جنگ روسیه با اروپا بر سر بودن یا نبودن است

منبع: واشنگتن‌پست 
تاریخ انتشار: 15 مارس 2024 
نویسنده: فرید زکریا 
مترجم: لیلا احمدی  
 
دربارۀ نویسنده:  "فرید زکریا" روزنامه‌نگارِ تراز اول، مفسر سیاسی و نویسندۀ هندی-آمریکایی است. او مجری شبکۀ سی‌ان‌ان و میزبانِ برنامۀ "فرید زکریا جی‌پی‌اس" است و در واشنگتن پست، ستون هفتگیِ ثابت دارد. زکریا حضوری چشم‌گیر و پرتکرار در شبکه‌های معتبر جهان از جمله سی‌ان‌ان، پی‌بی‌اس و ای‌بی‌سی دارد. او ستون‌نویسِ نیوزویک و سردبیرِ فارن‌افرز، نیوزویکِ بین‌الملل و تایم بوده است و از استادان بنامِ سیاستِ خارجیِ آمریکا است که دکترای خود را از دانشگاه هاروارد زیر نظر "ساموئل هانتینگتون" دریافت کرده است. اولین‌بار او بود که اصطلاحِ "دموکراسیِ غیرلیبرال" را به کار گرفت. از تألیفات او می‌توان به "آِیندۀ آزادی"، "جهانِ پس از آمریکا"، "از ثروت به قدرت" و "دَه آموزه برای جهانِ پساپاندمی" اشاره کرد. 
  
   عصر ایران؛ ترجمه/ ولادیمیر پوتین در مصاحبۀ اخیرش با تلویزیون دولتی روسیه گفت: «مهم است که مردم روسیه و جهان، طرز فکر ما را درک کنند». رئیس‌جمهور روسیه توضیح داد: «از نظر غربی‌ها جنگ در اوکراین، راهی برای بهبود موقعیتِ تاکتیکی در برابر روسیه است؛ اما این موضوع به سرنوشت ما گره خورده. جنگ اوکراین، موضوعِ مرگ و زندگی است.» اشتباه اساسی و استراتژیکِ غرب در برابر روسیه، چشم‌بستن بر همین واقعیت است

   گزارش‌های اخیر نشان می‌دهند که مقاومتِ اقتصاد روسیه در برابر تحریم‌های غرب بسیار بهتر از پیش‌بینی‌ها بوده است. تولید ناخالص داخلیِ روسیه در سال گذشته بیش از 3 درصد رشد کرده و تورم که اوایل سال 2022 به حدود 18 درصد رسیده بود، اکنون به‌نظر می‌رسد در حدود 7.5 درصد باشد.

 "   اِسبِربانک"، بزرگ‌ترین بانک روسیه و اروپای شرقی و سومین بانک بزرگِ اروپا] اخیراً اعلام کرده نرخ سود در سال گذشته، به دلیل رونق وام مسکن، بیش از پنج برابر افزایش یافته و به بالاترین سطح خود رسیده است.

   واقعیت آن است که مسکو به دلایل مختلف از تحریم‌های غرب جان به در برده است. این تحریم‌ها جامع نیستند و به عنوان مثال، صادرات انرژی روسیه را به طور کامل ممنوع نمی‌کنند. تحریمِ خیلی از این نهادها هم عملی نیست. جهان، بیش از حد به این منابع وابسته است و اگر ممنوعیت کامل، اعمال شود، به افزایش سرسام‌آورِ قیمت نفت و رکود جهانی می‌انجامد. 

  با فرار شرکت‌های غربی از روسیه، شرکت‌های غیر غربی جایگزین شدند. روس‌هایی که به استارباکس عادت کرده بودند، حالا خیلی راحت از "استارزکافی" [برند محلی روسی] خرید می‌کنند. مدیران بازرگانیِ هندی هم توانسته‌اند دارایی‌های شرکت‌های غربی را با قیمت‌های عالی بخرند و حالا این کسب‌وکارها سودآور است. 

   در پسِ این سوداگری‌ها درس‌های زیادی نهفته است. امروزه اقتصاد کشورها چنان به هم وابسته است که ممنوع‌کردن چیزی مانند نفت، به تحمیلِ هزینه‌های هنگفت برای همگان می‌انجامد. اقتصادهای غیرغربی اکنون بخش بزرگی از اقتصاد جهان را تشکیل می‌دهند که اگر با تحریم‌ها همراه نشوند، اثرگذاری‌شان از بین می‌رود.

   بی‌شک بزرگ‌ترین درس، این است که فشار اقتصادی به ندرت منجر به تسلیم‌شدنِ کشورها می‌شود. واشنگتن دهه‌های متمادی، تحریم‌های کوبنده‌ای علیه کوبا، کرۀ‌ شمالی، ایران، ونزوئلا و درحال‌حاضر روسیه اعمال کرده، اما آیا این کشورها، به رغمِ تحریم، سیاست‌های خود را تغییر داده‌اند؟ 

 اقتصاد روسیه زنده مانده است، زیرا پوتین هر کاری لازم است انجام داده. او کشورش را در وضعیت جنگی قرار داده و شهروندانش را با لفاظی‌های میهن‌پرستانه متحد کرده است. اگر مردم تصور کنند در مضیقه قرار دارند و محاصره شده‌اند، این تکنیک جواب می‌دهد.

   نظرسنجی مستقل و معتبرِ "لوادا سنتر" اخیرا گزارش داد  "امتیاز مطلوبیت عملکرد پوتین" از دید مردم به 86 درصد رسیده است. بانک مرکزی، نرخ بهره را به شدت افزایش داده، وزارت دارایی، کنترلِ ارز خارجی را اعمال کرده و هزینه‌های دولت به نحو چشم‌گیری افزایش یافته است. همۀ این‌ها برای اقتصاد نظامی-صنعتی ضرورت دارند. این سیاست‌ها، هزینه‌های شدید و بلندمدتی به اقتصاد و جامعۀ روسیه تحمیل می‌کنند؛ اما کشور، رکود تدریجی را به‌مراتب راحت‌تر از شوک شدید تاب می‌آورد.

   پوتین خود را در جدالِ مستمر با غرب می‌بیند. او همیشه اذعان می‌کند از به‌کارگیریِ سلاح‌های هسته‌ایِ تاکتیکی خودداری نخواهد کرد و جنگِ اطلاعاتی مداوم و گسترده‌ای علیه کشورهای کلیدیِ غربی، به‌ویژه ایالات متحده، به راه انداخته است. بنا به تخمین "کمیسیون اروپا"، پست‌های مربوط به کرملین در سال نخستِ جنگِ اوکراین، دست‌کم 16 میلیارد بار در غرب بازدید شده‌اند.

 
  ایالات‌متحده درنظر دارد "تیک‌تاک" [اپلیکیشنِ ویدیومحورِ نسلِ زد با درآمد میلیون‌دلاری] را تحریم کند؛ بااین‌حال باید اذعان داشت که موضوع واقعاً مربوط به این پلت‌فرم نیست. موضوع اصلی این است که نیروهای مهاجم می‌توانند از هر پلت‌فرمی برای انتقال پیام، ویروسی‌کردن رسانه و تضعیفِ حقیقت استفاده کنند. 

  پرزیدنت "بایدن" در این جنگ، کارهای بزرگی انجام داده است. او غرب و بسیاری از متحدانِ غیر غربی‌ مانند ژاپن، کرۀ جنوبی و سنگاپور را منسجم کرده و حمایت‌های مادی و معنویِ گسترده‌ای به کی‌یف ارائه داده است. مخالفانِ جمهوری‌خواهِ کمک به اوکراین، سیاستی را پذیرفته‌اند که عمیقاً غیرمسئولانه و ناامن است، سیاستی که اگر توفیق یابد، آمریکا را ضعیف و اوضاع جهان را پرآشوب می‌کند. 

     بااین‌حال، بایدن و دیگر رهبران غربی باید نشان دهند که هر آنچه لازم است، انجام خواهند داد و زمان به نفع پوتین نیست. اقدام عملی می‌تواند شاملِ استفاده از ذخایر مسدودشدۀ بانک مرکزی روسیه برای کمک به اوکراین و تسریع در تحویلِ هر نوع سلاحی باشد که کی‌یف به آن نیاز دارد. فشار بر روسیه باید چنان باشد که پوتین حس کند افولِ اقتصادی، فرایندی بلندمدت نیست و شکست‌های نظامیِ کوتاه‌مدت، از دست‌دادنِ سرزمین‌های فتح‌شده، تلفات گسترده‌تر و فروپاشی روحیه در راه است.

"   امانوئل مکرون" - رئیس‌جمهور فرانسه- درست می‌گوید. واقعیت اصلی -که باید راهبردِ استراتژیکِ غرب را هدایت کند- این است که پوتین نمی‌تواند پیروز شود. این واقعیت باید با دخالت بیشتر غرب، حتی با اعزام پیاده‌نظام جنگی همراه باشد. مکرون این هفته سخنرانی کرد و گفت: "نبرد روسیه با فرانسه و اروپا، جدالی «وجودی» است. غرب فقط در صورتی می‌تواند دست برتر را در این جنگ داشته باشد که به ماهیتِ این نبرد ایمان بیاورد و بر همین اساس عمل کند.