بخشنامه‏‏‏‏‌های گمرکی کاهش یافت

گمرک علاوه‌بر این یکی از منابع درآمد دولت نیز هست و دولت همیشه خزانه خود را از جمله برای درآمدهای گمرکی آماده می‌کند و حالا رئیس‌کل این نهاد می‌گوید در 10ماهه امسال به‌عنوان سومین منبع درآمد دولت 45‌درصد بیشتر از سال‌گذشته به خزانه واریزی داشته‌است.

رضوانی‌‌‌‌‌فر حرف‌‌‌‌‌های مرسوم یک مدیر دولتی را نیز به زبان آورد و از شفافیت و تسهیل و دیجیتالی‌کردن و خدمت و رانت و فساد و گلوگاه‌‌‌‌‌ و این قبیل امور حرف زد.  

وی در بخش دیگری از سخنان خود به مساله‌دستگاه‌های ایکس‌‌‌‌‌ری گمرکی، پرداخت و از آغاز به‌کارگیری 9‌دستگاه جدید و نیز 2‌دستگاه دیگر که به‌زودی بهره‌‌‌‌‌برداری می‌شود، خبر داد؛ همچنین رئیس‌کل گمرک به مواردی دیگر نیز اشاره کرد که گزارش عملکرد او را طولانی کرده‌است.

سازمان مرزبان اقتصادی

محمد رضوانی‌فر، رئیس‌کل گمرک جمهوری‌اسلامی ایران، با ارائه گزارشی از عملکرد 29‌ماهه این سازمان تاکید کرد: گمرک ایران به‌عنوان مرزبان اقتصادی و پیشران سیاست‌های دولت در امر تجارت خارجی و سومین منبع درآمد دولت به‌شمار می‌رود که در کنار وظایف و قوانین متعدد، به فعالان اقتصادی و سایر ذی‌نفعان خدمت‌رسانی می‌کند.

او ادامه داد: این سازمان یکی از ارکان مهم اقتصاد کشور و مجری پیاده‌سازی سیاست‌های دولت در امر تجارت خارجی است که تمام مساعی خود را در جهت خدمت‌رسانی هرچه مطلوب‌‌‌‌‌تر به همه ذی‌نفعان و فعالان عرصه تجارت جهت‌دهی کرده و برنامه‌های جدیدی را در چارچوب تسهیل و توسعه‌تجارت طراحی و پیاده‌سازی می‌کند که سیاست‌های جدید گمرک گام به گام با الهام از شعار امسال سازمان جهانی گمرک با عنوان «تعامل هدفمند گمرک با شرکای سنتی و جدید» پیش خواهد‌رفت. رضوانی‌فر اظهار امیدواری کرد؛ با بهره‌گیری از این برنامه‌ها و اجرای طرح تحول دیجیتال در گمرک؛ گمرکی پیشرو، روزآمد و سازمانی چابک بر اساس نیازهای امروز ایجاد شود.

پول خوبی به دولت دادیم

معاون وزیر اقتصاد با یادآوری اینکه گمرک علاوه‌بر اعمال و اجرای سیاست‌های دولت در حوزه تجارت خارجی و تسهیل در تشریفات گمرکی، وظیفه وصول درآمدها و واریز آن به خزانه را بر عهده دارد و در این‌خصوص جایگاه گمرک به‌عنوان سومین منابع درآمد پایدار غیر‌تورمی دولت تثبیت شده‌است، تاکید کرد: آمار درآمد وصولی گمرک و واریز به خزانه در 10‌ماهه سال‌جاری گواه رشد 45‌درصدی درآمدهای گمرکی است. به گفته او جمع کل وصولی‌ها و واریز به خزانه از سوی گمرک در 10‌ماهه امسال 157‌هزار و 546‌میلیارد‌تومان بوده که این میزان نسبت به مدت مشابه سال‌قبل 45‌درصد افزایش نشان می‌دهد.در این مدت میزان حقوق ورودی وصولی کالاها بالغ بر 50‌هزار و 579‌میلیارد‌تومان بوده که 45‌درصد افزایش یافت. رضوانی‌فر افزود: میزان حقوق ورودی وصولی کالاها به‌علاوه خودرو، گوشی تلفن‌همراه بالای 600 دلار و 23ردیف درآمدی گمرک در مدت یادشده به 78‌هزار و 510‌میلیارد‌تومان رسید‌که نسبت به مدت مشابه سال‌قبل با رشد 79‌درصدی همراه بود. میزان مالیات‌ارزش‌افزوده وصولی نیز در همین مدت با 22‌درصد رشد به رقم 79‌هزار و 35‌میلیارد‌تومان رسید.

رانت و شفاف‌سازی و دیجیتال و تسهیل

رئیس‌کل گمرک همچنین با اشاره به اینکه در جهت حذف رانت، شفاف‌سازی، تمرکز‌زدایی و تسهیل‌گری حداکثری، بازنگری مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها و ضوابط گمرکی مدنظر قرارگرفت، اضافه کرد: در این زمینه ضمن اخذ نظرات مشورتی از گمرکات اجرایی، کارشناسان خبره و سازمان‌های نظارتی، بازنگری دستورالعمل‌ها، ضوابط اجرایی و بخشنامه‌های مرتبط انجام شد. به گفته او در تدوین و به‌روز‌رسانی شیوه‌‌‌‌‌نامه فعالیت کمیته‌‌‌‌‌های مدیریت ریسک در گمرک ایران در رویه واردات نیز کاهش زمان ترخیص‌کالا و تسریع در انجام تشریفات گمرکی، تقلیل هزینه‌های ترخیص‌کالا و نیز یکسان‌‌‌‌‌سازی رویه‌‌‌‌‌های گمرکی در راستای اجرای ماده‌11 قانون امور گمرکی، مواد 66 و 207 آیین‌نامه اجرایی قانون امور گمرکی، استاندارد 3-6 کنوانسیون تجدیدنظر شده کیوتو مبنی‌بر استفاده از شیوه‌‌‌‌‌های مدیریت ریسک توصیه‌های سازمان جهانی گمرک در زمینه تسهیل تجارت، از جمله موارد مهمی بود که مدنظر بوده‌است. رضوانی‌فر همچنین اظهار کرد: با هدف ارائه تسهیلات و خدمات مطلوب‌‌‌‌‌تر و در بستر الکترونیکی، اجرای طرح تحول دیجیتال گمرک در دستور کار قرارگرفت که مطمئنا با اجرایی‌شدن آن نقش موثری در تسهیل تجارت خواهد داشت. او گفت: ایجاد شفافیت، کاهش هزینه و زمان در انجام امور گمرکی و تشریفات تجارت خارجی، ساده‌سازی رویه‌‌‌‌‌های گمرکی و اعمال کنترل‌‌‌‌‌های دقیق‌تر از دیگر مواردی است که با اجرای این طرح به آن دست خواهیم یافت.

آشکارسازها کی می‌رسند؟

معاون وزیر اقتصاد با اشاره به اینکه با مشارکت معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری تجهیز گمرکات کشور به ابزارهای کنترلی از جمله آشکارسازهای کامیونی و چمدانی جزو برنامه‌ها است، تاکید کرد: در این زمینه براساس یک تقسیم کار، توان‌سنجی و ظرفیت‌سنجی شرکت‌های دانش‌بنیان از سوی معاونت علمی، فناوری و اقتصاددانش‌بنیان ریاست‌جمهوری انجام می‌شود و به‌دنبال آن موضوع مرتبط با جذب سرمایه‌گذار نیز انجام خواهد شد. او اضافه کرد: نتیجه این اقدامات منجر به این شد که در مدت فعالیت دولت سیزدهم حدود 9دستگاه آشکارساز کامیونی در گمرکات کشور نصب و راه‌اندازی شد و 2‌دستگاه دیگر نیز در بهمن ماه سال‌جاری در گمرکات لطف‌آباد و چابهار راه‌اندازی می‌شود. قبل از آغاز فعالیت دولت سیزدهم، تعداد 18‌دستگاه آشکارساز در گمرکات کشور مورد بهره‌برداری قرار گرفته بود؛ ‌درحالی‌که در مدت 15ماه اخیر، 11‌دستگاه آشکارساز در گمرکات نصب شده‌است، بنابراین بیش از نیمی از‌دستگاه‌های آشکارساز که در گمرکات فعال هستند، در دولت سیزدهم مستقر شده‌اند. برنامه‌ریزی برای تهیه 48‌دستگاه آشکارساز چمدانی نیز انجام‌شده که 9‌دستگاه آن در اربعین امسال راه‌اندازی شده و مابقی هم به‌تدریج در حال تحویل است.

کارستان بخشنامه‌‌‌‌‌ها

او با اشاره به اینکه قابل پیش‌بینی‌کردن و جلوگیری از تغییرات خلق‌الساعه در دستور‌العمل‌‌‌‌‌ها و بخشنامه‌ها در حوزه تجارت خارجی، از جمله برنامه‌های مهم گمرک است که در رویکرد جدید دنبال شده‌است، اعلام کرد: در این راستا با عنایت به لزوم پیش‌بینی‌پذیری مقررات، ثبات و امنیت اقتصادی کشور، صدور و ابلاغ بخشنامه‌‌‌‌‌ها از ابتدای سال‌1402 تحت‌نظارت و پایش مستمر گمرک قرارگرفت و این امر منجر به کاهش چشمگیر در صدور بخشنامه‌‌‌‌‌های اثرگذار بر حوزه تجارت خارجی شده‌است. او اضافه کرد: به این منظور بخشنامه‌‌‌‌‌های صادره از سازمان‌های مختلف بررسی و در صورت مغایر‌بودن آنها با قوانین موضوعه و قانون بودجه‌1402 از ابلاغ آنها جلوگیری می‌شود. رضوانی‌فر گفت: با تلاش‌ها و پیگیری‌های صورت‌گرفته درخصوص کاهش تعداد بخشنامه‌های صادره در حوزه تجارت خارجی تعداد بخشنامه‌های صادره در 10‌ماهه سال‌جاری نسبت به مدت مشابه سال‌قبل با 119 مورد کاهش به تعداد 116بخشنامه رسیده‌است. تعداد بخشنامه‌های صادره در 10‌ماهه سال‌گذشته 235 مورد بخشنامه بوده‌است، به‌عبارتی تعداد بخشنامه‌های صادره در سال‌جاری نسبت به سال‌قبل تقریبا به نصف کاهش یافته است.

تمرکز بر سازمان‌های همجوار

به گفته رئیس‌کل گمرک، رصد و پایش مستمر مدت زمان پاسخگویی به استعلامات از دیگر برنامه‌های گمرک است که با هدف بهبود و کاهش زمان پاسخگویی انجام گرفته‌است. او تاکید کرد: در اجرای ماده‌12 قانون امور گمرکی به‌منظور تسهیل و تسریع انجام تشریفات گمرکی و جلوگیری از تحمیل هزینه‌های مضاعف ناشی از معطلی کالاهای اظهارشده، گمرک ایران تمرکز ویژه‌ای جهت اجرای قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و بهبود فضای کسب‌وکار و مصوبه پنجاه و چهارمین جلسه هیات مقررات‌زدایی و بهبود فضای کسب‌وکار؛ برای کاهش زمان پاسخگویی سازمان‌های همجوار به استعلام‌ها، به‌عمل آورده است. در این بین سازمان‌های پرتراکنش (سازمان ملی استاندارد، سازمان دامپزشکی، سازمان غذا و دارو و سازمان حفظ نباتات) در صدر تمرکز این سازمان قرارگرفته‌اند. او افزود: این سازمان با بهره‌مندی از سامانه‌های گمرکی و تقاطع‌گیری از مجموعه داده‌های مدت زمان پاسخگویی به استعلام‌های سازمان‌های مزبور، تمرکز ویژه‌ای به‌عمل آورد که نتایج مجموعه گزارش‌های احصاشده تاکنون طی 4دوره گزارش‌گیری نشان می‌دهد که متوسط زمان پاسخگویی‌دستگاه‌های همجوار به استعلامات گمرکی رو به بهبود بوده‌است. او یادآوری کرد: در گزارش‌گیری اول که آذر ماه 1401 لغایت اردیبهشت ماه 1402 انجام گرفت، متوسط زمان پاسخگویی سازمان استاندارد به استعلامات گمرکی 16.68روز، سازمان دامپزشکی 13.43روز، سازمان غذا و دارو 8.52روز و سازمان حفظ و نباتات 5.51روز بوده که این زمان در گزارش‌گیری مربوط به آبان و آذرماه سال‌جاری درخصوص سازمان‌های فوق‌الذکر به ترتیب به 11.16روز، 6.89روز، 5.40روز و 3.81روز رسید.

رضوانی‌‌‌‌‌فر افزود: به‌عبارت دیگر در گزارش‌گیری که در مدت زمان آذر 1401 تا اردیبهشت1402 انجام گرفت، میانگین پاسخگویی به استعلامات گمرکی از سوی 4‌دستگاه استاندارد، دامپزشکی، غذا و دارو و حفظ نباتات 11روز بوده که این مدت در آخرین گزارش که مربوط به آبان و آذر ماه 1402 بوده به 6.82روز کاهش یافته‌است. نتیجه این تمرکز و پیگیری ویژه گمرک ایران و همراهی‌دستگاه‌های مرتبط منجر به کاهش میانگین زمان پاسخگویی به استعلام‌ها و نهایتا منجر به افزایش سرعت تشریفات ترخیص‌کالاها شده‌است. با توجه به هدف‌گذاری و مجموعه اقدامات به‌عمل آمده، در صورت تداوم همکاری سازمان‌های مجوز‌دهنده؛ حصول به میانگین زمان سه‌روزه جهت پاسخگویی به استعلامات و کاهش زمان انجام تشریفات ترخیص‌کالاهای وارداتی، هدفی دست‌یافتنی خواهد بود.

آمار می‌دهیم که فساد نباشد

معاون وزیر اقتصاد همچنین گفت: در راستای سیاست جدید گمرک ایران مبنی‌بر شفاف‌سازی و ارائه آمارهای به هنگام و دقیق در حوزه تجارت خارجی، علاوه‌بر تهیه و انتشار آمار ماهانه تجارت خارجی کشور (مجموع واردات و صادرات) و ترانزیت، آمارهای مختلفی درخصوص واردات کالاهایی همچون شمش طلا، خودرو، گوشی تلفن‌همراه و آمار درآمدهای گمرکی و تجارت با کشورهای اوراسیا و همسایه برای بهره‌برداری تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان و فعالان اقتصادی به‌صورت شفاف و مستمر تهیه و منتشر می‌شود. او گفت: آسیب‌شناسی نقاط آسیب‌پذیر گمرکات و شناسایی نقاط و گلوگاه‌های فساد و ارائه راهکارها در جهت رفع آن از جمله اقداماتی بود که در این‌خصوص مدنظر قرارگرفت‌‌‌‌‌و با بهره‌‌‌‌‌گیری از ابزارهای الکترونیکی و کنترلی، گمرکات سراسر کشور به‌صورت سامانه‌‌‌‌‌ای رصد و درخصوص موارد مرتبط از جمله نحوه ارائه تسهیلات و خدمات گمرکی موردتحلیل و پایش قرار می‌گیرد.

 به گفته رئیس‌کل گمرک، گمرک ایران در یک سال‌اخیر با 14 اقدام عملی، گام‌های موثری را در راستای مقابله با فساد برداشته‌است. او افزود: این اقدامات با هدف شفاف‌سازی در ارائه خدمات به ذی‌نفعان، اتخاذ تصمیمات مشارکتی در تدوین دستورالعمل‌ها، توسعه ابزارهای کنترلی و تسهیل‌گری در حوزه تجارت خارجی انجام شده‌است. رضوانی‌فر در پایان تاکید کرد: از دیگر اقدامات مهم گمرک در مقابله با فساد، اجرای شجاعانه دستورالعمل‌های قانونی مربوط به کالای متروکه و ضبط (اعمال ماده‌35) در مورد کالاهایی که برخلاف قانون و بدون ثبت‌سفارش وارد بنادر می‌شوند، بود.