ایسنا نوشت: موسیقی بیش از هر هنر دیگری در سفر همراه است. وقتی در حال رانندگی هستیم موسیقی می‌تواند عملکرد ما را بهبود بخشد یا تأثیر زیان‌باری داشته باشد. این که کدام‌یک از این‌ها درباره ما صدق کند به نوع موسیقی، زمینه و ویژگی‌های شخصی ما بستگی دارد. اگر به موسیقی تند و با صدای بلند گوش دهیم، شاید ترغیبمان کند که با سرعت بیشتری رانندگی کنیم اما اگر خسته باشیم، ممکن است به حفظ تمرکزمان کمک کند.
پیشتر طی دو گزارش به بحث اهمیت موسیقی در زندگی روزمره پرداخته و دریافته بودیم که «فروشگاه‌ها با ترفند استفاده از موسیقی آرامی می‌توانند مشتریان خود را به خرید بیشتر ترغیب کنند» و «زنان بیش از مردان برای نان در مقایسه با مردان به احتمال بیشتری از موسیقی برای سامان دادن به احوال و احساسات خود استفاده می‌کنند».
این بار اما به نقش موسیقی در فعالیت‌های روزمره و اوقات فراغت می‌پردازیم که در ادامه می‌توانید آن را بخوانید.
موسیقی در نقش پشتیبان فعالیت‌های روزمره
شما هم احتمالاً وقتی در حال انجام دادن کارهای دیگر هستید، موسیقی گوش می‌کنید. اکثر افراد همین طورند. وقتی در سفریم، کارهای خسته کننده جسمی (مثل کار منزل) و ذهنی (تکلیف وظایف روزمره کاری) را انجام می‌دهیم و در راستای خود آن فعالیت بدنی موسیقی گوش می‌کنیم. موسیقی می‌تواند موجب انحراف حواس ما شود به ما انرژی دهد، موجبات تفریح و وقت گذرانی را فراهم آورد و برخی امور را تقویت کند.
همانطور که پیشتر اشاره کردیم، موسیقی بیش از هر فعالیت دیگری با سفر همراه است و حتی هنگام سفر با وسایل نقلیه عمومی، ما را از سایر مسافران جدا می‌کند، موجب گذران زمان می‌شود و ما را آماده می‌سازد تا به مقصدمان می‌رسیم، برای فعالیت‌های خود در وضع خوبی قرار داشته باشیم.
وقتی با امور فکری نسبتاً ساده‌ای مواجه می‌شویم، خیلی اوقات موسیقی پخش می‌کنیم، مثلاً دانش‌آموزان اغلب موقع انجام دادن تکالیف خود موسیقی پخش می‌کنند. تأثیر موسیقی، مثل مورد رانندگی، به مجموعه‌ای از عوامل بستگی دارد که با هم در تعامل‌اند. امروزه الگوهایی ایجاد شده اند که امکان درک بهتر این تأثیرات را فراهم می‌کنند.
تصویر 1.4 چنین الگویی را به نمایش می‌گذارد. به طور کلی، وقتی موسیقی ملایم و آرامش‌بخش پخش می‌شود، مطالعه بهبود می‌یابد، هر چند اگر کار خسته کننده باشد، ممکن است برای حفظ تمرکز به موسیقی محرک‌تری نیاز باشد.
اموری که متضمن حفظ طوطی‌وار مطالب‌اند خصوصاً به واسطه موسیقی مختل می‌شوند، اگرچه موسیقی می‌تواند به شکل ترفندی برای یادسپاری عمل کند، مثلاً معمولاً برای کمک به کودکان برای به خاطر سپردن الفبا از آهنگ استفاده می‌شود. در مواردی که کودکان نیازهای آموزشی خاصی دارند که متأثر از تمرکزند، موسیقی آرام بخش می‌تواند تأثیرات مثبتی در اجرای کار داشته باشد.
موسیقی همواره نقش عمده‌ای در فعالیت‌های کاری ایفا کرده و از آن برای هماهنگ کردن حرکات، رفع کسالت، پرورش روحیه کار جمعی و سرعت بخشیدن به آهنگ کار استفاده شده است. امروزه آواز خواندن در حین کار در کشورهای توسعه یافته رواج خیلی کمتری دارد، اما موسیقی ضبط شده به گستردگی در محل کار فروشگاه‌ها، فرودگاه‌ها، رستوران‌ها و هتل‌ها پخش می‌شود.
مصارف تجاری و صنعتی موسیقی صنایع عمده را تشکیل می‌دهند. در محیط اداری، کسانی که به موسیقی انتخابی خود گوش می‌دهند مایل اند زمانی که امور روال عادی دارند تمرکز خود را حفظ کنند و موسیقی ای که فرد در تنهایی خود گوش می‌دهد، می‌تواند تمرکز را ارتقا دهد، خستگی را رفع کند، از فشار روانی بکاهد و جلو سر و صدای مزاحم را بگیرد.
گوش دادن به موسیقی به منزله فعالیت اوقات فراغت
حضور در رخداد زنده موسیقایی در قیاس با گوش دادن به موسیقی ضبط شده به طور کلی نشان‌دهنده سطح بیشتری از دغدغه‌مندی نسبت به موسیقی است. ما معمولاً از این رو در رخدادهای زنده موسیقایی شرکت می‌کنیم که به یک هنرمند یا سبک موسیقی خاص گوش دهیم درباره موسیقی جدید اطلاع به دست آوریم از سلایق موسیقایی فعلی خود طرفداری یا در آنها تجدید نظر کنیم یا به دلایل شخصی و اجتماعی، مثلاً این که همراه با دوستان یا عضوی از جمعی باشیم.
واکنش‌های احساسی قوی به موسیقی غالباً در محیط‌های اجرای زنده رخ می‌دهند. اگر این طور جلوه کند که اجرا کنندگان از این تجربه لذت می‌برند و اگر با مخاطب بده بستان داشته باشند، این واکنش‌های احساسی معمولاً قوت می‌گیرند.
این امر تجربه را از حالت منفعل به تجربه‌ای فعال بدل می‌کند. جشنواره‌های موسیقی فرصت‌های منحصربه‌فردی برای تجربه‌های پرشور موسیقایی پیش می‌آورند. نزدیکی فیزیکی به نوازندگان، فعل و انفعالات اجتماعی و خود موسیقی همگی نقش دارند.
بستر جشنواره می‌تواند حس تعلق به تشکل را ایجاد و به تقویت رشد هویت کمک کند، گرچه ممکن است مخاطرات مربوط به استعمال الکل یا مواد مخدر ازدحام جمعیت سایر رفتارهای منفی و مسائل بهداشت عمومی وجود داشته باشد. احساس جدایی از زندگی روزمره معمولاً جشنواره‌ها را از دیگر تجربه‌های موسیقایی متمایز می‌کند که موجب می‌شود حاضران درباره زندگی خود و درکشان از خودشان تأمل کنند.
منبع: کتاب «روانشناسی موسیقی» از سوزان هلم با ترجمه سهند سلطان‌دوست
