اگرچه، آمریکا و چین بهعنوان دو قطب مهم اقتصادی جهان، توانستهاند سهم قابلتوجهی از گردشگری داخلی را به خود اختصاص دهند و درآمدهای حاصل از گردشگری داخلی بخش قابلتوجهی از زیانهای گردشگری بینالمللی به واسطه همهگیری کرونا را جبران کردهاست. اما در کنار این ابرقدرتهای توریسم داخلی جهان، کشورهای نوظهوری هم وجود دارند که توانستند گردشگری داخلی را بهعنوان یک بخش مهم صنعت توریسمی و اقتصادی خود تبدیل کنند. «هند»، کشوری است که از زمان همهگیری به بعد در گردشگری داخلی خود رشد چشمگیری داشت که با توجه به اقتصاد قوی این کشور بسیار قابلتوجه است.
«هند» به لطف رشد اقتصادی قابلتوجهاش در دو سال اخیر، به یک منبع مهم گردشگرفرست در جهان تبدیل شده است. اما در کنار افزایش خروجی از این کشور برای سفر به دیگر کشورها، این کشور شبه جزیره، بهدلیل برخورداری از جاذبههای بینظیر و بکر خود، مقصدی مهم برای گردشگری شهروندانش محسوب میشود که با رشد اقتصادی، «توریسم داخلی» هم افزایش چشمگیری یافته است. گردشگری داخلی سهم بزرگ صنعت مسافرت هند را تشکیل میدهد. از مناظر آرام هیمالیا گرفته تا مناطق پرتلاطم ساحلی، هندیها به طور فزایندهای غنای فرهنگی و جغرافیایی را در مرزهای ملی کشف کردند و انگیزه قابلتوجهی را برای بخش مسافرتهای داخلی فراهم کردند.
مسافران هندی، بهویژه نسلهای جوان، سفر را نه صرفا به عنوان یک سرگرمی، بلکه بهعنوان بخشی جداییناپذیر از سبک زندگی خود میدانند. گسترش طبقه متوسط، همراه با رشد درآمدهای بیشتر و تغییر پارادایم در دیدگاههای فرهنگی، باعث افزایش توریسم در سالهای اخیر شده است. علاوه بر این، عواقب پس از همهگیری باعث افزایش تمایل به سفر شده است، زیرا مردم به دنبال تجربیات جدید در کارهای روزمره خود هستند که به انعطافپذیری و سازگاری صنعت کمک میکند.
هند همچنان یکی از سریعترین اقتصادهای بزرگ در حال رشد جهان است. تولید ناخالص داخلی هند در سال مالی 23-2022 حدود 7.2درصد رشد کرد، در حالی که در سال مالی قبل از آن9.1درصد رشد داشت. با وجود اختلالات ناشی از جنگ در بخشهای انرژی و غذا، در کنار سختتر شدن بیسابقه شرایط پولی جهان همراه با تورم بالا، رشد اقتصادی هند همچنان قوی است. این امر ناشی از فشار مخارج سرمایه عمومی و تقاضای منعطف داخلی بوده است. صندوق بینالمللی پول (IMF) رشد 6.3 درصدی را در هر دو سال مالی 24 و سال مالی 25 پیشبینی کرده است.
پس از فروپاشی تقریبی توریسم به دلیل تعطیلیها و محدودیتهای مرتبط با بیماری همهگیر در سالهای 2020 و 2021، بازار مسافرتی هند در سال 2022 شاهد بازگشت قوی بود. بر اساس گزارش تحقیقات سفر فوکسرایت (Phocuswright) در گزارش بازار سفر هند 2022، کل رزرو ناخالص سفر با 73.3درصد به 73.2 میلیارد دلار افزایش یافت. سودهای دو رقمی برای سال 2023 همرا با رشد پایدار در بقیه دورهها نیز پیشبینی شده بود.
دولت هند باتوجه به اهمیت یافتن گردشگری داخلی و در نتیجه تقویت مشاغل و فعالان این صنعت بهمنظور تابآوری در برابر چالشهای مختلف، برای سال 2024، تمرکز خود را بر توسعه گردشگری داخلی و وامهای بدون بهره به فعالان این بخش گذاشته است و چارچوبی را برای رتبهبندی مراکز براساس کیفیت امکانات و خدمات تعیین خواهد کرد. برای تحقق این هدف، وامهای بلندمدت بدون بهره به دولتهای محلی برای تامین مالی چنین توسعهای ارائه خواهد شد. بودجه 2024، تمرکز خود را بر «گردشگری داخلی» گذاشته است، زیرا پتانسیل قابلتوجهی برای ایجاد درآمد گردشگری در هند و ایجاد فرصتهای شغلی متعدد وجود دارد. این امر، دولتهای محلی را تشویق خواهد کرد تا توسعه همهجانبه مراکز گردشگری نمادین، برندسازی و بازاریابی آنها را در مقیاس جهانی انجام دهند.
همچنین، موقعیت اقتصادی قوی هند، این کشور را به عنوان یک مرکز جذاب برای گردشگری تجاری و کنفرانسی قرار داده است. این باعث شده تا طبقه متوسط به سمت سفر و اکتشاف مقاصد ناشناخته گام بردارند و این موضوع بهعنوان یک سیاست موفقیتآمیز برای هندیها در جلسات گروه 20 بهشمار میرود که هند را بهعنوان یک مقصد متنوع با گسترش مخاطبان جهانی معرفی کند. صنعت گردشگری هند از نظر سهمی که در تولید ناخالص داخلی و درآمدهای ارزی دارد، علاوه بر ایجاد اشتغال، یکی از بزرگترین صنایع خدماتی این کشور بهشمار میآید. هزینههای داخلی در این بخش در سالهای اخیر رشد قابلتوجهی داشته و انتظار میرود تا سال 2028 در مقایسه با گردشگری بینالمللی نزدیک به 90درصد برسد.
آمارها نشان میدهند که سالانه حدود 677 میلیون گردشگر داخلی در کشور سفر کردهاند، بهطور متوسط، یک مسافر مقرون به صرفه بین 4 تا 5هزار روپیه در هر شب در هتل هزینه میکند، در حالی که اقامت ممتاز از 9هزار روپیه هند در هر شب شروع میشود. برآورد فعالان صنعت توریسم نشان میدهد که، صنعت سفر و گردشگری هند طی دو سال آینده شاهد رشد بالایی خواهد بود؛ زیرا تمایل زیادی در بین مسافران محلی برای کشف مقاصد جدید وجود دارد. برخلاف تصور عمومی که مقاصد خارجی مانند تایلند، ویتنام و دبی بر محبوبیت مراکز داخلی مانند گوا یا کشمیر تاثیر میگذارند، اما فضای کافی برای رشد برای همه وجود دارد. تا پیش از همهگیری بازار توریسم هند با رشد 10 تا 12درصدی همراه بود که با شروع همهگیری برای مدتی متوقف شد. اما با این حال، بهبود آن فوقالعاده بوده است. سال گذشته (2023)، سفرهای کاری بیش از 110درصد در مقایسه با سال 2019افزایش یافت. اوقات فراغت، تعطیلات و مشاغل داخلی در سال 2023 نسبت به سطوح قبل از همهگیری 30 تا 40درصد رشد داشته است.
سبکهای نوظهور گردشگری
توسعه بازار سفرهای داخلی به لطف تغییر در ذائقه گردشگری هندیها بوده که به سمت گردشگری چندوجهی گرایش پیدا کردهاند. بازار سفرهای داخلی هند طیف گستردهای از تجربیات را ارائه میدهد که متناسب با اقشار مختلف مردم است. ابتکارات دولتی، مانند «محرک تقویت معنوی» و کمپین «هند میگوید من انجام میدهم»، به ترتیب با هدف تقویت کسب و کار در بخشهای گردشگری مذهبی و گردشگری ازدواج است. بهعلاوه، محبوبیت اقامتگاهها و محلهای کاری به دلیل تغییر ترجیحات و گزینههای کاری انعطافپذیر افزایش یافته است.
صنعت گردشگری ازدواج باعث رشد اقتصادی قابلتوجهی میشود و فرصتهای شغلی ایجاد میکند. با بستههای ویژه ازدواج که برای اقشار طبقه متوسط فراهم میشوند، مقاصد مراسم ازدواج به طور فزایندهای محبوب شدهاند و از سطوح قبل از همهگیری فراتر رفتهاند. «گردشگری مذهبی» نیز بازار سفر و اقامت در این کشور را نیز هدایت میکند. تاریخ وتنوع مذهبی در هند معابد، مساجد و کلیساهای متعددی را در این کشور بنا کرده است و این منجر به تامین هر مذهب و قوم آیینی است. افتتاح معبد رام در آیودیا موج گردشگری در این شهر را برانگیخته است. با برآورد 100 میلیون بازدیدکننده در سال، انتظار میرود که حتی از شهرهای واتیکان و مکه پیشی بگیرد.
شاید یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار در رشد گردشگری داخلی هند، ایجاد کمپینهای گسترده بوده است، مقاصد محبوب سفر داخلی در هند زمانی که دولت هند کمپینهایی مانند سوادش دارسان (Swadesh Darshan) و هند حیرتانگیز (Incredible India) را راهاندازی کرد، شتاب بیشتری گرفت که بدون شک باعث افزایش بازدید گردشگران داخلی در سراسر کشور شد. در حالی که مقاصد داخلی و کوتاه مسیر بهبود را طی کردند، بخش سفرهای طولانیمدت، به دلیل سیاست سختگیرانه ویزا و تنش دیپلماتیک با کانادا، سال گذشته با چالشهایی مواجه شد و تنها به 66درصد از سطح سال قبل از کووید بازگشت.
برای دو سال آینده، تمایل بسیار زیادی برای سفر وجود خواهد داشت. با این حال، مواردی مانند کووید و تنشهای ژئوپلیتیکی میتوانند بر صنعت تاثیر بگذارند. بسیاری از مقاصد کوتاه مدت به پتانسیل مسافران هندی پی بردهاند زیرا چینیها زیاد سفر نمیکنند. آنها میدانند هندیها ثروتمند هستند و میتوانند هزینه کنند. تایلند، مالزی، سریلانکا و سایرین برای هندیها بدون ویزا هستند. این باعث کاهش هزینه و همچنین حذف یک مانع بزرگ میشود. دلیل دیگر بهبود، ارتباط در داخل و خارج از کشور است. تعداد فرودگاهها در 10 سال گذشته دو برابر شده است و دو شرکت هواپیمایی بزرگ هند هر هفته تقریبا یک هواپیما به آن اضافه میکنند. انتظار میرود تابستان امسال یکی از بهترینها برای هندیها باشد. روند رزرو بسیار دلگرم کننده و بالاتر از سالهای قبل از همهگیری است.
آمارها نشان میدهد حدود 18درصد از کسب و کار داخلی هند به بخش گردشگری اختصاص دارد و انتظار میرود تا 3سال آینده به 20 تا 25درصد نیز برسد. این در حالی است که قبل از همهگیری این رقم کمتر از 5درصد بود. انتظار میرود در 2سال آینده تجارت داخلی 5برابر بزرگتر از شرایط کنونی شود.