ماجرای شاگرد کوزه گر

بهترین و مرغوب ترین چوب را اگر به یک جعبه کبریت بکشیم روشن نخواهد شد و هر کس هر چند بار هم که بکشد روشن نمی شود، اما یک چوب کبریت هر چند نامرغوب ترین باشد گاه با یک بار کشیدن شعله کشیده و روشن می شود، چرا؟ چون چوب کبریت برخلاف چوب های دیگر چیزی در سر دارد.

طهارت نفس
یادمان نرود که مهم نیست کیستیم و یا از کدام جنس و یا نژادیم، و یا از کدامین فامیل و تبار، و یا با کدامین رشته و مدرک و تحصیل، مهم آن است که چیزی در سر داشته باشیم و آن چیزی که باید در سر داشت، پاکی و طهارت است.
یعنی دل پاک، ذهن پاک، پاک از همه کدورت ها، کینه ها، بغض ها، غضب ها، حسادت ها و نامردی ها و گناه ها و تا این پاکی حاصل نشود هرگز قرآن و آیه های آن بر دل ما نخواهد نشست، و اگر ننشیند همچنان بی مقدار و بی بهاییم.
وجود مقدس حضرت حق در قرآن کریم، مردم را به پاکى همه جانبه دعوت فرموده است. پاکى را هم طبیعت نشان داده و هم علم، ثابت کرده است که ضامن بقا و دوام است.
آب تا هنگامى که در آغوش پاکى به سر مى برد، آب است؛ پاک کننده، قابل خوردن، قابل استفاده کردن در موارد گوناگون زندگى است. اما وقتى که بو مى گیرد، رنگ عوض مى کند، میکروب در او دخالت مى کند، و در یک کلمه «آلوده» مى شود، قابل استفاده نیست. در همه جاى طبیعت این مسأله هست. پاکى، هم ضامن دوام است، و هم عامل ارزش و حفظ هویت. او علاقه ندارد بندگان آلوده شوند:
از حضرت صادق علیه السّلام روایت شده: هنگام عصر روز پنجشنبه فرشتگان از آسمان با قلمهاى طلا و صحیفه هاى نقره فرود می آیند و در عصر پنجشنبه و شب و روز جمعه تا هنگام غروب خورشید جز صلوات بر محمّد و خاندان آن حضرت چیزى ننویسند
« وَ لاَ یَرْضَى لِعِبَادِهِ الْکُفْرَ »
من از این که شما بندگانم دچار آلودگى بشوید، خوشم نمى آید، نفرت دارم. من مى خواهم همه شما پاک باشید، و پاکى شما هم پاکى جامع و کامل باشد، به همین خاطر کلمه طهارت را در اکثر آیات قرآن با تشدید ذکر کرده است؛ «مطّهّرین، متطهّرین».
پاکى فکر، دل، اخلاق، عمل، ارتباط، منش و کردار، ضامن بقا و دوام شما است، عامل ارزش شما است. این قدر به شما ارزش مى دهد که شما را مورد توجه خاص پروردگار عالم، انبیا، ائمه و فرشتگان قرار مى دهد.
خیلى عجیب است که در سوره مؤمن، نقل مى کند که تمام ملائکه عرش و اطراف عرش که ملائکه مقرب هستند به طور پیوسته دعاگوى پاکان روى زمین و کسانى که به طرف پاکى در حرکت هستند مى باشند. دعایى که خداوند متعال استجابتش را قطعى قرار داده است، چون دعا کننده فرشته است و پاک و دعاى او به جا است.
ایامی و روزهایی برای لحیم کاری
لحیم کارها را ندیده ای که وقتی می خواهند چیزی را لحیم کنند اول همان جا را با اسید شستشو می دهند، چرا؟ چون اگر بی شستشو لحیم کاری کنند یا نمی گیرد و یا اگر بگیرد نمی پاید.
بعضی از ماه ها، ساعت ها و حتی روزها حکم لحیم کاری دارند؛ فقط باید توجه کنیم که این لحیم ها نمی گیرد مگر آنکه شستشویی کنیم:
شستشویی کن و آنگه به خرابات خرام (حافظ)
ماجرای شاگرد کوزه گر
ماجرای شاگرد کوزه گر را شنیده ای که مغازه ای زد و کوزه گری را به راه انداخت، روزی می خواست لعاب کاری کند چون کوزه بی لعاب قیمتی دارد و کوزه لعاب دار قیمتی، کوزه بی لعاب مصرفی دارد و کوزه لعاب دار مصرفی، کوزه های بی لعاب توی روستاها، توی خانه های گِلی و کلنگی، زیر درخت، توی باغچه و پا در گِل اند اما کوزه های لعاب دار در موزه ها و قصرها و یا بالای طاق های بلند ... اما بیچاره هر چه می کرد لعاب ها بر کوزه ها نمی نشست، روزی به نزد استاد خود رفت و ماجرا را باز گفت، استاد کوزه گر از او خواست تا در پیش چشمش کوزه را لعاب دهد، و شاگرد کوزه را برداشت و بر آن لعاب ریخت، باز هم ریزش کرد و بر کوزه ننشست، کوزه گر تبسمی کرد و گفت: همان کوزه را بیاور و آورد اما پیش از آنکه بر آن لعاب ریزد کوزه را فوت داد و با فوت های خود گرد و غبارها را از کوزه دور ساخت و آنگاه لعاب را بر آن ریخت و چه خوش نشست!
سپس رو به شاگرد خود کرد و گفت: فوت کوزه گری یادت نرود، چون کوزه ها غبار دارند و غبارها مانع لعاب می شوند و نمی گذارند لعاب بر کوزه ها بنشیند.
و ما همان کوزه ایم و هوس ها و هوی ها همان غبارها:
هوی و هوس گرد بر خاسته (سعدی)
و تا این غبارها و گردها را فوت نکرده و از خود دور نکنیم آیات قرآن که همان لعاب ها بوده و ما را قیمتی می کنند، برای ما دلنشین نخواهد بود.
فوت کوزه گری یادت نرود، چون کوزه ها غبار دارند و غبارها مانع لعاب می شوند و نمی گذارند لعاب بر کوزه ها بنشیند.
و ما همان کوزه ایم و هوس ها و هوی ها همان غبارها
این طهارت باید از ظاهر شروع شود تا ان شاء الله به باطن نیز برسد ... براى طهارت باطن، نخست باید دوام طهارت ظاهرى را حفظ کرد و طهارت بدن را مراعات نمود؛ چنانچه به نقل از علامه حسن زاده آملی (حفظه الله) ؛ "اعضا و جوارح ظاهرى باید کنترل شود، زبان آفت بدى است، انسان باید سعى کند چانه اش را با عقل بگرداند! همان طور که دهان، گاه مجراى غذاى آلوده به معده است، همین دهان و زبان، مجراى غذاى آلوده به جان نیز هست. باید این نهال وجود را که رو به رشد و کمال است، مواظبت کرد و از همنشین بد پرهیز نمود...
این دقت هاى ظاهرى، کم کم باطن را هم طاهر مى کند، مى بیند که در دار هستى، هیچ چیز غلط نمى کند، حتى حیوانات هم در کار و وظیفه خود خیانت نمى کنند، اینها درس است براى ما! از آن طرف هم داریم که:من جاهد فینا لنهدینهم سبلنا، باید در این امور دقت کرد تا کم کم طهارت باطن هم پیدا شود..."
و شاید بهترین زمان برای شروع فوت کردن وجودمان از بدی ها، تاریکی ها و غبار و آلودگی شب جمعه و روز جمعه باشد با این دستور العمل ...
از امام صادق علیه السّلام روایت شده: صلوات بر محمّد و آل محمّد در شب جمعه با هزار کار نیک برابر است و هزار گناه را پاک می کند و مقام انسان را هزار درجه بالا می برد و مستحب است که پس از نماز عصر پنجشنبه تا آخر روز جمعه بر محمّد و آل محمّد بسیار صلوات فرستند.
با سند صحیح از حضرت صادق علیه السّلام روایت شده: هنگام عصر روز پنجشنبه فرشتگان از آسمان با قلمهاى طلا و صحیفه هاى نقره فرود می آیند و در عصر پنجشنبه و شب و روز جمعه تا هنگام غروب خورشید جز صلوات بر محمّد و خاندان آن حضرت چیزى ننویسند. (مفاتیح الجنان، ذیل اعمال شب جمعه و جمعه)
کلام آخر:
بعضی از این ایام که ما به راحتی و با بی توجهی از کنار آنها عبور می کنیم؛ چون شب جمعه، روز جمعه و... ایام فوت کردن است، بیاییم تا فوت نکرده ایم فوت کنیم که: والله یحب المتطهرین (توبه /18)
خداوند عاشق پاکان و فوت شده هاست.
این بار برخلاف هر سال که فوت کردنمان نشان از بزرگیه جسم و سنمان است، با نگاه ترقی و بزرگی در مقام باطن فوت می کنیم... فوت می کنیم تا از گرد و غبار زشتی ها و پلشتی ها پاک شویم ...
منابع:
بیانات حجت الاسلام رنجبر
سایت عرفان
مفاتیح الجنان
پرسمان

فرآوری: زهرا اجلال