به احترام تیم ملی اردن

  عصر ایران؛ اهورا جهانیان - تیم ملی فوتبال قطر با پیروزی 3 بر 1 مقابل اردن، دوباره قهرمان جام ملت‌های آسیا شد. قطری‌ها چهار سال قبل هم قهرمان این تورنمنت شده بودند و حالا قطر از حیث تعداد قهرمانی در این مسابقات، پس از ژاپن و عربستان و ایران، در کنار کرۀ جنوبی قرار می‌گیرد.

  قطر نخستین بار در سال 1980 به جام ملت‌های آسیا راه یافت؛ وقتی که ما برای اولین بار در نیمه‌نهایی این مسابقات شکست خوردیم. اردن هم نخستین بار در سال 2004 به جام ملت‌های آسیا راه یافت؛ وقتی که ما برای پنجمین بار در نیمه‌نهایی این مسابقات شکست خوردیم!

  این دو تیم وقتی وارد جام ملت‌های آسیا شدند که ما سه بار قهرمان آسیا شده بودیم ولی الآن باید تماشاگر بازی فینال بین این دو تیم باشیم و قطر را با دو عنوان قهرمانی، در یک‌قدمی خودمان ببینیم.

  کاملا پیداست که فوتبال ایران در 44 سال گذشته (از 1980 تا 2024)، از حیث نتیجه‌گیری و کسب موفقیت در جام ملت‌های آسیا، در حال درجا زدن است.

   کرۀ جنوبی هم البته در آسیا توفیق چندانی نداشته ولی این تیم از سال 1986 همیشه یکی از نمایندگان آسیا در جام جهانی بوده. یعنی در 10 دورۀ اخیر جام جهانی (که می‌شود 40 سال) همیشه در این مسابقات حضور داشته. در جام جهانی 1954 هم کرۀ جنوبی نمایندۀ آسیا بود.

  تیم ملی اردن در اولین دورۀ حضورش در جام ملت‌های آسیا (2004) با کرۀ جنوبی و امارات مساوی کرد و کویت را برد. پس به مرحلۀ یک‌هشتم نهایی جام رفت و آن‌جا در ضربات پنالتی مغلوب ژاپن شد.

نمایی از دیدار اردن و زاپن در جام ملت‌های آسیا، 2004

  همین که اولین حضور اردن در جام ملت‌های آسیا با کسب تساوی مقابل کرۀ جنوبی و ژاپن توام شد، نشان می‌دهد که اردنی‌ها فوتبال را در قرن بیست‌ویکم جدی گرفته و تیم خوبی را روانۀ مسابقات کرده بودند. با چنان شروعی، شاید چندان عجیب نباشد که اردن در پنجمین حضورش در جام ملت‌های آسیا به فینال رسید و نایب قهرمان شد.

  اردن در سال 2007 نتوانست به جام ملت‌های آسیا راه یابد ولی در سال 2011 دوباره توانست از گروهش صعود کند. این بار در مرحلۀ گروهی با ژاپن بازی کرد و باز هم توانست ژاپن را، که نهایتا قهرمان جام 2011 شد، متوقف کند. ژاپنی‌ها خوش‌شانس بودند که در وقت‌های تلف‌شده گل تساوی را زدند. اردن در ادامۀ جام عربستان و سوریه را برد و به یک‌هشتم نهایی رفت و آن‌جا 2 بر 1 مغلوب ازبکستان شد.

باز هم رقابت اردن و ژاپن، 2001

   در سال 2015 نیز اردن باز با ژاپن همگروه شد ولی این بار سامورایی‌ها توانستند 2 بر صفر از پس اردنی‌ها برآیند. در ادامه، اردن 1 بر صفر مغلوب تیم قوی عراق شد؛ عراقی که ما را هم در مرحلۀ یک‌چهارم نهایی حذف کرد. تنها پیروزی اردن در این جام، برد 5 بر 1 در مقابل فلسطینی بود که 4 بر 1 مغلوب ژاپن شده بود.

  در سال 2019، اردن در چهارمین حضورش در جام ملت‌های آسیا، با اینکه همگروه استرالیا (قهرمان دورۀ قبل مسابقات) بود، به عنوان تیم اول از گروهش صعود کرد. اردن استرالیا را 1 بر صفر برد و سوریه را 2 بر صفر. در بازی سوم با فلسطین به تساوی بدون گل رسید. اردن در سال 2019 در مرحلۀ یک‌هشتم نهایی با ویتنام مساوی کرد و باز در ضربات پنالتی حذف شد.

پیروزی اردن مقابل مدافع عنوان قهرمانی: استرالیا/ 2019

  در پرانتیز باید گفت تساوی فلسطین با اردن، نشانه‌ای از رشد فوتبال ملی فلسطین بود؛ رشدی که در این جام با صعود فلسطین به مرحلۀ یک‌هشتم نهایی کاملا احساس شد. فلسطین با شکست مقابل قهرمان جام (قطر) از دور مسابقات حذف شد. شاید در آینده، وقتی که باز هم در نیمه‌نهایی حذف شدیم، شاهد حضور فلسطین در فینال باشیم!

  در این دوره از جام ملت‌های آسیا نیز اردن ابتدا مالزی را 4 بر صفر برد، سپس با کرۀ جنوبی به تساوی 2 بر 2 رسید، سپس‌تر مغلوب بحرین شد و به عنوان تیم سوم از گروه صعود کرد ولی این بار توانست از سد یک‌هشتم نهایی بگذرد.

  اردنی‌ها در کمال تعجب، عراق را 3 بر 2 بردند و در مرحلۀ یک‌چهارم نهایی نیز تاجیکستان را 1 بر صفر بردند و در نیمه‌نهایی با پیروزی شگفت‌انگیزشان مقابل کرۀ جنوبی، راهی فینال شدند.

  در فینال دیشب، اردنی‌ها در خط دفاع کمی دستپاچه بودند و بیش از آن، بدشانس. اولین خطای پنالتی اردن در بازی با قطر، تقریبا شبیه خطای پنالتی ماتراتزی روی مالودا در فینال جام جهانی 2006 بود. با این تفاوت که برخورد ناخواستۀ مدافع اردنی با اکرم عفیف، خفیف‌تر از برخورد ماتراتزی با مالودا بود.

  هر سه خطای پنالتی اردن در بازی دیشب، صحنه‌های مشکوکی بودند که شاید داور می‌توانست آن‌ها را نادیده بگیرد. یعنی برخوردها چنان نبودند که با قاطعیت بتوان گفت خطای پنالتی رخ داد. اگرچه داور با تصمیمات سخت‌گیرانه، می‌توانست پنالتی بگیرد و گرفت.

نمایی از فینال دیشب/ قطر 3 - اردن 1

  به هر حال کم‌تجربگی اردن نسبت به قطر، کار دست این تیم داد. اردنی‌ها در دقیقۀ 20 از روی نقطۀ پنالتی گل خوردند و 47 دقیقه تلاش کردند تا گل مساوی را بزنند اما شش دقیقه بعد از گل تساوی، دوباره یک پنالتی تقدیم قطری‌ها کردند.

 به غیر از پنالتی سوم، دو پنالتی اول محصول خطاهای غیرضروری مدافعان اردنی بود. یعنی مهاجم حریف در موقعیت مسلم گلزنی نبود و اردنی‌ها می‌توانستند محتاط‌تر باشند و خطا نکنند.

 اما این ملاحظات، جزئیاتی است که احتمالا ذهن تماشاگران اردنی را تا مدتی می‌خلد و سپس فراموش می‌شود. نکتۀ مهم این است که اردن در بیست سال گذشته، از اولین حضور در جام ملت‌های آسیا، به فینال این مسابقات راه یافته.

  چنین ارتقایی قطعا محصول برنامه‌ریزی خردمندانه است. پیشرفت در طبیعت تصادفا و با جهش‌های ژنتیکی حاصل می‌شود ولی در فوتبال و سایر حوزه‌های زندگی بشری، پیشرفت محصول عقلانیت و پشتکار است.

  اردن با استخدام یک مربی مراکشی (حسین عموته) در سال 2018، دو دوره حضور موفق در جام ملت‌های آسیا را تجربه کرده (2019 و 2023). نتایج اردن در این دو دوره، به ویژه امسال، فراتر از انتظار مردم این کشور و همۀ کارشناسان فوتبال آسیا و جهان عرب بوده. این ارتقای کیفی پایدار و روزافزون، به مراتب مهم‌تر از موفقیت در یک دوره از مسابقات جام ملت‌های آسیا است.

حسین عموته

  با چنین روندی، چه بسا شاهد حضور اردن در جام جهانی 2026 هم باشیم؛ چراکه جام جهانی آتی با حضور 48 تیم (نه 32 تیم) برگزار می‌شود و سهمیۀ آسیا نیز هشت‌ونیم تیم است. اردنی که در قارۀ آسیا با شکست دادن عراق و کرۀ جنوبی به فینال رسیده، چرا نتواند به جام جهانی آمریکا راه یابد؟

  تیم ملی اردن در این مسابقات، دو بار به مصاف کرۀ جنوبی رفت که تیمی پرستاره در فوتبال آسیا و کاپیتانش (سون هیونگ مین) بهترین بازیکن آسیا در حال حاضر است و شاید هم بهترین بازیکن تاریخ فوتبال کرۀ جنوبی باشد. اما اردنی‌ها هر دو بار دو گل به کره زدند و بار دوم، گلی هم دریافت نکردند.

گل اول اردن به کرۀ جنوبی در مرحلۀ نیمه‌نهایی

  همین که کرۀ سون هیونگ مین در چنگ اردن اسیر شده بود و اردنی‌ها با اقتدار تمام، و بدون استفاده از پنالتی‌های مشکوک، کره را شکست دادند، کافی بود تا فوتبالدوستان قارۀ آسیا کلاهشان را به احترام اردن از سر بردارند و به اردن بابت ورودش به تالار بزرگان فوتبال آسیا خوشامد بگویند. به امید دیدار مجدد اردن، ولی این بار در جام جهانی 2026.