سکونتگاههای غیررسمی یا زاغه ها، تراکم جمعیتی بالا و خانههای ابتدایی و نامناسب دارند که عمدتاً توسط فقیرترین اقشار جامعه شهری اشغال شده است. طبق تعریف آژانس اسکان بشر سازمان ملل متحد (UN-Habitat)، مسکن در زاغه ها فاقد یک یا چند مورد از عوامل زیر است:
به گزارش روزیاتو، زیرساختهای مقاوم در برابر شرایط جوی نامساعد، فضای زندگی کافی، دسترسی مقرون به صرفه به آب آشامیدنی سالم، بهداشت مناسب. به همین دلیل، زاغه نشین ها بیشتر درگیر بیماریهای واگیردار بوده و از عدم وجود امکانات بهداشتی متداول رنج می برند.
بر اساس آمار سازمان ملل در سال 2020، نزدیک به 1.1 میلیارد نفر در جهان زاغه نشین بودند و یا در شرایط مشابهی زندگی میکردند. پیشبینی میشود تا سال 2050، نزدیک به 2 میلیارد نفر دیگر نیز به چنین شرایطی سوق داده شوند.
بحران مسکن در سطح جهانی رو به گسترش است. این امر بحرانی فزاینده را برای بسیاری از کشورها به ویژه در مناطق آسیا و آفریقا رقم خواهد زد که با معضلات عظیمی از جمله فقر شهری، نبود بهداشت، آلودگی و بیماریهای واگیردار دست و پنجه نرم میکنند.
در تلاش برای مقابله با این چالش جهانی، سازمان ملل اهداف توسعه پایدار را طراحی نموده که یکی از بندهای آن (هدف 11.1) مستقیماً به ضرورت تأمین مسکن مناسب، ایمن و مقرون به صرفه برای همگان و ارتقای سکونتگاههای فقیرنشین اختصاص یافته است.
با این حال، دستیابی به این هدف مستلزم تلاش جمعی، منابع مالی و برنامهریزی دقیق است. در این راستا، برخی شرکتهای بینالمللی نیز در کنار سازمانهای غیردولتی، تلاشهایی را برای کمک به مردم فقیر و ساکن در سکونتگاههای غیررسمی آغاز کردهاند.
این اقدامات شامل ارائه راهحلهای ساختمانی مقرون به صرفه، اعطای وامهای خُرد، آموزش بهداشتی و ارتقای امکانات بهداشتی است که میتواند گامی مثبت در جهت تحقق هدف مذکور باشد.
20 کشور با بیشترین جمعیت زاغه نشین در جهان:
20. موزامبیک
کل جمعیت شهری (2020): 11،559،020
درصد جمعیت شهری ساکن در زاغه ها (2020): 55٪
19. موریتانی
کل جمعیت شهری (2020): 2,488,943
درصد جمعیت شهری ساکن در زاغه ها (2020): 56٪
18. پاکستان
کل جمعیت شهری (2020): 84,437,669
درصد جمعیت شهری ساکن در زاغه ها (2020): 56%
17. اکوادور
کل جمعیت شهری (2006): 8,672,589
درصد جمعیت شهری ساکن در زاغه ها (2006): 58%
16. میانمار
کل جمعیت شهری (2020): 16636518
درصد جمعیت شهری ساکن در محله های فقیر نشین (2020): 58%
15. گینه بیسائو
کل جمعیت شهری (2020): 890915
درصد جمعیت شهری ساکن در محله های فقیر نشین (2020): 61٪
14. آنگولا
کل جمعیت شهری (2020): 22,338,586
درصد جمعیت شهری ساکن در زاغه ها (2020): 63%
13. لیبریا
کل جمعیت شهری (2020): 2,650,072
درصد جمعیت شهری ساکن در زاغه ها (2020): 64%
12. اتیوپی
کل جمعیت شهری (2020): 25,424,568
درصد جمعیت شهری ساکن در زاغه ها (2020): 64%
11. نیکاراگوئه
کل جمعیت شهری (2010): 3,332,908
درصد جمعیت شهری ساکن در زاغه ها (2010): 67%
10. ماداگاسکار
کل جمعیت شهری (2020): 10،876،290
درصد جمعیت شهری ساکن در زاغه ها (2020): 67٪
9. بنین
کل جمعیت شهری (2020): 6،121،168
درصد جمعیت شهری ساکن در زاغه ها (2020): 68٪
8. کومور
کل جمعیت شهری (2018): 224,859
درصد جمعیت شهری ساکن در زاغه ها (2018): 69٪
7. جمهوری آفریقای مرکزی
کل جمعیت شهری (2016): 1,991,979
درصد جمعیت شهری ساکن در زاغه ها (2016): 69%
6. نیجر
کل جمعیت شهری (2018): 3,708,282
درصد از جمعیت شهری ساکن در زاغه ها (2018): 70%
5. افغانستان
کل جمعیت شهری (2020): 10,142,913
درصد جمعیت شهری ساکن در محله های فقیر نشین (2020): 73٪
4. سودان
کل جمعیت شهری (2020): 15,666,605
درصد جمعیت شهری ساکن در محله های فقیر نشین (2020): 74٪
3. جمهوری دموکراتیک کنگو
کل جمعیت شهری (2020): 42,376,327
درصد جمعیت شهری ساکن در محلات فقیر نشین (2020): 78٪
2. چاد
کل جمعیت شهری (2020): 3,914,834
درصد جمعیت شهری ساکن در محله های فقیر نشین (2020): 82٪
1. سودان جنوبی
کل جمعیت شهری (2016): 2,112,741
درصد جمعیت شهری ساکن در محلات فقیر نشین (2016): 94%