پروانه کبره : در شرایط کنونی به نظر می‌رسد همچنان نگاه حاکم بر معاملات از عدم قطعیت‌ها و ریسک‌های بنیادی پیش رو نشات گرفته و همین موضوع دستاویزی برای جولان هیجان منفی در معاملات شده است. بر اساس اظهارات کارشناسان بازار سرمایه، علت ریزش پرشتاب شاخص سهام در نخستین روز معاملاتی هفته را می‌توان در واکنش نشان دادن بورس به تنش‌های برون‌مرزی کشور همسو با وضعیت متغیرهای کنونی اقتصاد کشور دانست. برای مثال جهش نرخ ارز، طلا و سکه درحالی‌که می‌تواند در شرایط عادی، بورس را با جهش روبه‌رو کند، به دلیل وضعیت متزلزل در سیاست خارجی کشور شرایطی را رقم زد تا سهامداران فروش سهام را در دستور کار قرار دهند.
آنچه از ابتدای سال در بورس تهران گذشته است نشان می‌دهد توجه معامله‌گران بار دیگر به سمت وضعیت ریسک‌های سیاسی جلب شده است. درخصوص منطقی فرض کردن این استراتژی از سوی معامله‌گران باید به این موضوع اشاره کرد که بعضا کارشناسان بازار سرمایه روایت‌های مختلفی را در مورد وضعیت بورس و بهبود سودآوری گروه‌های مختلف مطرح می‌کنند که البته فاصله قابل‌توجهی با واقعیت‌های موجود و اتفاقاتی که در حال رخ دادن است دارند. بنابراین با توجه به جهش ریسک معاملات بازار سهام و هشدارهای افراد خبره در این بازار نسبت به تحت‌تاثیر بودن بورس از متغیرهای سیاسی، معامله‌گران ناچارا ملزم به رعایت هشدارهای معاملاتی درخصوص تعدد ریسک‌های کنونی هستند. به این ترتیب در این مقطع نوسانات افزایشی در بازارهای موازی نمی‌توانند سبب رشد بورس شوند.
در شرایطی که ارز به دلایلی همچون جنگ و ریسک‌های سیاسی با افزایش قیمت روبه‌رو می‌شود، این مهم نمی‌تواند بازار سهام را با خود همراه کند. از این‌رو سهامداران ارجحیت تصمیمات خود را بر مبنای خروج و رصد بااحتیاط دادوستدها می‌گذارند. بر همین اساس می‌توان این‌طور بیان کرد که به فاصله کوتاهی از انتشار اخبار پرچالش بین‌المللی، اتفاقات حائز اهمیتی برای سرمایه‌گذاران در همه بازارهای دارایی ازجمله بورس تهران رخ خواهد داد که می‌تواند برخلاف انتظارات باشد. خروج گسترده پول حقیقی از گردونه معاملات سهام نشانه‌ای بارز در همین رابطه است. معاملات دیروز در حالی پایان یافت که بیش از 1745میلیارد تومان پول (سهام و حق تقدم) از بازار خارج شد. میل شدید فروش سهام در روزهای اخیر بی‌شباهت به فروش در اردیبهشت سال قبل نیست که در آن سهامداران پس از بخشنامه مبهم سیاستگذار، عرضه‌های سنگین را در دستورکار خود قرار دادند، اما بعد از پیشروی بی‌اعتمادی در بازار سهام عملا هیچ اتفاق دیگری نتوانست عطش عرضه را بخواباند. حال پرسش این است که با توجه به اینکه منشأ تمایلات شدید برای فروش سهامی در مقطع کنونی ریسک‌های سیاسی و اقتصادی است؛ تکلیف بورس تهران چه می‌شود؟ آیا بازار سهام از عهده نابسامانی‌ها برمی‌آید؟ در حال حاضر بورس با مشکلات متعددی دست به گریبان است.
در همین رابطه احمد اشتیاقی، کارشناس بازار سرمایه، بیان کرد: بورس کار خود را در فروردین‌ماه با شاخص 2میلیون و 236هزار واحدی آغاز کرد، اما اکنون و بعد از عبور از 12روز معاملاتی، در ارتفاع 2میلیون و 207هزار واحد قرار دارد، سطحی که برای سهامداران جذابت چندانی ندارد. بازار سهام بیشتر از آنکه تحت‌تاثیر ریسک‌های سیاسی باشد درگیر سیاستگذاری‌های مبهم اقتصادی است که بعضا منجر به بی‌اعتمادی برای ورود پول به بازار سهام می‌شود. به عنوان مثال یکی از آیتم‌های رشد بازار سهام، افزایش قیمت دلار نیماست. اما با توجه به اظهارات اخیر رئیس‌کل بانک مرکزی در خصوص تدابیر ارزی، سیگنال مثبتی در این خصوص مخابره نشده است. بنابراین این موضوع که می‌توانست سبب رشد بورس شود، به یکی از ابهامات بازار مبدل شده است. در چنین فضایی که سیاستگذار نقش مهمی در اعتمادگریزی سرمایه‌گذاران ایفا می‌کند، اتفاقات سیاسی نیز مزید بر علت می‌شوند و اکثر افراد فروشنده می‌شوند. اشتیاقی در مورد اینکه چرا انگیزه خرید سهام زیر سوال رفته است، توضیح داد: مباحث مرتبط با مالیات در بودجه 1403 نگرانی سهامداران را به دنبال داشته است. بر این اساس شرکت‌های حقوقی که بیش از 500میلیارد تومان در سال سودسازی کنند از معافیت مالیاتی محروم می‌شوند. این مصوبه با ابهامات بسیاری مواجه است و مشخص نیست چه سرنوشتی برای هلدینگ‌ها رقم خواهد خورد. سود حاصل از سرمایه‌گذاری هلدینگ‌های بزرگ به طور معمول بیش از 500میلیارد تومان است، بنابراین بسیاری از فعالان اقتصادی و شرکت‌های سرمایه‌پذیر با چالش جدیدی مواجه می‌شوند. این در حالی است که ریسک‌های مسبوق‌به‌سابقه، ازجمله نگاه سیاستگذار در مورد قیمت‌گذاری دستوری برخی محصولات، موجبات ترس سهامداران شده است. این عوامل نمی‌گذارند بازار سهام روند متعادلی در پیش بگیرد. اما در همین فضای سیاسی متشنج اگر سیاستگذار با افزایش تدریجی نرخ دلار نیما موافقت کند، شاهد بازگشت تقاضا به سمت خرید سهام خواهیم بود. فضای روانی مثبتی که در بازارهای ارز و طلا حاکم است، باعث شده نقدینگی به سمت تالار شیشه‌ای حرکت نکند، به‌ویژه اینکه در هفته‌های اخیر به جذابیت بازارهای موازی افزوده شده است و به نظر می‌رسد طلا جایگاه مهمی در بین سرمایه‌گذاران باز کرده است.
به گفته این کارشناس، نگاه اکثر افراد این است که ریزش‌های بورس متاثر از رخدادهای سیاسی است، اما واقعیت امر موضوع دیگری را حکایت می‌کند. به نظر می‌رسد تیم اقتصادی دولت در نظر دارد سیاست تثبیت نرخ ارز را مجددا پیاده‌سازی کند. از این‌رو باید برخی از احتمالات در خصوص سیاست‌های دستوری را در نظر گرفت که عاملی در جهت پیشروی بی‌اعتمادی در بازار سهام است. انتخاب دوباره مجید عشقی به عنوان متولی سازمان بورس نیز نشان می‌دهد سیاستگذاری‌ها بر همان روال گذشته خواهد بود و با توجه به عملکرد او در 30 ماه گذشته، نباید انتظار داشت بازار با تغییرات مثبتی در زمینه سیاستگذاری‌های اقتصادی و بورسی روبه‌رو شود. با‌این‌حال اگر فضای سیاسی متشنج شود و درگیری به سطوح بالاتر سرایت کند، احتمال دارد بازار سهام در روزهای آینده دوباره بریزد. اما اگر تب درگیری‌های سیاسی به سردی بگراید، بورس از فضای منفی کنونی تاحدودی فاصله می‌گیرد. اما به‌هر‌روی عبور پر‌قدرت شاخص از کانال 2.2میلیون واحد کار سختی خواهد بود. ناترازی ارزی بدون صادرات نفت که مشکلات بی‌شماری را در سال قبل به وجود آورد، اگر قرار باشد دوباره تکرار شود، تولید در مشقت فروخواهد رفت، مگر اینکه جراحی اقتصادی صورت بگیرد و بانک مرکزی تغییراتی را در نحوه پوشش نیاز ارزی فعالان اقتصادی به کار بندد. چنان‌که اشاره شد سیگنال‌های رسیده از بازار ارز بعد از آغاز تنش‌های جدید بیانگر موفقیت نسبی این بازار در عبور از سطوح تاریخی است که رقابت را برای بازار سهام سخت می‌کند. در بازی نقدینگی این روزها، بازار سهام بازنده این رقابت بوده است و شاخص در محدوده اسفند‌ماه قرار دارد. معامله‌گران نیز در سودای کسب سودهای رویایی در معاملات سهام شرکت نمی‌کنند.
