آنچه در مورد کودکان بازمانده از تحصیل به‌خصوص در دوره ابتدایی وجود دارد این است که درصد بسیار بالایی از این کودکان به دلایل متعدد و متقن مانند دارا بودن بیماری صعب‌العلاج، ناتوانی شدید ذهنی، مهاجرت و فوت و سایر عوامل دیگر، امکان حضور در مدرسه را ندارند. دلیل بازماندگی از تحصیل صرفا مسائل مالی و فقر مالی نیست و برجسته کردن این دلیل چندان منصفانه نیست. برای تایید این مطلب، سهم کودکان کار در میان علل بازماندگی از تحصیل کودکان این گروه سنی کمتر از (یازده صدم درصد) است. نرخ پوشش تحصیلی واقعی دوره ابتدایی به‌عنوان مهم‌ترین شاخص توسعه عدالت آموزشی در سال 1402-1401 نسبت به سال قبل رشد فراوانی (حدود 0.25درصد) داشته است. یکی از مهم‌ترین دلایل این اتفاق رصد فردبه‌فرد و چهره‌به‌چهره کلیه کودکان بازمانده از تحصیل این گروه سنی و اهتمام برای جذب تک‌تک آنان است. در راستای تحقق این نرخ که از افتخارات نظام اسلامی است ما در سطح کشور تعداد قابل‌توجهی مدارس یک‌نفره، دو‌نفره و سه‌نفره داریم.
اقدام بنیادین وزارت آموزش‌وپرورش برای جذب کودکان بازمانده از تحصیل و کودکان ترک‌تحصیل:
1. در سال 1401 این وزارتخانه در راستای دستیابی همه کودکان لازم‌التعلیم به حقوق الهی خود و همچنین پاسخگویی به نهادهای بالادستی و بر اساس تقاضای گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، سامانه‌ای جامع و دقیق را با یکپارچه‌سازی اطلاعات ملی تحت عنوان سامانه شهید محمودوند (شهید شاخص تفحص شهدا) راه‌اندازی و وضعیت دقیق کودکان بازمانده از تحصیل را مشخص کرد. در این سامانه به‌صورت میانگین برای هر 5 کودک بازمانده از تحصیل یک پیگیری‌کننده جهادی از بین فرهنگیان اختصاص پیدا کرد و این پیگیری‌کننده به درب منزل تک‌تک این کودکان مراجعه و وضعیت آنها را در سامانه شفاف اعلام کرده است.
2. در سامانه مذکور دلایل، اقدامات و شیوه جذب، آموزش و نگهداشت کلیه کودکان بازمانده از تحصیل در گروه سنی 6 تا 11سال احصا شد.
3. در سال جاری بیست سناریو برای کاهش آسیب‌های اجتماعی این پدیده (بازماندگی از تحصیل و ترک تحصیل) طراحی و با تدوین برنامه اقدام ملی برای انسداد مبادی بی‌سوادی و جذب کودکان بازمانده از تحصیل، اقدامات جهادی و انقلابی برای کاهش این روند را آغاز کرده است. هر روز وضعیت این آمار با سرعت بسیار مناسب به‌سوی بهبودی حرکت می‌کند که نتایج آن در پایان سال تحصیلی جاری برای اطلاع عموم مردم شریف ایران منتشر خواهد شد.
