجعه به فروشگاه‌های طرف قرارداد شبکه ملی اعتبار (210هزار فروشگاه خُرد و فروشگاه‌های زنجیره‌ای افق‌کوروش، جانبو، هفت، دیلی‌مارکت، گندم، هایپرفامیلی، وال‌مارکت، محسن، مینومارت، ترقی و فروشگاه‌های اینترنتی اسنپ مارکت و دیجی کالا) نسبت به خرید اقلام اساسی اقدام کنند.  این اعتبار به صورت تشویقی بوده و فقط در صورت خرید محصولات کالابرگی از فروشگاه‌های منتخب به فرد اعطا می‌شود. همچنین باید در همان ماه مصرف شده و اعتبار به ماه‌های آینده منتقل نخواهد شد.

بار مالی 17همتی طرح جدید

نکته مهم در این رابطه این است که اجرای طرح کالابرگ هشدارهای بسیاری را از سوی کارشناسان دریافت کرده بود. دلیل این موضوع دست زدن به ابتکاراتی مانند پرداخت ما‌به‌التفاوت قیمت‌های روز با اردیبهشت 1401 و مشخص نبودن منابع این طرح است.  حال با افزایش 100هزار تومانی یارانه برای 7 دهک جامعه، بار مالی این طرح افزایش بیشتری خواهد یافت. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد در صورتی که جمعیت 7 دهک جامعه را معادل 60میلیون نفر در نظر بگیریم، افزایش 100هزار تومانی برای جمعیت مذکور معادل بار مالی 6هزار میلیارد تومانی در هر ماه خواهد بود.  در صورت تداوم 3ماهه این طرح، بار مالی این طرح در مجموع به 18هزار میلیارد تومان افزایش خواهد یافت. این در حالی است که با وجود پیش‌بینی کسری منابع هدفمندسازی یارانه‌ها در لایحه بودجه 1403، برای چنین طرح‌های امتیازی هم منابعی معرفی نشده است.