فضیلت شب جمعه را از دست ندهیم!

 
نفرین؛ موجب دوری از رحمت خدا گردیده و پیامدهای بدی در جامعه و در زندگی فردی افراد خواهد داشت؛چرا که،همان گونه که دعای خیر، در بهبود و پیشروی اوضاع و کارها بسیار مؤثر است، نفرین و دعای بد نیز، بر دگرگونی و آشفتگی اوضاع و ایجاد نابسامانی در امور تأثیر می گذارد.

در باب اهمیت بعضی از ایام مخصوصاً برای توبه، آمرزش و استجابت دعا در آیات و مخصوصاً روایات سخن ها و آداب گوناگونی گفته شده است. یکی از ایامی که که مورد توجه خاص در دین اسلام شده است شب و روز جمعه می باشد.
در کتاب شریف من لایحضره الفقیه، محمد بن مسلم از حضرت صادق (علیه السلام) نقل نموده است که ایشان در ذیل این فراز آیه قرآن «قال سوف أستغفر لکم ربّی؛[حضرت یعقوب به برادران یوسف] گفت:به زودی برای شما از پروردگار آمرزش می خواهم» (سوره یوسف،ایه 98) فرموده اند: «اخّرهم الی السحر لیلة الجمعة؛ طلب آمرزش را تا سحر جمعه تأخیر انداخت.» (ج 1، ص 422، حدیث 1242)
در برخی روایات دارد که تا بیست سال و اندی هر شب و سحر جمعه، برای آنان دعا و استغفار می‌کرد.(وسائل الشیعه، ج 5، ص 74، ح 5)
در جایی دیگر در کتاب الدر المنثور از ابى الشیخ و ابن مردویه از ابن عباس از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) روایت کرده که شخصى از آن جناب پرسید : چرا یعقوب استغفار را تاخیر انداخت؟ فرمود: تاخیر انداخت تا هنگام سحر فرا برسد، چون دعاى سحر مستجاب است. (ترجمه المیزان، ج‌11، ص: 346)
در خانه خدا همیشه باز است
بی شک درِ خانه خداوند هم، همیشه به روی بندگانش باز است و هر گاه او را بخوانند، اجابت می فرماید؛ چرا که خود فرموده است: «ادعونی أستجب لکم؛ مرا بخوانید تا اجابت کنم شما را.» (سوره غافر،آیه 60) بنابراین اگر حضرت یعقوب در هر زمان دیگری برای فرزندانش دعا می کرد، اجابت می شد... اما حتماً زمان سحر آن هم سحر شب جمعه ویژگی خاصی دارد که مورد تأکید بیشتر واقع شده است.
در کتاب شریف من لایحضره الفقیه، محمد بن مسلم از حضرت صادق (علیه السلام) نقل نموده است که ایشان در ذیل این فراز آیه قرآن «قال سوف أستغفر لکم ربّی؛[حضرت یعقوب به برادران یوسف] گفت:به زودی برای شما از پروردگار آمرزش می خواهم» (سوره یوسف،ایه 98) فرموده اند: «اخّرهم الی السحر لیلة الجمعة؛ طلب آمرزش را تا سحر جمعه تأخیر انداخت.» (ج 1، ص 422، حدیث 1242)
ابو بصیر از امام باقر (علیه السلام) نقل کرده است که فرمود: به راستی خدای بلندمرتبه، هر شب جمعه از بالای عرش تا صبح ندا می‌دهد:
آیا بنده مؤمنی نیست که مرا برای دنیا و آخرتش قبل از طلوع فجر بخواند، پس من جوابش دهم؟
آیا بنده مؤمنی نیست که از گناهانش قبل از طلوع فجر توبه کند من توبه او را بپذیرم؟ آیا بنده مؤمنی نیست که از نظر روزی در تنگنا باشد و از من درخواست زیادت کند پیش از طلوع فجر، من نیز [بر رزق او] بیفزایم و بر او توسعه دهم؟
آیا عبد مؤمن بیماری که شفای خود را قبل از طلوع فجر بخواهد، نیست تا شفایش دهم؟
آیا بنده مؤمن زندانی غمناکی نیست که درخواست آزادی از حبس کند قبل از طلوع فجر، سپس من آزاد و رهایش بنمایم؟
آیا بنده مؤمنی که مظلوم واقع شده نیست که از من درخواست کند تقاص ظلم او را بگیرم، و من یاری‌اش کنم و مظلمه‌های او را پس بگیرم؟
امام باقر (علیه السلام) فرمود: این ندا مرتب تا طلوع فجر ادامه دارد.(وسائل الشیعه، ج 5، ص 73 و 74)
فراهم کردن مقدمات استجابت دعا
اگر بخواهیم از نگاه استجابت دعا به موضوع مورد بحث نگاه کنیم، باید گفت که برای استجابت دعا مقدماتی لازم است که حضرت یعقوب، با توجه به بزرگی گناه فرزندانش و از آنجا که می خواست حتماً دعایش از جانب خداوند مورد پذیرش واقع گردد،سعی نمود، تا شرایط مستجاب شدن دعا را رعایت کند، به همین جهت در همان لحظه ای که فرزندان یعقوب از پدرشان خواستند؛تا برای آنها از خداوند درخواست بخشش کند، پدر، برایشان دعا نکرد و آن را به آینده موکول کرد و حضرت صادق (علیه السلام) هم فرموده اند: «آینده ای که حضرت یعقوب انتظار آن را کشید، سحرگاه شب جمعه بود.»
در حقیقت می توان گفت که از اوقات استجابت دعا هنگام "سحر" است، آن هم چه بهترین زمان است سحرگاه شب جمعه. به فرموده بزرگان: نیمه های شب از اوقات طلایی برای دعا کردن می باشد چون این اوقات از طرف خدا به آن ارزش داده شده است.
بنابراین،عمل حضرت یعقوب و نقل آن در قرآن کریم و سخن حضرت صادق (علیه السلام) در این مورد و احادیث زیاد دیگری که در حال حاضر مجال ذکر آنها نیست، (برای نمونه ر.ک: من لایحضره الفقیه،1/420 تا 424) نشانگر اهمیت فوق العاده شب جمعه برای مستجاب شدن دعاها و بخشش گناهان بزرگ می باشد.
در جایی دیگر در کتاب الدر المنثور از ابى الشیخ و ابن مردویه از ابن عباس از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) روایت کرده که شخصى از آن جناب پرسید : چرا یعقوب استغفار را تاخیر انداخت؟ فرمود: تاخیر انداخت تا هنگام سحر فرا برسد، چون دعاى سحر مستجاب است. (ترجمه المیزان، ج‌11، ص: 346)
کلام آخر
چه خوب است از فرصت عمری که داده شده است استفاده کنیم و شب ها و روزهای جمعه را صرف دعا و نیایش و استغفار و هر آنچه که در راستای رضای خدا و محبت او است بکنیم .. تا زمان داریم توبه کنیم و این ایام طلایی را به بطالت و خدایی ناکرده به اسم تعطیلات و خوشگذرانی و جوانی کردن به گناه آلوده نکنیم، با مراسم های عروسی و امثال آن باعث آزار و اذیت دیگران نشویم تا نفرینی به دنبال آن از جانب مردم پشت سر ما نباشد؛ چرا نفرین؛ موجب دوری از رحمت خدا گردیده و پیامدهای بدی در جامعه و در زندگی فردی افراد خواهد داشت؛ چرا که، همان گونه که دعای خیر، در بهبود و پیشروی اوضاع و کارها بسیار مؤثر است، نفرین و دعای بد نیز، بر دگرگونی و آشفتگی اوضاع و ایجاد نابسامانی در امور تأثیر می گذارد.
منابع:
فضایل شب جمعه ؛ مجله بشارت، آذر و دی 1386، شماره 62
عوامل مؤثر در استجابت دعا؛ سایت آرامش جاودان، 15 خرداد 1388
فضائل شب جمعه؛ سایت انهار
فضیلت شب و روز جمعه؛ ستاد اقامه نماز،4 تیر 1391

فرآوری: زهرا اجلال