عصر ایران ؛ مصطفی داننده - همگان منتظر اعلام نظر شورای نگهبان در مورد نامزدهای نهایی چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری هستند. تنها انتخابات ریاست جمهوری که در سال فرد برگزار می‌شود و می‌تواند پایانی باشد بر برگزاری انتخابات در سال‌های زوج.
چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری می‌تواند یک تفاوت بزرگ با دیگر انتخابات‌هایی که نظارت استصوابی شورای نگهبان در آنها اعمال شده است داشته باشد و آنهم تایید بیش از 10 نامزد برای این رقابت است.
در این میان اولین دوره انتخابات ریاست جمهوری که ابوالحسن بنی‌صدر فاتح آن بود یک استثناست که در آن 124 نامزد شرکت کردند که پس از اعلام انصراف یا استعفای برخی از نامزدها در نهایت 96 نامزد در روز انتخابات به رقابت با یکدیگر پرداختند. ابوالحسن بنی صدر، احمد مدنی (نفر دوم)، داریوش فروهر، صادق قطب زاده، حسن حبیبی، کاظم سامی، حسن آیت، صادق طباطبایی، صادق خلخالی، محمد مکری، صفر علی خلیلی، از جمله نامزدهای اولین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ایران بودند.
تا پیش از این تنها دوره هشتم انتخابات ریاست جمهوری 10 نامزد را به خود دیده است و در دیگر دوره‌ها ما کمتر از 10 نامزد داشته‌ایم. در دو انتخابات دوره نهم و یازدهم، 8 نامزد، دوره سیزدهم 7 نامزد، دوره دوازدهم 6 نامزد، دوره دوم، سوم، ششم، هفتم و دهم 4 نامزد، دوره چهارم 3 نامزد و در دوره پنجم تنها دو نامزد دیده‌ایم.
از 8 رئیس جمهور گذشته ایران، 5 نفر روحانی بودند. آیت‌الله خامنه‌ای، هاشمی رفسنجانی، سید محمد خاتمی، حسن روحانی و سید ابراهیم رئیسی روحانیونی بودند که توانستند بر کرسی ریاست جمهوری تکیه بزنند. 3 رئیس جمهور مُکلا نیز توانسته بودند ردای ریاست جمهوری را به تن کنند؛ ابوالحسن بنی‌صدر، محمد علی رجایی و محمود احمدی‌نژاد.
حالا باید دید رئیس جمهور نهم کیست؟ آیا او هم یک دانشگاهی است یا بازهم فردی از حوزه راهی پاستور خواهد شد. البته به نظر می‌رسد تنها فرد معمم تایید شده از سوی شورای نگهبان، مصطفی پورمحمدی وزیر کشور دولت احمدی‌نژاد و وزیر دادگستری دولت روحانی باشد.
در میان نامزدهای فعلی انتخابات سه نامزد با سابقه ریاست قوای دیگر هم حضور دارند. یکی محمدباقر قالیباف، رئیس فعلی مجلس شورای اسلامی و دیگری علی لاریجانی رئیس 3 دوره مجلس شورای اسلامی که در این زمینه رکورد دار است. از آن سو محمود احمدی‌نژاد هم هست که ریاست دولت‌های نهم و دهم را به عهده داشت. البته به نظر می‌رسد احمدی نژاد توانایی عبور از سد شورای نگهبان برای رسیدن به انتخابات را ندارد.
نکته جالب این است که تنها دو رئیس‌جمهور فقید یعنی هاشمی رفسنجانی و سید ابراهیم رئیسی تا قبل از رئیس جمهور شدن سابقه ریاست بر یک قوه دیگر را داشتند. هاشمی از مجلس به پاستور رفت و رئیسی از دستگاه قضا.
با توجه به تعداد نامزدها و سبد رای آنها احتمال رفتن انتخابات به دور دوم هم وجود دارد و در تاریخ ایران تنها یک انتخابات ریاست جمهوری به دور دوم رفت و آنهم دوره نهم بود. در انتخاباتی که اتفاقا در تیرماه برگزار شد و محمود احمدی نژاد توانست با شکست هاشمی، ردای ریاست جمهوری را به تن کند.
بیشترین میزان مشارکت در انتخابات در دوره دهم اتفاق افتاد. 84 درصد از واجدین شرایط برای رای دادن به پای صندوق‌های رای آمدند تا از بین میرحسین موسوی، محمود احمدی نژاد، مهدی کروبی و محسن رضایی یکی را به عنوان رئیس جمهور انتخاب کنند. انتخاباتی که حاشیه‌های بسیاری داشت و نامزدهای انتخابات و بخشی از مردم به نتیجه آن اعتراض داشتند و البته هنوز دارند و دو نامزد آن یعنی میرحسین موسوی و مهدی کروبی در حصر قرار دارند.
کمترین میزان مشارکت هم به دوره سیزدهم می‌رسد که تنها 48 درصد واحدین شرایط در انتخابات شرکت کردند و حاصل این انتخابات پیروزی سید ابراهیم رئیسی بود.
با وجود همه اینها باید منتظر بود و دید رئیس دولت چهاردهم چه کسی خواهد بود. رئیسی که احتمالا هیچگاه فکر نمی‌کرد در این زمان به ریاست جمهوری برسد.
