چرا پوست برخی از افراد چرب است؟

به قلم : دکتر جمال‌الدین حسن‌زاده ؛ متخصص پوست، مو و زیبایی 

تحریریه زندگی آنلاین : پوست انسان برای اینکه کیفیتی انعطاف‌پذیر و نرم داشته باشد، نیاز به روغن طبیعی دارد. این روغن طبیعی که به آن سبوم (Sebum) گفته می‌شود، از غده‌های چربی زیر پوست که در بیشتر سطح بدن قرار دارند، ترشح می‌شود. پوست چرب، پوستی است که ترشح سبوم در آن زیاد است و ظاهری براق و درخشنده دارد. اگر از پوست چرب به خوبی مراقبت نشود، مشکلاتی مانند مسدود شدن منافذ پوست و بزرگ شدن آن‌ها، انباشته شدن سلول‌های مرده‌ی پوست روی هم و ظاهر شدن جوش‌های سر سیاه و آکنه پوستی بر سطح پوست به وجود می‌آیند. مردان به دلیل سطح تستوسترون بالاتر تمایل به تولید سبوم بیشتری دارند؛ اما برای زنان به دلیل نوسانات هورمونی ناشی از تخمک‌گذاری، تولید سبوم هر ماه افزایش می‌یابد. تولید سبوم نیز می‌تواند در دوران بارداری افزایش یابد. به طور کامل نمی‌توان از شر پوست چرب خلاص شد. با این حال، با رعایت یک سری توصیه‌هایی که در مورد حفظ پوست چرب و کنترل چربی پوست وجود دارد، می‌توان میزان چربی آن را کنترل کرد.

بیشتربخوانید:

معجزه آلوئه ورا در درمان جوش صورت

دلایل چرب بودن پوست

مسائل ژنتیکی

اگر پوست یکی از والدین شما چرب است به احتمال زیاد پوست شما نیز چرب خواهد بود. پوست چرب از طریق ژن به فرزندان انتقال می‌یابد و در نتیجه غدد چربی پوست او بزرگ‌تر خواهد بود و چربی زیادی را تولید خواهد کرد که در این حالت این مسئله کاملاً جنبه ژنتیکی دارد.

عوامل محیطی

رطوبت و هوای گرم باعث می‌‌شود که پوست چربی بیشتری را تولید نماید. در عوض در آب‌وهوای سرد پوست خشک می‌‌گردد و باعث می‌شود غدد چربی برای جبران رطوبت از دست رفته چربی بیشتری را تولید کنند.

شستشوی بیش از حد صورت

اگر پوست شما چرب است ممکن است سعی کنید با استفاده از محصولات شوینده قوی به شستشوی صورت خود بپردازید. شستشوی شدید صورت با لیف و سایر وسایل مشابه یا استفاده از لایه‌بردار پوست باعث از بین رفتن رطوبت پوست می‌‌شود و در نتیجه غدد چربی برای جبران رطوبت از بین رفته به تولید چربی بیشتری می‌پردازند به همین دلیل شست و شوی ملایم پوست اهمیت بسیار زیادی خواهد داشت.

مصرف برخی از داروها

مصرف قرص خوراکی ضد بارداری و داروهای جایگزین هورمون می‌تواند باعث افزایش تولید چربی شود چرب شدن پوست یکی از عوارض جانبی مرتبط با مصرف برخی از انواع داروهای استروئیدی است. مصرف برخی دیگر از داروها می‌‌تواند باعث خشکی پوست شود که بدن سعی می‌‌کند برای جبران خشکی ایجاد شده به تولید چربی بیشتر بپردازد.

استفاده از لوازم آرایشی

استفاده از لوازم آرایشی متناسب با نوع پوست، محصولات با کیفیت و دارا بودن برچسب مناسب بودن محصول برای پوست چرب اهمیت بسیار زیادی دارد. استفاده از محصولات آرایشی که کیفیت پایینی دارند به پوست آسیب می‌رسانند و باعث می‌‌شوند غدد چربی زیر پوست به تولید چربی بیشتری بپردازند.

بیشتر بخوانید:

با ماسک خیار و آلوئه ورا پوستی جوان و زیبا داشته باشید

تغییرات هورمونی

تغییرات هورمونی و چرب شدن پوست به یکدیگر ارتباط دارند. آندروژن‌ها به هورمون‌هایی گفته می‌شود که وظیفه تولید چربی را برعهده دارند و هرگونه نوسان در سطح آن‌ها باعث افزایش تولید چربی خواهد شد. اغلب این فرایند در دوران بلوغ، قبل از پریود، دوران بارداری و دوران یائسگی رخ می‌‌دهد. استرس و بیماری باعث می‌شود که هورمون‌های بیشتری تولید شوند و تغییر سطح آن‌ها باعث افزایش تولید چربی خواهد شد.

رژیم غذایی نامناسب

اجتناب از مصرف مواد غذایی که حاوی مقدار زیادی قند، کربوهیدرات و لبنیات فرآوری شده از اهمیت بسیار زیادی دارد؛ اما باید به خاطر داشته باشید که استفاده بیش از حد از این محصولات می‌‌تواند باعث فعالیت بیش از حد غدد چربی و چرب شدن پوست شود.

علائم پوست چرب

چرب شدن پوست با یک سری علائم همراه خواهد بود. علائمی که در عین سادگی می‌توانند به شما کمک کنند که چربی پوست خود را تشخیص داده و نسبت به درمان آن اقدام نمایید. از جمله ویژگی‌های پوست چرب عبارتند از:

براق بودن غیرطبیعی پوست: یک ویژگی پوست چرب که از سایر ویژگی‌های آن متفاوت است براق بودن غیر طبیعی پوست به شمار می‌رود. در واقع، اگر پوست شما بدون هیچ توجیهی براق است و احساس می‌کنید که روی آن روغن ریخته‌اید، بدون شک پوست شما چرب شده است.

آرایش روی صورت نمی‌ماند: اگر پوست شما چرب شده باشد به احتمال زیاد هنگام آرایش کردن دچار دردسر خواهید شد؛ چراکه اغلب مواد آرایشی با چربی تداخل داشته و چربی اجازه نمی‌دهد که آرایش شما به خوبی روی پوستتان بنشیند.

آکنه و جوش‌: این امکان نیز وجود دارد که جوش، نقطه‌های سیاه و سایر انواع آکنه پس از چرب شدن پوست روی آن ظاهر شوند.

مزایای پوست چرب

برای افرادی که پوست چرب دارند مزایای مختلفی دارد:

سبوم تولید شده توسط غده چربی سرشار از ویتامین E است که یک آنتی‌اکسیدان قوی است. ویتامین E محافظت در برابر رادیکال‌های آزاد و همچنین فواید ضدالتهابی مختلفی دارد.

سبوم (روغن) یک مرطوب‌کننده طبیعی است که مانعی را تشکیل می‌دهد و از بین رفتن آب پوست جلوگیری می‌کند و پوست را مرطوب نگه می‌دارد.

به دلیل خاصیت آنتی‌اکسیدانی و مرطوب‌کننده سبوم، یک پوست روغنی به آرامی پیری می‌شود. ظاهر خط و چین و چروک پوستی به تأخیر افتاده و در پوسته‌ای روغنی کاملاً آشکار نیست.

سبوم موجود در پوست چرب همچنین از پوست در برابر آلودگی، باد و آفتاب محافظت می‌کند.

بیشتربخوانید:

روش های جلوگیری از چرب شدن موی سر

معایب پوست چرب

اگرچه وجود چربی در پوست امری حیاتی و لازم به شمار می‌آید؛ اما گاهی وجود بیش از اندازه آن می‌تواند مشکلات زیادی را به همراه داشته باشد. افزایش بیش از حد چربی پوست در اثر ترشح زیاد غدد چربی به وجود می‌آید که مشکلاتی را نظیر موارد زیر برای فرد خواهد داشت:

ایجاد جوش صورت و آکنه در پوست

بسته شدن منافذ پوست

براق شدن سطح پوست

احساس سنگینی بعد از استفاده از لوازم آرایش

مراقبت از پوست چرب

شستن پوست چرب با رعایت اصول پاک‌سازی پوست باید انجام شود.

داشتن پوست چرب، میل ما را به شستن صورت آن هم به تعداد دفعات زیاد، بیشتر می‌کند. متخصصان پوست بر این باورند که عادت مکرر به شستن صورت، می‌تواند وضعیت پوست را بدتر کند. ممکن است این طور به نظر برسد که بهترین راه برای پاک‌سازی پوست، حذف چربی پوست است. اگرچه این موضوع تا حدودی درست است؛ اما به یاد داشته باشید که پاک‌سازی بیش از حد پوست، موجب تولید بیشتر چربی می‌شود. به این دلیل که با تمیز کردن بیش از حد سطح پوست، ذخایر سبوم طبیعی و ضروری پوست نیز از بین می‌روند. بنابراین این می‌تواند به چرب شدن بیشتر پوست شما کمک کند. علاوه بر این، محصولاتی که برای تمیز کردن و پاک‌سازی پوست استفاده می‌کنید، باید متناسب با نوع پوست شما باشند.

محصولات مراقبتی پوست چرب را با دقت انتخاب کنید.

معمولاً محصولاتی که برای پوست چرب فرموله شده‌اند، بسیاری از آن‌ها حاوی ترکیبات شیمایی قوی هستند که می‌توانند چربی پوست را تشدید کنند. به‌خصوص محصولاتی که حاوی الکل، سولفات، بنزوئیل پراکسید و همچنین AHA های روزانه هستند. اگرچه این محصولات اثر کوتاه مدت برای از بین بردن چربی اضافی پوست دارند؛ اما با گذشت زمان و کمبود چربی در پوست منجر به تولید چربی اضافی می‌شوند. بیشتر شدن چربی پوست، تنها از پیامدهای استفاده از چنین محصولاتی نیست. در واقع تخریب سد پوستی را نیز به دنبال دارد که می‌تواند منجر به حساسیت، جوش، التهاب و کم‌آبی بدن شود. بنابراین باید محصولاتی را برای پوست چرب انتخاب کرد که فاقد مواد شیمایی مضر باشند و باعث خشک شدن پوست نشوند.

استفاده از مرطوب‌کننده های سبک و یا آبرسان را فراموش نکنید.

حذف محصولات آبرسانی که برای همه انواع پوست ضروری است، منطقی نیست. محصولات آب‌رسان به منظور حفظ سطح رطوبت و جلوگیری از کم‌آبی، ضروری هستند. اگر نگران جوش و لک‌های پوستی هستید، از مصرف محصولات سنگین خودداری کنید. چیزی که مهم است این است که محصولی را انتخاب کنید که سبک باشد تا از ایجاد جوش‌های سرسیاه و منافذ برجسته به دور باشید. معمولاً آبرسان‌ها گزینه بهتری نسبت به کرم‌های مرطوب‌کننده هستند؛ چرا که بافتی سبک دارند، پوست را آبرسانی می‌کنند و موجب افزایش چربی پوست نمی‌شوند.

نوسانات هورمونی را در نظر بگیرید.

یکی از دلایل اصلی عدم تعادل سطح چربی پوست، تغییرات هورمونی داخلی بدن است. هورمونی که باعث ایجاد این مشکل می‌شود، هورمون آندروژن است. معمولاً این هورمون قبل از دوران قاعدگی و یا در افرادی که سندرم تخمدان پلی کیستیک دارند، به بیشترین میزان خود می‌رسد. در چنین وضعیتی، هورمون آندروژن پیام‌هایی را به غدد چربی ارسال می‌کند و به آن‌ها این پیام را می‌دهد که روغن بیشتری تولید کنند. همچنین در زمان استرس، در دوران بلوغ، دوران بارداری، پس از زایمان و همچنین یائسگی، هورمون آندروژن آزاد می‌شود و پوست را مستعد آکنه می‌کند.

مراقب رژیم غذایی خود باشید.

ریشه بخشی از مشکلات پوستی، به فعالیت دستگاه گوارش مربوط می‌شود. این نشان می‌دهد که رژیم غذایی شما چقدر برای سلامت پوست اهمیت دارد. اگر از چربی پوست رنج می‌برید، از مصرف بیش از حد شکر و لبنیات اجتناب کنید؛ چراکه مصرف بیش از حد غذاها و خوراکی‌های حاوی شکر، میزان تولید چربی پوست را افزایش می‌دهد، زیرا انسولین هورمون IGF-1 را ایجاد می‌کند که می‌تواند تولید سبوم را افزایش دهد. افزایش تولید سبوم، افزایش چربی پوست را به دنبال دارد. همچنین رژیم غذایی با کمبود منزیم، ویتامین B، روی و امگا 3 می‌تواند منجر به افزایش تولید چربی پوست شود. متخصصان پوست به مصرف غذاهای غنی از روی توصیه می‌کنند. به این دلیل که روی به تنظیم غدد تولید‌کننده چربی کمک می‌کند. برخی از منابع غذایی مانند حبوبات و آجیل، غنی از روی هستند.

از محصولات آرایشی متناسب با پوست چرب استفاده کنید.

استفاده از محصولات آرایشی که بافت سنگین دارند، موجب باز شدن منافذ و در نتیجه افزایش چربی پوست می‌شوند، به ‌خصوص وقتی که بخواهید ساعت‌های طولانی آن را بر روی پوست خود داشته باشید. اگر پوست چرب دارید، از کرم‌های آرایشی با بافت سبک و متناسب با پوست چرب استفاده کنید. مهم است که زیرسازی آرایش شما به‌خوبی انجام شده باشد. یکی از موارد مهم برای افزایش ماندگاری آرایش برای پوست چرب و استفاده کمتر از کرم‌های سنگین برای پوشش و ماندگاری بیشتر، آرایش بر روی پوست تمیز و هیدراته شده است. بنابراین استفاده از محصولات متناسب با پوست چرب و دانستن اصول آرایشی مخصوص پوست چرب، شما را به استفاده از کرم‌های آرایشی سنگین بی‌نیاز می‌کند.

روتین پوستی مخصوص پوست چرب داشته باشید.

یکی از مشکلات رایج در افرادی که دارای پوست چرب هستند، این است که آلودگی بر روی پوست آن‌ها خیلی راحت‌تر می‌نشیند. این به دلیل وجود چربی بیش از حد بر روی پوست است. داشتن یک روتین پوستی متناسب با پوست چرب، به شما کمک می‌کند تا پوست خود را از آلودگی‌ها به دور نگه دارید. البته ناگفته نماند که محصولات برای روتین پوستی، باید به دقت انتخاب شوند؛ چراکه استفاده از محصولات متناسب با پوست چرب، می‌توانند به کنترل چربی پوست کمک زیادی کنند. تنها چیزی که اهمیت دارد، انجام روتین پوستی به طور منظم است. توصیه می‌شود که روتین پوستی را هم صبح و هم شب انجام دهید.

موارد تشدید کننده پوست‌‏ چرب

استفاده از مرطوب‌کننده هنگامی که پوست بیش از حد چرب است.

استفاده از رژیم غذایی مناسب پوسته‌ای خشک.

رژیم غذایی نامناسب، استرس، هورمون.

استفاده از محصولاتمراقبت از پوست ، پوست را بیش از حد خشک می‏کند. اگر پوست چرب بیش از حد خشک شود چربی بیشتری تولید می‏‌کند.

شستشوی بیش از حد یا مالش باعث تحریک و افزایش تولید چربی می‏‌شود.

غذاهای چرب نیز وضعیت را بدتر می‌کنند. روغن یا چربی از طریق منافذ به سطح پوست می‏‌آیند و پوست چرب را بدتر می‏کنند.