عصر ایران؛ سروش بامداد- در ششمین روز و در معرفی ششمین ویژه‌نامه نوروزی نشریات کاغذی و چاپی و پس از سیاست‌نامه، تجارت فردا، امید جوان، چشم انداز ایران و مدیریت ارتباطات به هم میهن می رسیم که از سه وجه متفاوت است:
نخست این که به جای یک جلد در سه جلد منتشر شده است. دوم این که هر چند در نگاه اول تصور میشود این سه جلد به سبب تفکیک سال 1402 - هر چهار ماه یک جلد- است اما چنین نیست بلکه یکی مجموعه سرمقاله‌هاست که غالبا به قلم عباس عبدی و دربارۀ یکی از گزارش‌های اصلی روزنامه در همان روز است و بی‌تردید مهم‌ترین ویژگی و تمایز هم‌میهن از دیگر رسانه‌ها خصوصا چاپی هاست.
چرا که دیگران اگر سرمقاله دارند بیشتر یادداشت است و درمورد روزنامه‌هایی چون جمهوری اسلامی و کیهان انعکاس مواضع سیاسی مدیران آنها - مسیح مهاجری و حسین شریعتمداری - اما سرمقاله‌های هم‌میهن به معنی فنی و ژورنالیستیک کلمه، سرمقاله است زیرا برآمده از فعالیت جمعی تحریریه و پس از کسب نظر از آنها یا تماس با صاحب‌نظران است و به همین دلیل اسم ندارد.
جلد دیگر مجموعه یادداشت های احمد زیدآبادی است که اگرچه در زمینه‌های گوناگون می‌نویسد اما چون در نیمۀ دوم سال حملات اسراییل به غزه انجام شد که جان 30 هزار فلسطینی ساکن باریکه را گرفت و او هم کارشناس خبرۀ موضوعات مربوط به فلسطین است خواندنی‌تر و کاربردی‌تر است و بعدها تاریخیت و سندیت بیشتری می‌یابد.
جلد سوم هم به یادداشت ها و تحلیل های محمد جواد روح سردبیر هم‌میهن اختصاص دارد که به لحاظ تعداد از دو فقره قبل کمتر و از حیث حجم اما به خاطر ماهیت تحلیلی طبعا بیشتر است. روزنامه نگار خوش قریحه ای با قلمی شیرین و نگاهی منصفانه و صریح.
ویژگی سوم این است که به صورت کتاب یک نویسنده قابل نگه‌داری است. به این معنی که با تهیۀ سه جلد سال‌نامۀ هم‌میهن انگار سه کتاب از سه نویسنده/روزنامه‌نگار - عباس عبدی، احمد زیدآبادی و محمد جواد روح- خریداری کرده‌اید.
از موضع نقد البته می‌توان گفت هر چند برای کتاب‌خوانان این ابتکار پسندیده‌تر است اما مجله‌خوانان حرفه‌ای ترجیح می‌دهند با مجموعۀ متنوعی از مقالات و گزارش‌ها رو به رو باشند و از سال‌نامه توقع کتاب ندارند ضمن این که می‌توان حدس زد گزارش‌نویسان حرفه‌ای خود روزنامه هم انتظار داشتند تولیدات آنها هم در سال‌نامه انعکاس یابد و بعید نیست چنین تصمیمی برای جلدهای بعدی مدنظر باشد یا سال بعد در قالب چهار فصل سال منتخبی از محتواهای تولیدی در هر سه ماه را دربرگیرد.
به هر رو مدیر هم‌میهن در عرصه سیاسی و ملی به اقدامات نو و ابتکاری شهره است و برای هر حرکتی توجیهی دارد و می‌توان ابتکار انتشار سه جلد سال‌نامه در قالب کتاب را از آنِ غلامحسین کرباسچی دانست.
هر چند او در میان مردم بیشتر به عنوان یک مدیر اجرایی شهرت دارد که شهرداری تهران را به گونه ای متحول و از یک سازمان خدماتی به یک نهاد خدماتی، اجتماعی، عمرانی و فرهنگی بی اتکا به بودجه دولت تبدیل کرد که اصول گرایان افراطی نگران شدند و از بیم آن که معاون اول رییس جمهور خاتمی در سال 76 شود و سپس اسب خود را برای ریاست جمهوری زین کند برخورد با او را بعد از انتخاب خاتمی کلید زدند اما بهد از رفع مشکل با فعالیت در عرصه انتشار مطبوعات مستقل و حرفه‌ای و همه هم در بالاترین کیفیت و با استفاده از برجسته‌ترین روزنامه‌نگاران نشان داده که به موضوعات فرهنگی هم بی علاقه نیست.
چون سه جلد حاوی مطالب گونه‌گون و متنوعی است که سه روزنامه نگار شاخص ایرانی طی سال کهنه در مطبوعه متبوع نوشته اند امکان نقل نیست و تنها می توان به بخشی از نوشته عباس عبدی در توضیح فرآیند تولید سرمقاله اشاره کرد که به کار روزنامه نگاران و تحلیل گران دیگر می آید چرا که به اذعان بسیاری از کارشناسان برجسته ترین و حرفه ای ترین یاداشت نویس حال حاضر رسانه هاست چندان که می توان او را مدل وطنی و اگر نه همتای ستون نویسانی چون فرید زکریا وتوماس فریدمن در رسانه های بزرگ دنیا دانست:
«در اولین گام متن گزارش یا خبر تهیه شده سرویس مربوطه برای انتشار را می خواهم. در اغلب موارد اما آنها دیر آماده می شوند و برای استفاده در سرمقاله نمی رسند. خودم دست به کار می شوم. اولین منبع مهم اینترنت است. اخبار و اطلاعات لازم را تهیه می کنم. اگر لازم بود به مبع دوم مراجعه می کنم. زنگ زدن به این و آن برای کسب نظر و تحلیل و نوشتن سرمقاله. حجم یادداشت های من در اعتماد به طور معمول بالای 750 کلمه است ولی سرمقاله های هم میهن بین 500 تا 700 کلمه متغیر است. می کوشم تیترهای تحریک آمیز نداشته باشد. ادبیات آن را متناسب با جایگاه حقوقی روزنامه تنظیم می کنم و بعد از نهایی شدن برای سردبیر و مدیر مسوول می فرستم. چون در واقع موضع روزنامه است ( و نه یادداشت شخص) و باید مورد تایید مدیر مسوول هم باشد و شاید در 10 تا 15 درصد موارد نکاتی ویرایسی یا سوال و ابهامی یا پیشنهادی برای اصلاح و حذف و تکمیل دریافت کنم. طبعا اگر نظری داشته باشم می گویم. در غیر این صورت انجام و ارسال می شود.»
کتاب سرمقاله ها 150 هزار تومان قیمت گذاری شده و دو جلد دیگر هر کدام 100 هزار تومان. به قیمت تنها یک ساندویچ فیله مرغ با این تفاوت که می‌توانند سال‌های طولانی در گوشه ای از کتابخانه شما جا خوش کنند و هر چه زمان بر آنها بگذرد خاطره انگیز تر می شود هر چند وقتی به مطبوعات سال های 78 و 79 و دوران امید اجتماعی مراجعه می کنیم دچار حیرت و حسرت می شویم. هم از حیث قیمت محصولات که نشان گر افزایش نر خ تور م است ( قیمت دلار در سال 80 زیر 1000 تومان و 800 تومان بود) و هم تقلیل سطح بازیگران سیاسی از چهره های درجه اول به شلوغ کن هایی که از چند ماه دیگر بیشتر وارد صحنه می شوند.
حالا می رسم به ویژگی اصلی سه نویسنده سال نامه هم میهن. هر سه (عبدی،روح و زیدآبادی) در آن سال ها روزنامه نگار بودند و به تناوب هزینه هم پرداختند اما نه از ایران کوچیدند و نه از این حرفه و نان تلخ آن را بر هر کار دیگر ترجیح دادند چرا که این نان تلخ با عشق به این کار و به فهم و کشف حقیقت شیرین میشود...
