بدن، نه تمام حقیقت انسان است ونه جزئی از حقیقت اوست، بلکه ابزار محض است.
هم اکنون که ما در دنیا دارای جسم وجان هستیم وبدن داریم وبدون بدن نیستیم، تمام کارها را روح می کند، وتمام درد ورنجها ویا لذت ونشاط را روح می برد، اگر به دست ما صدمه ای وارد شود، نیروی لامسه احساس می کند، نه جرم دست. چنانچه اگر این نیروی لمس که جزو شؤون روح است، تخدیر شود ودست را قطعه قطعه کنند، دردی احساس نمی شود، پس آنچه احساس می کند، روح است. چه اینکه اگر غذا می خوریم، گرچه فک حرکت می کند، ودندان می جود ولی ذائقه لذت می برد وذائقه از شؤون روح است. بدن ابزار کار است تا روح لذت ببرد. در درد انچنان است ودر نشاط هم این چنین. پس اکنون نیز که بدن داریم، تمام کارها را روح به عهده دارد وبدن ابزاری است که روح آن را از جایی به جایی منتقل می کند.
در جهنم نیز مساله بر همین منوال است. ذات اقدس اله می فرماید:
وقتی پوست اینها در جهنم سوخت وخاکستر شد ما دوباره پوست وگوشت می رویانیم تا آنها، عذاب بچشند، نه پوست وگوشت.
کلما نضجت جلودهم بدلناهم جلودا غیرها لیذوقوا العذاب (1)
هرچه پوستشان بریان گردد پوستهای دیگری برجایش نهیم تا عذاب را بچشند.
چون عموما نیروی لمس در همه جرم بدن وخصوصا در پوست مبسوط است، ونیروی لمس به عهده پوست است، لذا پوست تازه روییده می شود تا اینها، درد را بیشتر احساس کنند، نه این که پوست درد بکشد، بلکه اینها درد بکشند با پوست تازه لیذوقوا العذاب.
بنابراین همان گونه که در دنیا بدن فرع است، در نشئات دیگر هم بدن فرع است.
پی نوشت:
1. نساء، 56.
