ریسک‏‏‌های کسب‌و‌کار ایران در ۱۴۰۳

این گزارش با هدف کمک به کسب‌و‌کارها برای شناسایی فرصت‌‌‌ها و ارائه محصولات و خدمات جدید در جهت کاهش ریسک‌‌‌های کسب‌و‌کار است. لازم به ذکر است که داده‌‌‌های این گزارش در سال 1403 معتبر هستند. همچنین این گزارش شامل ریسک‌‌‌های کلان و خرد محیط کسب‌و‌کار کشور است و بهره‌‌‌گیری از آن در یک صنعت یا کسب‌و‌کار خاص نیازمند بومی‌‌‌سازی محتوای گزارش است.

ریسک‌‌‌های کلان کسب‌و‌کار

1- وضعیت اشتغال: 72‌درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال 1403 بیکاری افزایش خواهد یافت. همچنین 8‌درصد معتقدند با افزایش اشتغال مواجه می‌‌‌شویم و 20‌درصد وضعیت را مشابه سال قبل می‌‌‌دانند.

2- وضعیت تولید: 71‌درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال 1403، رکود تولید تداوم خواهد یافت. همچنین 7‌درصد معتقدند رونق تولید خواهیم داشت و 22‌درصد معتقدند شرایط مشابه سال قبل خواهد بود.

3- قدرت خرید مردم: 94‌درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال 1403 قدرت خرید مشتریان کاهش خواهد یافت. همچنین 2‌درصد معتقدند با افزایش قدرت خرید مردم مواجه خواهیم شد و 4‌درصد معتقدند شرایط مشابه سال قبل خواهد بود.

4- وضعیت صادرات: 60‌درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال 1403 شاهد محدودیت صادرات خواهیم بود. همچنین 12‌درصد معتقدند رونق صادرات خواهیم داشت و 28‌درصد معتقدند شرایط مشابه سال قبل خواهد بود.

5- واردات مواد اولیه، تجهیزات و قطعات: 64‌درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال 1403 واردات سخت‌‌‌تر می‌شود. همچنین 6‌درصد معتقدند با تسهیل واردات مواجهیم و 30‌درصد معتقدند شرایط واردات مشابه سال قبل خواهد بود.

6- رکود اقتصادی حاکم بر کشور: 62‌درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال 1403 رکود اقتصادی تشدید می‌شود. همچنین 4‌درصد معتقدند افزایش رونق اقتصادی خواهیم داشت و 34‌درصد معتقدند شرایط رکود مشابه سال قبل خواهد بود.

7-تحریم‌‌‌های اعمال‌شده علیه ایران: 47‌درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال 1403 تحریم‌‌‌ها تشدید می‌‌‌شوند. همچنین 4‌درصد معتقدند با کاهش تحریم‌‌‌ها مواجهیم و 49‌درصد معتقدند شرایط تحریم‌‌‌ها مشابه سال قبل خواهد بود.

8-نرخ رشد اقتصادی: 57‌درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال 1403 رشد اقتصادی کشور منفی خواهد بود. این در حالی است که آمارهای جهانی و داخلی بیانگر رشد اقتصادی مثبت در کشور است. همچنین 11‌درصد معتقدند رشد اقتصادی کشور مثبت می‌شود و 32‌درصد هم معتقدند رشد اقتصادی تقریبا صفر خواهیم داشت.

9- پیش‌بینی میزان تورم: 88‌درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال 1403 تورم افزایش خواهد یافت. همچنین 4‌درصد معتقدند با کاهش تورم مواجهیم و 8‌درصد معتقدند شرایط مشابه سال قبل خواهد بود.

10- قیمت دلار: 60‌درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال 1403 قیمت دلار بین 61 تا 80‌هزار تومان خواهد بود. همچنین 10‌درصد شرکت‌کنندگان معتقدند نرخ دلار کمتر از 60‌هزار تومان است. 25‌درصد افراد هم  افزایش آن را 30 تا 40 درصد پیش‌بینی می‌کنند و تنها 5‌درصد معتقدند که دلار بالاتر از آن هم خواهد رفت.

11- تامین مالی کسب‌و‌کارها از نظام بانکی: 62‌درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال 1403 تامین مالی کسب‌و‌کارها از نظام بانکی سخت‌‌‌تر خواهد بود. همچنین 5‌درصد معتقدند تامین مالی تسهیل می‌شود و 33‌درصد معتقدند شرایط مشابه سال قبل خواهد بود.

12- خروج سرمایه از کشور: 82‌درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال 1403 فرار سرمایه از کشور تشدید خواهد شد. همچنین 2‌درصد معتقدند کاهش فرار سرمایه‌ داریم و 16‌درصد معتقدند شرایط مشابه سال قبل خواهد بود.

13- دسترسی به فناوری‌‌‌های جدید: 29‌درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال 1403 دسترسی به فناوری جدید افزایش می‌‌‌یابد و 27‌درصد معتقدند دسترسی به فناوری جدید کاهش می‌‌‌یابد. همچنین 44‌درصد معتقدند شرایط مشابه سال قبل خواهد بود.

14- مهاجرت نیروی انسانی متخصص و تحصیل‌کرده به خارج: 84‌درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال 1403 مهاجرت نیروی انسانی متخصص و تحصیل‌کرده افزایش خواهد یافت. همچنین 2‌درصد معتقدند شرایط مهاجرت بدون تغییر خواهد بود و 14‌درصد معتقدند با کاهش مهاجرت مواجه می‌‌‌شویم.

15- تاثیر احیای احتمالی برجام یا سایر توافق‌‌‌های مرتبط بر رونق کسب‌و‌کارها: 36‌درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال 1403 احیای احتمالی برجام یا سایر توافق‌‌‌های مرتبط، تاثیر زیادی بر رونق کسب‌و‌کارها خواهد داشت. همچنین 30‌درصد معتقدند میزان این تاثیر متوسط و 34‌درصد معتقدند تاثیر آن کم خواهد بود.

 ریسک‌‌‌های صنعت

16- قیمت مواد اولیه، محصولات و خدمات نهایی: 97‌درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال 1403 قیمت مواد اولیه و محصولات و خدمات نهایی افزایش خواهد یافت. همچنین 1‌درصد معتقدند قیمت مواد اولیه کاهش می‌‌‌یابد و 2‌درصد معتقدند شرایط مشابه سال قبل خواهد بود.

17- هزینه کسب‌و‌کارها: 93‌درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال 1403 هزینه کسب‌و‌کارها به دلیل افزایش سطح عمومی قیمت‌ها افزایش خواهد یافت. همچنین 3درصد معتقدند با کاهش هزینه کسب‌و‌کار مواجهیم و 4‌درصد معتقدند هزینه‌‌‌ها تغییری نخواهد کرد.

18- دسترسی به نقدینگی: 56‌درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال 1403 دسترسی به نقدینگی کاهش خواهد یافت. همچنین 18‌درصد معتقدند دسترسی به نقدینگی افزایش می‌‌‌یابد و  26‌درصد معتقدند دسترسی به نقدینگی تغییری نخواهد کرد.

19- اختلال در زنجیره تامین مواد اولیه و واردات به دلایلی مانند تحریم‌‌‌ها و تغییرات قیمتی ارز: 65‌درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال 1403 میزان اختلال در زنجیره تامین مواد اولیه و واردات افزایش می‌‌‌یابد. همچنین 14‌درصد معتقدند اختلال در زنجیره تامین کاهش می‌‌‌یابد و 21‌درصد معتقدند تغییری در این حوزه ایجاد نمی‌شود.

20- میزان تقاضای مشتریان: 64‌درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال 1403 شاهد کاهش میزان تقاضای مشتریان خواهیم بود. البته کاهش تقاضا می‌تواند به افزایش مصرف سایر کالاها منجر شود. همچنین 14‌درصد معتقدند با افزایش تقاضا مواجهیم و 22‌درصد معتقدند میزان تقاضا ثابت خواهد بود.

21- خرید کالاهای جایگزین و مشابه توسط مشتریان: 87‌درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال 1403 شاهد افزایش خرید کالاهای جایگزین و مشابه توسط مشتریان به دلیل تغییرات قیمتی خواهیم بود. همچنین 2‌درصد معتقدند خرید کالاهای جایگزین کاهش می‌‌‌یابد و 11‌درصد معتقدند این رقم ثابت خواهد ماند.

22- سرمایه‌گذاری تولیدگرا و کسب‌و‌کاری: 67‌درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال 1403 شاهد کاهش سرمایه‌گذاری تولیدگرا و کسب‌و‌کاری در حوزه‌‌‌های مختلف خواهیم بود. همچنین 7‌درصد معتقدند این سرمایه‌گذاری افزایش می‌‌‌یابد و 26‌درصد معتقدند این سرمایه‌گذاری مشابه سال قبل است.

23- فعالیت شرکت‌های کوچک و متوسط و استارت‌آپ‌‌‌ها: 50‌درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال 1403 میزان فعالیت شرکت‌های کوچک و کسب‌و‌کارها و استارت‌آپ‌‌‌ها کاهش می‌‌‌یابد. همچنین 20‌درصد معتقدند فعالیت این بنگاه‌‌‌ها افزایش می‌‌‌یابد و 30‌درصد معتقدند فعالیت آنها تغییری نخواهد کرد.

24- چشم‌‌‌انداز توسعه کسب‌و‌کار: 82‌درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال 1403 چشم‌‌‌انداز توسعه کسب‌و‌کارها همچنان مبهم خواهد بود. همچنین 5‌درصد معتقدند این چشم‌‌‌انداز شفاف است و 13‌درصد معتقدند شرایط مشابه سال قبل خواهد بود.

25- چالش‌‌‌های مالیاتی کسب‌و‌کارها: 94‌درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال 1403 چالش‌‌‌های مالیاتی کسب‌و‌کارها افزایش خواهد یافت. همچنین 2‌درصد معتقدند این چالش‌‌‌ها کاهش می‌‌‌یابد و 4‌درصد معتقدند شرایط مشابه سال قبل خواهد بود.

26- فیلترینگ و محدودیت دسترسی به فضای مجازی: 58‌درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال 1403 فیلترینگ و محدودیت دسترسی به فضای مجازی افزایش خواهد داشت. همچنین 4‌درصد معتقدند این محدودیت‌ها کاهش می‌‌‌یابد و 38‌درصد معتقدند شرایط تغییری نخواهد کرد.

27- در دسترس بودن نیروی انسانی متخصص: 84‌درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال 1403 با کمبود نیروی انسانی متخصص مواجه خواهیم بود. همچنین 16‌درصد معتقدند دسترسی کافی به نیروی انسانی متخصص وجود خواهد داشت.

28- انگیزه، عملکرد و بهره‌‌‌وری کارکنان: 72‌درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال 1403 شاهد کاهش انگیزه، عملکرد و بهره‌‌‌وری کارکنان خواهیم بود. همچنین 4‌درصد معتقدند این انگیزه و عملکرد افزایش می‌‌‌یابد و 24‌درصد معتقدند شرایط تغییری نخواهد کرد.

29- حقوق و مزایای پرداختی به کارکنان: 97‌درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال 1403 حقوق و مزایای پرداختی به کارکنان کمتر از نرخ تورم افزایش خواهد یافت. همچنین 3‌درصد معتقدند حقوق و مزایای پرداختی، بیشتر از نرخ تورم افزایش خواهد یافت.

30- اجرای برنامه‌‌‌های رفاهی منابع انسانی در سازمان‌ها: 63‌درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دیده‌‌‌بان کسب‌و‌کار معتقدند در سال 1403 اجرای برنامه‌‌‌های رفاهی منابع انسانی در سازمان‌ها کاهش خواهد یافت. همچنین 6‌درصد معتقدند اجرای این برنامه‌‌‌ها افزایش می‌‌‌یابد و 31‌درصد معتقدند تغییری ایجاد نخواهد شد.