عضو هیات علمی اقتصاد و مدیریت دارو دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: تامین دارو به اولویت سازمان غذا و دارو تبدیل شده است در صورتی سازمان صرفا باید نقش رگولاتوری داشته باشد.
به گزارش فانا، فرزاد پیرویان عضو هیات علمی اقتصاد و مدیریت دارو دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و معاون اسبق سازمان غذا و دارو در دومین همایش اقتصاد و مدیریت دارو با موضوع "همایش کمبودهای دارویی؛ ریشه‌ها و راهکار" (Pharma360) که به همت شرکت استرازنکا برگزار شد، اظهاراتی را مطرح کرد که اهم آنها به شرح زیرند:
- مشخص نیست که در حوزه سلامت پیرو چه مکتب اخلاقی هستیم؟ اگر مکتب اخلاقی ما در حوزه سلامت مشخص شود، تعریف کمبودهای دارویی نیز مشخص خواهد شد.
- منابع کشور محدود است و باید تکلیف خودمان را روشن کنیم که منفعت کشور در زمینه تامین دارو چیست.
- دولت و سازمان غذا و دارو باید در زمینه تامین دارو، چشم‌انداز بیمار را دنبال کند و اگر چنین کاری نکند کمبود دارو ایجاد می‌شود. اینکه بیمار بگوید کمبود وجود دارد اما سازمان غذا و دارو بگوید کمبود وجود ندارد، معنی ندارد چون سازمان غذا و دارو نماینده مردم است.
- سازمان غذا و دارو باید کار خودش را بکند و در خیلی از امور دخالت نکند. البته مسوولان فعلی سازمان هم همین نیت را دارند اما آنقدر درگیر کارهای روزمره شده‌اند که وظیفه اصلی سازمان بر زمین مانده است.
- سازمان غذا و دارو در زمینه کمبودهای دارویی باید در موضع مطالبه‌گر باشد نه در موضع دفاع. کمبود دارو ربطی به سازمان ندارد و وزارت صمت وظیفه تنظیم بازار را دارد. سازمان نباید از موضع رگولاتوری خودش پایین بیاید.
- نباید در مورد کیفیت دارو صرفا به فارماکوپه اکتفا شود. پزشک با اثربخشی بر بالین بیمار سروکار دارد و برای او مهم است که یک دارو از نظر اثربخشی، عوارض جانبی و ... بهترین اثر را روی بیمار داشته باشد. اینکه در رگولاتوری صرفا براساس فارماکوپه پیش برویم و بگوییم هر دارویی که فارماکوپه را رعایت کند قابل جایگزینی با سایر داروهای مشابه است اما آن دارو در کلینیک و بر بالین بیمار نتیجه مناسبی نداشته باشد، نشان می‌دهد که این سیاست درست نیست.
- تامین دارو به اولویت سازمان غذا و دارو تبدیل شده است در صورتی سازمان صرفا باید نقش رگولاتوری داشته باشد. نباید اینقدر در کار بخش خصوصی دخالت کنید. بخش خصوصی کارش را بلد است. اگر دارویی از نظر اقتصادی جذاب باشد، بخش خصوصی هم بدون مشکل آن را تامین می‌کند. به نظر من بیشتر کمبودهای دارویی ناشی از مشکلاتی است که خود دولت به وجود می‌آورد.
- مشکل اصلی در سازمان غذا و دارو این است که کار اصلی خودش را نمی‌کند. کار اصلی سازمان، رگولاتوری است اما کاری که نمی‌کند، رگولاتوری است و فقط به دنبال تامین است. در چنین شرایطی نهادهای دیگر مانند شورای رقابت در حوزه دارو برای سازمان رگولاتوری می‌کنند یا مثل اتفاقی که در زمینه فروش اینترنتی دارو رخ داد. به طور کلی تولیتی که باید سازمان در حوزه دارو داشته باشد را نمی‌بینیم چون گرفتار مواردی شده که ذاتا وظیفه آن نیست. مثلا موضوع ارز هیچ ربطی به سازمان غذا و دارو ندارد. در این زمینه اتفاقا سازمان باید مطالبه‌گر باشد و از بانک مرکزی بخواهد که به وظیفه‌اش عمل کند.
- فاتحه سازمان غذا و دارو وقتی خوانده شد که ریکال محرمانه زد و حدود 100 بچ متفورمین یک شرکت را بدون اینکه مردم بدانند، ریکال کرد. این یعنی چی؟ یعنی اینکه سازمان کار خودش را نمی‌کند و از جای اصلی خودش دور افتاده است.
- در زمان ریاست دکتر دیناروند، معاون برنامه‌ریزی سازمان بودم. در برهه‌ای از سه نفر از مراجع تقلید این سوال را پرسیدیم که چگونه باید سهمیه‌بندی دارو را انجام دهیم. یعنی مثلا اگر سه بیمار داشته باشیم و تنها دو سرم و هر کدام از بیماران هم سرم نزنند می‌میرند، در چنین شرایطی باید چگونه اولویت‌بندی کرد. هر سه مرجع گفتند که شما غلط می‌کنید برای جان مردم تعیین تکلیف کنید مگر شما جای خدا نشسته‌اید. اما خب به هرحال این جواب برای ما راهکار نبود چون در نهایت باز هم مجبور به سهمیه‌بندی بودیم.
- در سال 1392 که دکتر دیناروند رئیس سازمان غذا و دارو شد، 640 قلم دارو در کشور وجود نداشت. شش ماه هدفگذاری شد که این مشکل حل شود و در نهایت ابتدا به 70 قلم کمبود و سپس به 30 قلم کمبود رسیدیم. چرا؟ چون حرمت امام‌زاده را متولی آن نگه می‌دارد. وزیر و رئیس وقت سازمان حواشی را برطرف کردند و کسی جرات دخالت در سازمان را نداشت. وزیر در سطح هیات دولت و شورای عالی امنیت ملی مجوز گرفت و سازمان نجات یافت. مقام بالادست باید فراغ بالا و اجازه کار را به سازمان غذا و دارو بدهد.
- به نظر من ایجاد دپوی استراتژیک دارو در کشور می‌تواند بخش زیادی از مشکل کمبودهای دارویی را برطرف کند. منابع مالی موردنیاز برای ایجاد این دپو هم وجود دارد.
- پیشنهاد می‌کنم 5 تا 10 درصد از بازار دارو حتی در صورت عدم وجود کمبود به داروهای برند اختصاص یابد. این کار مزایای زیادی برای بازار دارو دارد. اولا با وجود داروهای برند در بازار، یک استاندارد طلایی در بازار وجود خواهد داشت. ثانیا بهرحال بخشی از جامعه دنبال داروهای برند هستند و سازمان وظیفه حمایت از این افراد را هم دارد و دولت در واقع دولت این افراد هم هست. بد نیست بدانید که همه نمایندگان مجلس دنبال داروی برند هستند. همچنین با وجود داروهای برند در بازار، قاچاق دارو هم کنترل می‌شود و در مواقع کمبود هم همین داروهای برند می‌توانند به کاهش کمبود کمک کنند.
