دور دنیا با اکونومیست/ ام آر آیِ ارزان و آسان با هوش مصنوعی

  تاریخ انتشار: 12 مه 2024
  مترجم: لیلا احمدی
➖➖➖➖➖➖➖➖➖
عصر ایران/ ترجمه: یکی از قابل‌توجه‌ترین بخش‌های هفته‌نامۀ اکونومیست، "جهان در یک نگاه" است که هر روز "مهم‌ترین رخدادهای جهان" در حوزه‌های مختلفِ سیاسی، اجتماعی و اقتصادی را در قالب "گزارش خبری جامع" به‌روزرسانی می‌کند. ترجمۀ آخرین چکیده با 12 عنوان خبری پیش‌روی شماست.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖ 
 
1-ادامۀ حملات اسرائیل به غزه و رفح

 "آنتونیو گوترش" (دبیرکل سازمان ملل متحد) خواستار "آتش‌بس فوری بشردوستانه" در غزه و "آزادی بی‌قیدو‌شرط همۀ گروگان‌ها" شد. اسرائیل روز یکشنبه به ساکنان بیشتری در شرق رفح اعلام کرد که به‌دلیل آماده‌شدن برای تشدید عملیات، لازم است این منطقه را تخلیه کنند. اوایل این هفته، "جوبایدن"(رئیس‌جمهور آمریکا) گفت: «آمریکا سلاح تهاجمی برای رفح در اختیار اسرائیل قرار نخواهد داد.» اسرائیل همچنین بمباران "کمپ آوارگان جبالیا "در شمال غزه را تشدید کرده است.
 

2- حملات روسیه به خارکیفِ اوکراین

به گزارش "اوله سینیهوبوف" (فرماندار خارکیف)، در حملات روسیه به منطقۀ خارکیف (در شمال شرق اوکراین) 3 نفر کشته و 5 نفر زخمی شدند. در حملات جدیدی که از روز جمعه آغاز شده، نیروهای روسیه به 27 شهرک حمله کردند. سینیهوبوف می‌گوید 4هزار نفر مجبور به فرار شده‌اند. نیروهای روسیه مدعی‌اند که کنترل 5 روستا را به‌دست گرفته‌اند.
 

3- تظاهرات هزاران نفر در گرجستان علیه لایحۀ «نفوذ خارجی»

هزاران نفر از گرجستانی‌ها در "تفلیس"، پایتخت این کشور، علیه لایحه‌ای که ازسوی دولت حمایت می‌شود، راهپیمایی کردند. اعتراضشان سازمان‌های غیردولتی و رسانه‌های دریافت‌کنندۀ بودجۀ خارجی را هدف قرار می‌دهد. این لایحه برای اولین بار در سال 2023 مورد بررسی قرار گرفت، اما پس از اعتراضات و پیش از آنکه در سال جاری دوباره روی کار بیاید، کنار گذاشته شد. به‌نظر می‌رسد این قانون رونوشتی از اقدامات روسیه در خاموش‌کردن صدای منتقدان باشد.
 

4- رونمایی کرۀ جنوبی از طرح ساخت مجتمع «مگا خوشۀ» نیمه‌هادی‌ها

وزیر دارایی کرۀ جنوبی می‌گوید دولت در نظر دارد 7.3 میلیارد دلار برای سرمایه‌گذاری و تحقیقات در زمینۀ تراشه‌ها فراهم کند. "یون سوک یول" (رئیس‌جمهور کرهٔ‌ جنوبی) رقابت بر سر نیمه‌هادی‌ها را "جنگ همه‌جانبه" توصیف کرده است. کرۀ جنوبی بزرگ‌ترین تولیدکنندۀ تراشه‌های حافظه در جهان است. این شرکت در حال ساخت "مگا خوشۀ" نیمه‌هادی‌ها در نزدیکی سئول، پایتخت کشور است.
 

5- تخلیۀ هزاران نفر در کانادا به‌دلیل خطر آتش‌سوزی‌های گستردۀ جنگلی

به هزاران نفر از ساکنان استان‌های آلبرتا و بریتیشِ کلمبیا در کانادا گفته شده به دلیل خطر آتش‌سوزی، خانه‌های خود را ترک کنند. دولت هشدار داده است که کانادا در معرض خطر آتش‌سوزیِ «فاجعه‌آمیز» دیگری قرار دارد و پیش‌بینی می‌شود دمای غیرمعمول بهار و تابستان در بیشتر مناطق این کشور، تاحدودی به‌علت شرایط آب‌و‌هواییِ "اِل‌نینو"*، افزایش یابد.
 
*اِل‌نینو از چرخه‌های مشهور آب‌و‌هوایی جهان است که هر 2 تا 7 سال یک‌بار باعث ایجاد ناهنجاری‌های بزرگی در آب‌و‌هوای سیّارۀ زمین می‌شود. ازجملۀ این ناهنجاری‌ها می‌توان به سیلاب‌های ناگهانی، خشک‌سالی، قحطی و اپیدمی اشاره کرد.
 

6- سیل مرگبار در روستاهای افغانستان

به گفتۀ "وزارت پناهندگان" حکومت طالبان، سیل در شمال افغانستان 315 کشته و 1600 زخمی برجای گذاشته است. بارش شدید باران در روز جمعه باعث جاری‌شدن رودهای گل‌و‌لای در روستاها و تخریب مزارع شد. افغانستان از فقیرترین کشورهای جهان، در سال جاری شاهد یک‌رشته بلایای طبیعی از جمله سیل و زلزله بوده است.
 

7- پایان رقابت هنری «یوروویژن» در سوئد

"سوئیس" در مسابقۀ آواز «یوروویژن» که امسال در "مالمو" سوئد برگزار شد، برنده شد و در دور فینال با اسرائیل رقابت کرد. اسرائیل درحالی به فینال راه یافت که جنگ در غزه بیداد می‌کند و هزاران نفر به تظاهرات علیه الحاق اسرائیل پیوسته‌اند. این کشور پس از تغییر برخی اشعار که به حملۀ حماس به اسرائیل در 7 اکتبر اشاره داشت و عنوان خود را از «باران اکتبر» به «طوفان» تغییر داد، اجازۀ رقابت گرفت.
 

8- آیا کاتالونیا از آشفتگی‌های جدایی‌طلبانه خلاص می‌شود؟

در سال 2017 همه‌پرسیِ جدایی‌طلبانۀ غیرقانونی اسپانیا را شوکه و "کاتالونیا"را تقسیم کرد. انتخابات پارلمان منطقه‌ایِ روز یکشنبه نشان می‌دهد که آیا شرایط به حالت عادی بازگشته است یا خیر. هیچ حزبی اکثریت را به دست نخواهد آورد، اما نظرسنجی‌ها برتری را به سوسیالیست‌ها نسبت می‌دهند که مخالف استقلال هستند. دو حزب اصلیِ جدایی‌طلب، رقابت تنگاتنگی دارند. چپ جمهوری‌خواه احتمالاً پس از انتخابات با انتخاب سختی روبه‌رو خواهد شد.
 
یکی از گزینه‌ها ائتلاف با حزبِ ("باهم برای کاتالونیا") با گرایش راست میانه است [گرچه این دو به‌سختی با هم کنار می‌آیند.] گزینۀ دیگر ورود به دولت سوسیالیست به‌عنوان شریک کوچکتر و توقف حرکت استقلال خواهد بود تا در ازای واگذاری اختیارات بیشتر به منطقه، امکان چانه‌زنی بیابد. این سناریو باعث تقویت بیشتر "پدروسانچز" (نخست‌وزیر اسپانیا) خواهد شد که رهبری ائتلافی ضعیف را برعهده دارد و اخیراً تهدید کرده از مقام خود کناره‌گیری می‌کند (فقط به‌ این‌ دلیل‌ که می‌خواهد در قدرت بماند). او به‌ویژه با عفو بسیار بحث‌برانگیز شورشیان در سال 2017، به‌دنبال کاهش درگیری‌ها در کاتالونیا بوده است.
 

9- تلاش لیتوانی برای داشتن گذرنامه‌های بیشتر

هر سال هزاران لیتوانیایی تابعیت خود را برای گرفتن شهروندیِ سایر کشورها ترک می‌کنند. کشوری که حدود 2.8 میلیون نفر جمعیت دارد، داشتن پاسپورت دوم را ممنوع کرده است. در اتحادیۀ اروپا، فقط چهار عضو چنین شرایطی دارند، اما پس از همه‌پرسی روز یکشنبه - در کنار انتخابات ریاست جمهوری – این قانون می‌تواند تغییر کند و به لیتوانیایی‌هایی که خارج از کشور زندگی می‌کنند اجازۀ نگهداری گذرنامه بدهد.
رأی "آری" راه را برای پارلمان برای روی‌کارآوردنِ لایحه‌ای باز می‌کند که درحال‌حاضر با مخالفت اندکی مواجه است. در ماه مه گذشته، 111 نماینده از برگزاری همه‌پرسی حمایت کردند. قانون جدید این امتیاز را به شهروندان «کشورهای دوست» محدود می‌کند که شامل روسیه یا بلاروس نمی‌شود و نگرانی‌ها را در میان اقلیت روسی‌زبانِ لیتوانی کاهش می‌دهد که مجبور خواهند شد وفاداری‌شان را فاش کنند.
آخرین بار لیتوانی در سال 2019 این همه‌پرسی را مطرح کرد ولی میزان آرا برای تغییر قانون اساسی به حدنصاب نرسید (72٪ رای مثبت دادند که فقط 40٪ از جمعیت محسوب می‌شد) ولی این‌بار، برگزاری همه‌پرسی مقارن با انتخابات ریاست‌جمهوری باید مشارکت مردم را افزایش دهد.
 

10- تقویت ام‌آرآی با هوش مصنوعی

«تصویربرداری رزونانس مغناطیسی»، به‌کارگیریِ اشعۀ ایکس برای تصویربرداری از استخوانِ بافت نرم است و به پزشکان اجازه می‌دهد بدون برش‌ بافت بیمار، داخل آن را تصویربرداری کنند. 50 سال پس از اختراع این روش هنوز این فناوریِ ضروری برای کشورهای فقیر بسیار گران است. در آفریقا به ازای هر میلیون نفر 0.7 اسکنر ام‌آرآی وجود دارد. ( این رقم در آمریکا 40 و در ژاپن 55 است.) برای کاهش این شکاف، راهکار جدیدی ابداع شده است. دانشمندان مجلۀ "ساینس" گزارش می‌دهند که نسخۀ ارزان‌تر و قابل‌حملِ ام‌آرآی را با کمک هوش مصنوعی توسعه داده‌اند. محققان از ام‌آرآی با میدان عمل محدودتر و مغناطیس کوچک‌تر برای اسکن کل بدن استفاده می‌کنند.. هوش مصنوعی تداخل الکترومغناطیسی را نیز قطع می‌کند، به‌طوری‌که دیگر نیازی به نشستن در اتاقک ضدفرکانس رادیویی وجود ندارد. این قابلیت مهم سبب می‌شود این فناوری در مکان‌های بیشتر و حتی بر بالین بیماران در دسترس قرار گیرد.
 

11- فینال درخشانِ فوتبال زنان

در سال‌های اخیر سه تیم بر فوتبال زنان انگلستان مسلط شده‌اند. آرسنال، چلسی یا منچسترسیتی از سال 2015 تاکنون، هر دوره از سوپرلیگ و جام حذفی زنان را برده‌اند. فینال جام حذفیِ امسال یکشنبه به پایان می‌رسد. رقابت بین منچستریونایتد [که چلسی را در نیمه نهایی شکست داد] و تاتنهامِ هاتسپور است.

[با این توضیح که در فینال اف‌ای‌کاپ 24-2023 فوتبال زنان که تیم‌های تاتنهام و منچستریونایتد در استادیوم ومبلی به مصاف هم رفتند، قرمزهای منچستر با نتیجۀ 4-0 تاتنهام را شکست دادند و اولین قهرمانی تاریخی خود را در این رقابت‌ها رقم زدند. تاتنهام تا‌به‌حال قهرمان اف‌ای‌کاپ زنان نشده است. "الا تون"، "ریچل ویلیامز" و "لوسیا گارسیا" گلزنان منچستریونایتد در این دیدار بودند.]

فینالیست‌ها بسیار جوان هستند، در رده‌های پنجم و ششمِ جدول WSL قرار گرفته و ستاره‌های بین‌المللی را در میان خود دارند.  "مری ارپس" که برای منچستریونایتد بازی می‌کند، دستکش طلایی بهترین دروازه‌بان جام جهانی 2023 را دریافت کرده بود و کاپیتان اسپرز، "بتانی انگلند"، دومین گلزن برتر تاریخ WSL است. تیم ملی انگلیس در سال‌های اخیر شهرت فوتبال زنان را بالا برده است. فینال جام، حاکی از رشد خارق‌العادۀ زنان در رقابت‌های جهانی است و بسیار حائز اهمیت است.
 

12- "لورنس وانگ"، نخست‌وزیر آیندۀ سنگاپور

سنگاپور در سال 1965 به استقلال رسید. پیش‌تر به اشغال ژاپن درآمده بود، مستعمرۀ بریتانیا بود و مدت کوتاهی هم بخشی از مالزی بود. "لارنس وانگ" که 15 مه امسال، چهارمین نخست‌وزیر سنگاپور می‌شود، اولین کسی است که فقط یک سرود ملی خوانده و در سن 51 سالگی، اولین رهبر کشور پس از استقلال خواهد بود.
 
قدرت از "لی‌هسین‌لونگ"، پسر رهبر فقید "لی‌کوان‌یو" (بنیانگذار و معمار توسعه سنگاپور که سه دهه کشور را رهبری کرد)، به وانگ منتقل می‌شود. او با رهبران پیشین متفاوت است. از خاندن لی نیست، با مردم عادی حشرو‌نشر داشته  و به‌جای‌این‌که در آموزشگاه نخبگان تحصیل کند، در دبیرستان محلی درس خوانده است. پس از اتمام دبیرستان نیز به دانشگاه ویسکانسین و دانشگاه میشیگان رفت و اقتصاد خواند.
 
لورنس وانگ پیش از جهش از خدمات دولتی به سیاست که اقدامی رایج برای سیاستمداران برجستۀ کشور است، منشی خصوصی و دستیار لی‌هسین بود و در سال 2011 با حزب اقدام مردم (PAP) که از زمان استقلال کشور بدون وقفه در رأس بوده است، به‌عنوان نمایندۀ پارلمان انتخاب شد. صعود او در سال‌های اخیر با استانداردهای سنگاپور به‌سرعت اتفاق افتاده است. او در ژانویۀ 2020، رئیس کمیتۀ مشترک مقابله با کووید-19 شد و به‌این‌ترتیب به چهره‌ای شناخته‌شده مبدل گشت. یک سال بعد هم وزیر دارایی و در سال 2022 معاون نخست‌وزیر این کشور شد.نخست‌وزیر آینده نشان از تغییر نسل دارد. حکومت به "4G" (نسل چهارم) رهبران واگذار می‌شود، اما این انتقال قدرت به‌هیچ‌وجه رخدادی انقلابی نیست. 

لی‌کوان‌یو کشوری استعماری را به کلانشهری درخشان تبدیل کرد که از تجارت آزاد، توسعه، بی‌طرفی ژئوپلیتیکی و دولت تکنوکرات طرفداری می‌کرد. او تولید ناخالص داخلی سنگاپور را به ازای هر نفر 88هزار دلار رساند و البته باوجود توسعه در پی نابودی مخالفان بود و همه‌جا آزادی بیان را خفه می‌کرد.

سنگاپور یکی از موفق‌ترین اقتصادهای بازار را دارد و اقتصادش بر پایۀ بازرگانی دریایی شکل گرفته‌ است. این کشور در کنار کرۀ جنوبی، هنگ‌کنگ و تایوان موسوم به "چهار ببر آسیا" قرار دارد و بااین‌حال موفق شده سه رقیب دیگر را از لحاظ درآمد سرانه پشت سر بگذارد. شاخص "آزادی اقتصادی" سال 2015، این کشور را در ردۀ دوم جهانی قرار داد و در طول یک دهۀ گذشته در شاخص "آسانی انجام کسب و کار" نیز ردۀ نخست را به خود اختصاص داده است. این کشور به‌لحاظ شاخص "احساس فساد" در کنار نیوزیلند و کشورهای اسکاندیناوی همواره در ردۀ سالم‌ترین کشورها قرار داشته‌ است. در سال 2016 واحد تحقیقات مجله اکونومیست، برای سومین سال متوالی سنگاپور را به‌عنوان گران‌ترین شهر جهان رده‌بندی کرد. 

سنگاپور از کشورهایی است که بیشترین شمار میلیونر را دارد، به‌طوری‌که از هر شش خانوار سنگاپوری، یک خانوار، دارایی بیش از یک میلیون دلار آمریکا دارد. این رقم منهای املاک، کسب و‌کارها و کالاهای لوکس است. دولت سنگاپور حداقل دستمزد را اعلام نمی‌کند، چون بر این باور است که تعیین این شاخص به رقابت‌پذیری آسیب می‌زند. همچنین سنگاپور در میان کشورهای توسعه‌یافته یکی از کشورهایی است که بالاترین نابرابری درآمدی را دارد.

اکثریت مردم اکنون خواهان آن هستند که حزب حاکم یعنی "اقدام مردم" در قدرت باشد و درعین‌حال مایلند صدای مخالفان بیشتری را در پارلمان بشنوند. حضور اپوزیسیون در پارلمان سنگاپور امری متداول است. وانگ در چنین فضای سیاسی و اقتصادی، رقابت می‌کند. PAP هنوز اکثریت عظیمی در پارلمان سنگاپور دارد و وانگ می‌گوید با حضور مخالفان مشکلی ندارد. او چالش دوران ریاستش را ادامۀ کار پیشینیانش می‌داند و می‌گوید: «مأموریت من این است که تا زمانی‌که بتوانم این معجزه را ادامه دهم.»