عصر ایران - کلر ویسین، ریاضیدان فرانسوی، در 30 ژانویه 2024 به نخستین بانوی برنده جایزه کرافورد در رشته ریاضی تبدیل شد. این یکی از جوایز برجسته در رشته ریاضی محسوب می شود.
این اتفاق بار دیگر مساله ای جاری در دنیای ریاضی را برجسته کرد: فقدان تنوع جنسیتی در میان برندگان معتبرترین جوایز این رشته. ویسین یکی از پنج بانویی است که در 90 سال گذشته – همه در دهه گذشته – برنده جایزه ای معتبر در ریاضی شده است.
به گفته کاترین لئونارد، ریاضیدان کالج اکسیدنتال در لس آنجلس، کالیفرنیا و رئیس پیشین انجمن ریاضی بانوان، جوایز مکانیزمی هستند که توسط آن کار و متفکران در جامعه ای گسترده تر ترویج می شوند. اگر زنان و افرادی از دیگر گروه های محروم همچنان کنار گذاشته شوند، کار آنها مورد تجلیل و اشتراک قرار نمی گیرد.
شش مورد از برترین جوایز ریاضی شامل مدال فیلدز، جایزه آبل، جایزه شاو، جایزه ولف، جایزه کرافورد و جایزه بریکترو در مجموع 217 بار اهدا شده اند، اما سهم بانوان از این تعداد تنها هفت بار بوده است. دو بانو یعنی مریم میرزاخانی و کلر ویسین هر کدام دو مورد از این جایزه ها را به خود اختصاص داده اند. ویسین جدا از جایزه کرافورد امسال، جایزه شاو را در سال 2017 دریافت کرد. مریم میرزاخانی نیز مدال فیلدز را در سال 2014 و جایزه بریکترو را در سال 2020 پس از درگذشتش دریافت کرد.
در سال 2023، اینگرید دوبیشی، فیزیکدان و ریاضیدان بلژیکی، جایزه ولف را دریافت کرد. کرن کسکولا اولنبک، ریاضیدان آمریکایی، در سال 2019 جایزه آبل را برنده شد و مارینا ویازوفسکا، ریاضیدان اوکراینی، در سال 2022 مدال فیلدز را برنده شد.
شکاف جنسیتی
کاترین لئونارد اذعان می کند که وضعیت طی زندگی حرفه ای وی بسیار بهبود یافته است. اما در دنیایی ایده آل، برندگان جوایز باید نماینده جامعه ای باشند که بخشی از آن هستند.
سنجش تعداد زنانی که سالانه در رشته ریاضی تحصیل می کنند، یا ارزیابی حضور زنان در حرفه های ریاضی در سراسر جهان دشوار است. اتحادیه بین المللی ریاضی دارای سازمان های عضو در بیش از 80 کشور است و آمار جمعیتی اعضای خود را حفظ نمی کند.
بنابر نظرسنجی انجمن ریاضی آمریکا در سال 2018، زنان بین 25 تا 30 درصد از پی اچ دی های ریاضی آمریکا را تشکیل دادند.
به گفته کارولینا آرائوجو، رئیس کمیته ریاضی بانوان اتحادیه بین المللی ریاضی، در شرایطی که طی سال های اخیر شاهد آگاهی فزاینده ای در مورد شکاف جنسیتی و پیشرفت های مهمی بوده ایم، اما برخی جنبه ها بدون تغییر باقی مانده اند. آمارها نشان می دهد در شرایطی که نسبت زنان نویسنده مقالات علمی در زمینه ریاضی افزایشی پایدار طی دهه های گذشته داشته است، اما نسبت زنان نویسنده در مجلات برتر در ریاضی زیر 10 درصد باقی مانده است.
آرائوجو می افزاید، روش های رفع این شکاف جنسیتی شامل ترویج فعال دیده شدن پژوهشگران زن و تنوع بخشیدن به کمیته هایی است که تصمیمات اعطایی را می گیرند. روش دیگر که ممکن است به افرادی که برای مراقبت از کودکان خود مرخصی های شغلی می گیرند، کمک کند، افزودن 18 ماه به محدودیت های سنی اعمال شده در جوایز به ازای هر کودک است.
