روسیه بازیگری ترسناک در صنعت هوانوردی نظامی جهان است و یکی از بزرگترین نیروهای هوایی جهان را در اختیار دارد. نیروی هوایی روسیه که رسماً با نام نیروهای هوافضای روسیه شناخته میشوند، ناوگان متنوعی از هواپیماهای جنگنده را مدیریت میکند که از مدلهای مختلفی تشکیل شده که برای نقشها و ماموریتهای رزمی متفاوتی طراحی شده اند.
به گزارش خبرآنلاین، نیروی هوایی روسیه دومین ناوگان هوایی رزمی بزرگ جهان با تقریباً 3،900 فروند پرنده نظامی و بیش از 300 فروند پرنده نظامی طراحی شده برای نیروی دریایی است و به همین خاطر درک وسعت زرادخانه جتهای جنگنده روسیه در ارزیابی تواناییهای رزمی این کشور و تاثیرگذاری بین المللی اش بسیار حیاتی است.
انواع جتهای جنگنده روسی
بر اساس آمارها، نیروی هوایی روسیه از 912 فروند جت جنگنده (422 فروند چند منظوره، 400 فروند تهاجمی و 90 فروند برای عملیاتهای رهگیری) تشکیل شده که 25 درصد از تمام هواگردهای رزمی نیروی هوایی روسیه را تشکیل میدهند.
Su-24 تهاجمی
Su-34 تهاجمی
Su-30 چندمنظوره
Su-35 چندمنظوره
Su-27 چندمنظوره
MiG-31 رهگیر
MiG-29 چندمنظوره
Su-57 چندمنظوره
MiG-35 چندمنظوره
کمپانی JSC Sukhoi هفت نوع از 10 نوع جتهای جنگنده نیروی هوایی روسیه را تولید میکند. در مقابل، اداره طراحی میکویان و گورویچ تنها 3 فروند را تولید مینماید که اکنون در ترکیب با ایلیوشین، ایرکوت، سوخوی، توپولف و یاکوفلف که به دستور ولادیمیر پوتین در سال 2006 با هم ادغام شدند، با نام شرکت United Aircraft Corporation شناخته میشود.
قدرت نیروی هوایی روسیه در زمینه جتهای جنگنده بر اساس هواپیماهای تهاجمی (attack/strike) تعریف شده است، اگر چه پرتعدادترین و اصلیترین جنگنده این نیرو، یعنی سوخو سو-24، در اوایل دهه 1960 توسعه یافته و تولید آن در سال 1993 متوقف شده است.
MiG-31 نه چندان «پیر»
جت جنگنده رهگیر MiG-31 چندان توسط ناتو نادیده گرفته نمیشود، علیرغم اینکه در سال 1981 وارد سرویس شد. این جنگنده اولین جنگنده نسل چهار تهاجمی بود که وارد سرویس شد.
با این وجود، بخش اعظم ناوگان MiG-31های فعال نیروی هوایی روسیه به نسخه استاندارد MiG-31 BM ارتقا یافته اند، در حالی که برخی روزآمدسازیهای دیگری نیز دریافت کرده و به نسخه استاندارد MiG-31 BSM رسیده اند که سرعت کروز بالاتر، کامپیوتر مرکزی جدید و سیستم سوختگیری در آسمان دارند.
رهگیرهای جدید Foxhound با موشکهای رادار فعال R-77 و R-37 روزآمد شده اند که میتوانند تا فاصله 400 کیلومتری با اهداف خود درگیر شوند. این هواپیما برای رهگیری هواپیماهای دشمن طراحی شده و به موشکهایی بسیار توانمند برای رهگیری موشکهای کروز در ارتفاعات پایین مجهز شده است.
علاوه بر این، موتور D-30 F 6 این جت جنگنده روسی، قویترین و کارآمدترین موتوری است که روی جنگندههای نسل چهارمی به کار گرفته شده است و عملکرد آن برای قادر ساختن جنگنده به منظور غملیات در ارتفاعات بالای 25 کیلومتر کافی است.
Mig-31 سریعترین جنگنده جهان است که هنوز پرواز میکند و سرعت حداکثر آن به 3،030 کیلومتر بر ساعت میرسد، در حالی که با ریسک صدمه به موتور و خسارت ساختاری، میتواند به سرعت 3،200 کیلومتر بر ساعت نیز برسد.
این جنگنده تنها جت جنگی روسیه است که میتواند موشک مشهور Kinzal را حمل کند، موشک هایپرسونیکی (اولین موشک هایپرسونیکی که در میدان نبرد استفاده شده است) با برد حدود 460 تا 480 کیلومتر که سرعت آن به بیش از 10 ماخ میرسد و میتواند کلاهکهای متعارف و هستهای حمل نماید.
ناوگانی «جوان»
اگر چه تقریباً یک سوم ناوگان جنگندههای نیروی هوایی روسیه از جتهای جنگنده «پیر» نسل سومی تشکیل شده (273 فروند سوخو سو-24 فنسر از 912 فروند جت جنگنده روسی)، شایان ذکر است که 5 نوع از 10 نوع جنگندههای این کشور در حدود یک دهه قبل یا کمتر معرفی شده اند.
Su-35 یک جت جنگنده چندمنظوره سنگین است که در دوران شوروی توسعه یافته، اما طراحی روسی دارد و در سال 2014 وارد سرویس شد. قدرت مانور بالای این جنگنده مهمترین ویژگی آن است.
در حال حاضر، جنگنده Su-35 ساخت سوخوی حتی از بلند شدن ناوگان هوایی ارتش اوکراین از پایگاههای خود در منطقه آودیوکا در استان دونتسک نیز جلوگیری میکند، زیرا هر هدف هوایی که سعی کند از روی زمین بلند شود، به سرعت شناسایی شده و نابود میشود.
سفارش خرید وزارت دفاع روسیه در سال 2023 برای جنگندههای پنهانکار Su-57 دو برابر شده است و حتی سفارش بزرگ تری برای سال 2024 در انتظار است. این رشد سفارش در تمام کارخانههای United Aircraft Corporation (UAC) وجود دارد، و Su-57 بزرگترین چالش برای تولید است، اما همچنان توسط این کمپانی تولید میشود.
علیرغم اینکه تعداد این جنگندهها را مشخص نکرده است، یوری اسلیوسار، مدیرعامل این کمپانی روسی از هدف خود برای تولید 76 فروند سوخود-57 برای نیروهای هوافضای روسیه تا سال 2027 گفته است، با تحویلهای جدید و پیشرفتهای عملیاتی که در سال 2023 صورت گرفته است.
نیروی هوایی روسیه که رسماً با نام نیروهای هوافضای روسیه شناخته میشوند، ناوگان متنوعی از هواپیماهای جنگنده را مدیریت میکند.
Su-57 با چالشها و موانع متعددی در زمینه تولید و عملیات مواجه شده است که از آن میان میتوان به تحریمهای بین المللی اشاره کرد که صنعت هوافضای روسیه را درگیر کرده است. اما روسیه به پیشرفت توانمندیهای Su-57 ادامه میدهد که شامل تست یک موتور جدید و بهبود پتانسیل رزمی آن است.
علیرغم اعزام به سوریه و استفاده در اوکراین، روسیه همچنان در قرار دادن Su-57 در معرض ریسکهای عملیاتی بالقوهای که میتوانند اعتبار و پتانسیل صادرات این جنگنده را به خطر بیندازند، خودداری میکند.
نیروی هوایی روسیه که رسماً با نام نیروهای هوافضای روسیه شناخته میشوند، ناوگان متنوعی از هواپیماهای جنگنده را مدیریت میکند
جنگنده نسل پنجمی جدید روسیه
در سال 2021، روسیه از جت جنگنده پنهانکار جدید خود به نام Sukhoi Su-75 رونمایی کرد که در میان کشورهای عضو ناتو با نام The Checkmate شناخته میشود و قرار است با اف-35 آمریکایی رقابت کند.
این جنگنده برای حمل و اعزام پهپادها طراحی شده و یک جت جنگنده نسل پنجمی سبک و تک موتوره است که میتواند با استفاده از سیستم تداخل الکترونیک خود به صورت همزمان با شش هدف درگیر شود.
این جت که توسط ولادیمیر پوتین رونمایی شد، به سرعت توسط کمپانیهای Rostec و United Aircraft Corporation توسعه یافته است و انتظار میرود که فروش آن از سال 2026 آغاز شود. با قیمتی بین 25 تا 30 میلیون دلار، این جنگنده یک گزینه مقرون به صرفهتر در مقایسه با اف-35 است و هدف روسیه فروش نزدیک به 300 فروند از آنها در 15 سال آینده به کشورهای خاورمیانه، آسیا و آمریکای لاتین است.
این جت جنگنده، دارای نوآوریهای هوش مصنوعی و نسخه خلبان خودکار در حال توسعه است و گمان میرود که در مقابل هواپیماهای متخاصم نسل پنجمی و حتی سیستمهای نسل ششمی آینده موثر باشد.