سال گذشته به بحثی اشاره کرده بودم که در جلسات گذشته با عنوان سرعت و بطئ در اجابت، یک روایت آن را دوباره مطرح کردم.
آن روایت این بود که اگر کسی برای دیگری، پشت سرش دعا کند، دعایش سریع‌تر به اجابت می‌رسد. حالا می‌خواهم بحث دیگری را در باب دعا مطرح کنم. البته من گام به گام پیش می روم تا به اصل مطلب برسم. بحث این است که ما در روایات می‌بینیم که به «دعا برای دیگران» بسیار سفارش شده است. من نمی‌توانم همه روایات را بخوانم ولی روایات بسیاری ـ‌تحت عناوین مختلف‌ـ داریم که مضمون آن‌ها این است که شما برای دیگران دعا کنید! حتی آیات قرآنی متعددی هم در این رابطه وجود دارد که من به بعضی از آن‌ها اشاره می‌کنم.
1.سفارش به دعا برای والدین
ما می‌بینیم که در خصوص دعای پدر و فرزند، سفارش ویژه‌ای شده است؛ چه پدر برای فرزند دعا کند و چه فرزند برای پدر دعا کند، هر دو مورد مورد تأکید است. من یکی، دو مورد از این آیات را به عنوان نمونه می‌خوانم؛ وگرنه آیات متعددی در این رابطه داریم که اگر می‌خواستم همه را بیاورم و مطرح کنم وقت جلسه تمام می‌شد. مثلاً در آیه‌ای دارد: «رَبَّنَا اغْفِرْ لی وَ لِوالِدَیَّ وَ لِلْمُؤْمِنینَ یَوْمَ یَقُومُ الْحِسابُ».(سوره ابراهیم،41) پروردگارا! از من و پدر و مادرم و از همه مؤمنین، در روز حساب بگذر.
در آیه دیگر دارد: «رَبِّ اغْفِرْ لی وَ لِوالِدَیَّ وَ لِمَنْ دَخَلَ بَیْتِیَ مُؤْمِناً وَ لِلْمُؤْمِنینَ وَ الْمُؤْمِنات».(سوره نوح 28) خدایا! من و پدر و مادرم و هرکسی که با ایمان به خانه من وارد می‌شود و همچنین همه زنان و مردان مؤمن را ببخش. این آیه دو مورد را ذکر کرده است؛ هم مؤمنین و مؤمنات را ذکر کرده و هم پدر و مادر را؛ اما پدر و مادر را به طور خاص قبل از دیگران آورده است.
یا در جای دیگر آمده است: «وَ اخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَ قُلْ رَبِّ ارْحَمْهُما کَما رَبَّیانِی صَغِیراً».(سوره اسرا، 24) یعنی بال‌هاى تواضع خویش را از سر دوستی و محبّت در برابر پدر و مادر بگستران و بگو «پروردگارا! آن‌ها را مورد رحمت خویش قرار ده، همان‌گونه که آن‌ها مرا در کوچکى تربیت کردند». خداوند راجع به پدر و مادر، امر می‌کند که آن‌ها را این‌طور دعا کنید.
سرعت اجابت دعای والدین و فرزندان
در باب اجابت این نوع دعا روایات متعددی داریم، به این مضمون که این دعاها سریع‌الإجابه هستند. در این رابطه یک روایت از پیغمبر اکرم(صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) است که حضرت فرمودند: «دُعَاءُ الوَلَدِ لِلْوَالِدِ کَالْآخِذِ بِالْیَدِ».(الفردوس ج 2، ص 213) یعنی دعای فرزند برای پدرش مثل گرفتن با دست است. یعنی هیچ فاصله‌ای بین دعا و نتیجه دعا نیست. یا درباره دعای پدر برای فرزند روایت داریم: «دُعَاءُ الْوَالِدِ لِوَلَدِهِ مِثْلُ دُعَاءِ النَّبِیِّ لِأُمَّتِهِ».(جامع الاحادیث(عامه) ج 12، ص 464) دعای پدر برای فرزندش مانند دعای پیغمبر برای امت خویش است. یعنی این‌طور تشبیه می‌کند.
در روایت دیگری از پیغمبر اکرم(صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) آمده است: «دُعَاءُ الْوَالِدِ یَفْضِی إلَی الْحِجَابِ».(همان) دعای پدر از حجاب می‌گذرد و دیگر مانعی بر سر راه خود ندارد. یعنی اگر پدر برای فرزندش دعا کند، این دعا بدون حجاب خواهد بود و از تمام حجاب‌ها می‌گذرد. روایت دیگر در همین باب از پیغمبر اکرم(صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) این‌طور وارد شده است که: «کُلُّ شَیْئٍ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ اللهِ تَعَالَی حِجَابٌ إلَّا شَهَادَةَ أنْ لا إلَهَ إلَّا اللهِ وَ دُعَاءَ الْوَالِدِ لِوَلَدِهِ».( جامع الصغیر و زیادته ج 1 ، ص 972) میان هر چیز و خدای‌تعالی ممکن است حجابی وجود داشته باشد، مگر شهادت به وحدانیت او و دعای پدر برای فرزندش. اینجا دیگر هیچ حجابی در کار نیست. روایت در این باب زیاد است و این روایاتی که من می‌خوانم فقط از باب نمونه است.
2.سفارش به دعا برای برادر مومن
آیاتی را که قرائت کردم، دعای برای مؤمنین و مؤمنات را کنار دعای برای پدر و مادر مطرح کرده بود. روایاتی را که در مورد پدر و مادر خواندم، با مفاد و مفهوم قسمت اول متناسب بود. در یک دسته از روایات جدای از «رابطه پدر و مادر با فرزند»، «دعا برای برادر مؤمن» را مطرح کرده و به عبارت دیگر، «رابطه ایمانی» را برای دعا کردن بیان کرده است. البته در بعضی روایات هم «دعا برای برادر مسلمان» مطرح شده است که ما الآن به آن کاری نداریم. من این روایاتی را که به آن اشاره کرده بودم می‌خوانم. از امام باقر(علیه‌السلام) نقل شده که حضرت فرمودند: «أَسْرَعُ الدُّعَاءِ نُجْحاً لِلْإِجَابَةِ دُعَاءُ الْأَخِ لِأَخِیهِ بِظَهْرِ الْغَیْبِ».( الکافی ج2، ص507) من این روایت را قبلاً مطرح کرده بودم، ولی الآن می‌خواهم مطلب دیگری را توضیح دهم.
منبع : درس اخلاق آیت اله مجتبی آقاتهرانی
منبع : پایگاه تبیان
