در شرایط کنونی، کـرمـلین از رشـد چشمگیر حجم خرید نفتخام صادراتی خود توسط دهلی‌‌‌‌‌نو تا 13برابر زمان قبل از جنگ با اوکراین، منفعت می‌برد. به نوشته سی‌‌‌‌‌ان‌‌‌‌‌ان، اصل تجارت نفت روسیه با هندوستان مشمول تحریم‌های غرب نمی‌شود. با نگاهی دقیق به مسیر حرکت نفتکش‌ها، می‌توان به‌سادگی دریافت که جابه‌جایی حجم عظیم محموله‌‌‌‌‌های نفتی روسیه توسط ناوگان موسوم به «سایه» انجام می‌شود که به‌صورت ویژه توسط مسکو ایجادشده تا سود نفتی این کشور را در بحبوحه نبرد با اوکراین، به حداکثر ممکن برساند.
انتقال کشتی به کشتی
در همین رابطه یکی از منابع آگاه در موسسه پل‌‌‌‌‌استار‌‌‌‌‌گلوبال اعلام کرد: «هرچند در مواردی، جابه‌جایی نفتخام بین دو یا چند نفتکش در ظاهر امر به‌صورت قانونی انجام می‌شود، اما از این پدیده به‌عنوان یک راهبرد طبعا غیرقانونی، برای دورزدن تحریم‌ها استفاده می‌شود. در شرایط کنونی، شاهد پیچیده‌‌‌‌‌تر‌شدن فرآیند انتقال نفتخام بین کشتی‌‌‌‌‌ها هستیم. به‌معنای ساده‌‌‌‌‌تر، تلاش حداکثری می‌شود تا ناظران را در مورد مسیر حرکت و مقصد نهایی محموله‌‌‌‌‌ها، دچار سردرگمی کنند.»
معرفی بسته جدید تحریم‌ها
در ماه‌های پایانی سال2022 میلادی، واشنگتن گروهی از کشورهای عمدتا غربی را با خود همسو کرد که درخصوص اعمال سقف قیمتی بر نفتخام صادراتی روسیه، اجماع کرده و سقف قیمتی برابر با 60 دلار برای هر بشکه نفتخام صادراتی روسیه را تصویب کنند. این ائتلاف شرکت‌های بین‌المللی کشتیرانی و بیمه را از نیز از سرویس‌‌‌‌‌رسانی به مواردی از تجارت نفتخام صادراتی روسیه بالاتر از سقف قیمت تعیین‌شده، منع کرد. در همین ارتباط، ویکتور کاتونا رئیس تجزیه‌‌‌‌‌و‌‌‌‌‌تحلیل نفتخام در شرکت تحقیقات تجاری Kpler، گفت: سقف قیمت، محرک واقعی برای ایجاد ناوگان سایه بود. هرچه زنجیره‌های تامین طولانی‌‌‌‌‌تر باشد، ردیابی انتقال کشتی به کشتی سخت‌تر بوده و تعیین هزینه واقعی تمام‌‌‌‌‌شده یک بشکه نفتخام صادراتی روسیه دشوارتر می‌شود.
تجارت گسترده نفت روسیه با هند
در برخی مواقع، ردیابی مسیر تجارت نفت بین دو کشور روسیه و هندوستان امری پیچیده است. به‌عنوان مثال، موسسه Pole Star Global این مسیر را به‌دقت بررسی کرد و در عرض سال‌گذشته میلادی تعداد زیادی سفر توسط کشتی‌هایی از مبدا روسیه را کشف کرد که در خلیج لاکنی جا‌‌‌‌‌به‌‌‌‌‌جا شده و به سمت هند حرکت کرده‌‌‌‌‌اند. Pole Star Global اعلام کرد این شرکت مشکوک است که انگیزه اصلی پشت این نقل و انتقالات، فرار از تحریم‌ها بوده‌است زیرا «تقریبا همه این کشتی‌‌‌‌‌ها» با ایالاتمتحده یا اتحادیه اروپا ارتباط داشته و به‌طور‌‌‌‌‌طبیعی مشمول مصوبه محدودیت قیمت خواهند بود. در همین زمینه، مدیرعامل موسسه ویندوارد نیز ارزیابی مشابهی انجام داد و اعلام کرد؛ «آنچه هم‌اکنون شاهد آن هستیم، تنها قسمتی از تلاش مسکو برای ایجاد ابهام بیشتر در تجارت نفت این کشور است.»
رشد محسوس ناوگان سایه
ناوگان سایه به روسیه این امکان را داده‌است که ساختار کشتیرانی موازی ایجاد‌کرده تا از آن طریق بتواند با تغییر تاکتیک‌‌‌‌‌ها و تمرکز‌‌‌‌‌زدایی از تحریم‌های غرب، با بهره‌‌‌‌‌گیری از صدها نفتکش با مالکیت غیرشفاف، از مسیرهای پیچیده دریایی عبور کند. Windward تخمین می‌زند که ناوگان سایه در اختیار روسیه در سال‌گذشته میلادی، به 1800کشتی افزایش یافته‌است. تاثیر مستقیم خرید نفتخام روسیه توسط هند، کاستن از فشاری است که ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه باید از تحریم‌های نفتی احساس کند. درآمدهای فدرال‌روسیه در سال2023 میلادی، به رکورد 320میلیارد دلار رسید و همچنان در حال افزایش است.
به گفته برخی تحلیلگران، تقریبا یک‌سوم این پول در سال‌گذشته برای جنگ در اوکراین هزینه شده و بخش بیشتری از آن نیز برای تامین مالی نبرد در صورت استمرار آن در سال2024 اختصاص داده خواهد شد. وجوهی که کرملین در اختیار دارد، مسکو را در موقعیت بهتری برای حفظ یک جنگ طولانی در مقایسه با کی‌یف که در تلاش است جریان نقدینگی غرب را برای خود حفظ کند، قرار می‌دهد. براساس تجزیه‌‌‌‌‌و‌‌‌‌‌تحلیل داده‌های منتشرشده وزارت دارایی روسیه توسط هاوارد شاتز، اقتصاددان موسسه RAND، درآمد و هزینه‌های فدرال روسیه، در سال2023 به بالاترین حد خود رسید. هندوستان خرید نفتخام از روسیه را به‌عنوان ابزاری برای پایین نگاه داشتن قیمت‌های جهانی انرژی توجیه کرده‌است، زیرا برای تامین نفتخام مورد‌نیاز خود، با کشورهای غربی برای خرید نفت خاورمیانه رقابت نمی‌کند. هاردیپ‌‌‌‌‌سینگ‌‌‌‌‌پوری، وزیر نفت و گاز طبیعی هند، هفته گذشته به سی‌ان‌‌‌‌‌بی‌‌‌‌‌سی گفت: «اگر خرید بیشتر نفت خاورمیانه را آغاز کنیم، قیمت نفت دیگر 75 یا 76 دلار نخواهد بود بلکه به 150 دلار به ازای هر بشکه نیز خواهد رسید.»
حفره پالایشگاهی تحریم‌ها
نقش پیچیده هندوستان در تجارت‌جهانی نفت، در سرنوشت فرآورده‌های نفتی که نفتخام روسیه به آن تبدیل می‌شود نیز قابل‌ملاحظه است. بخشی از نفتخام در پالایشگاه‌های سواحل غربی هند به فرآورده‌های نفتی تبدیل و سپس به ایالاتمتحده و سایر کشورهایی که تحریم نفت روسیه را امضا کرده‌‌‌‌‌اند، صادر می‌شود. تجارت محصولات پالایش‌‌‌‌‌شده از نفتخام روسی در خارج از این کشور مشمول تحریم‌ها نمی‌شود، موضوعی که منتقدان آن را «حفره پالایشگاهی تحریم‌ها» می‌‌‌‌‌نامند. نتایج تحقیقات موسسه CREA نشانگر این واقعیت است که ایالاتمتحده بزرگ‌ترین خریدار محصولات پالایش‌‌‌‌‌شده هندی است که از نفتخام روسیه به‌دست آمده و بین اوایل دسامبر 2022، زمانی‌که سقف قیمت معرفی شد، تا پایان سال2023، در مجموع به رقم یک‌میلیارد و 300میلیون دلار رسید.
