انواع چکاپ سالمندان و زمان و دوره های انجام آن ها

اگر خود سالمند هستید یا در منزل فرد سالمندی دارید بهتر است به صورت دوره ای چکاپ انجام داده تا در صورت بروز بیماری زودتر آن را درمان کرد. در ادامه مطلب قصد داریم شما را با انواع چکاپ سالمندان آشنا نماییم که می توانید با مراجعه به مراکز پزشکی مختلف آن را انجام دهید.

آشنایی با انواع چکاپ در سالمندان

انواع چکاپ سالمندان مجموعه آزمایشات و تست هایی را شامل می شود که با انجام آن ها می توان در صورت وجود بیماری یا اختلالی زودتر آن را تشخیص و نسبت به درمان آن اقدام کرد. خدمات مربوط به انواع چکاپ سالمندان در مراکز تخصصی پزشکی انجام می شود.

به طور کلی با افزایش سن، بیشتر بیماری ها و اختلالات ممکن است احتمال بروز بیشتری نسبت به قبل پیدا کنند. از این رو انجام انواع چکاپ سالمندان این امکان را فراهم آورده تا قبل از شدیدتر شدن بیماری ها بتوان آن ها را کنترل یا در برخی مواقع درمان کرد.

سالمندی دوره ای از زندگی است که توانایی های بدنی برای احیای قوا کاهش یافته و اغلب افراد سالمند که سیستم ایمنی ضعیف تری داشته باشند در معرض خطر ابتلا به انواع بیماری ها هستند. البته هر فرد باید در فواصل معینی برخی آزمایشات کلی پزشکی را انجام تا از سلامت خود اطمینان یابد.

ولی دوره سالمندی اهمیت زیادی دارد تا اگر افرادی مسن در کنار ما زندگی می کنند از سلامت آن ها اطمینان خاطر حاصل کرد. به این ترتیب با اطلاع از انواع چکاپ سالمندان و انجام آن ها می توانید از بروز بیماری های مختلف پیشگیری و در صورت وجود نیز زودتر آن را درمان کنید.

این آزمایشات چکاپ در بیشتر موارد تنها با انجام آزمایشات خون و ادرار کیفیت سلامت سالمند تا حد زیادی مشخص می شود. بررسی سابقه خانوادگی فرد مسن و غربالگری های موجود نیز سبب می شود در مراحل ابتدایی ابتلا به بیماری، به آن پی برد و آن را درمان یا کنترل کرد. در ادامه به انواع چکاپ های سالمندان اشاره می شود:

آزمایش خون

یکی از ساده ترین و رایج ترین روش برای آزمایش چکاپ سالمندان، آزمایش خون می باشد. فرد سالمند می تواند با یک آزمایش خون ساده از وضعیت جسمی خود آگاه شود. با آزمایش خون بیماری هایی مانند دیابت، چربی خون، شمار کامل سلول های خونی و … مشخص می شود.

چکاپ غدد

چکاپ غدد اهمیت ویژه ای برای افراد با سابقه ابتلا به دیابت و یا وضعیت نابسامان هورمون تیروئید دارد. به کمک این بررسی در صورتی که فرد سالخورده، به بیماری دیابت مبتلا شده با تشخیص زود هنگام آن خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی و ضمنا  بیماری های کلیوی را می توان کاهش داد.

و یا در بیشتر موارد، غده تیروئید،که وظیفه آن تنظیم میزان متابولیسم بدن است مشکلاتی را برای سلامت فرد ایجاد می کند. به طور مثال، ممکن است این غده به اندازه کافی هورمون تولید نکرده و فرد با مشکلاتی مانند تنبلی، افزایش وزن و احساس خستگی روبرو شود.

آزمایش قند خون

در افراد سالمند عدم کنترل قند خون، سبب افزایش بیماری های عروق کوچک و بزرگ می شود، که ممکن است منجر به بیماری های مزمن، افسردگی و … گردد. آزمایش قند خون به ویژه برای افرادی که به نوعی اضافه وزن پیدا کرده اند، معمولا به صورت دوره‌ای و هر 6 ماه یکبار صورت می گیرد که می توان میزان اندک افزایش قند خون یا دیابت را تشخیص و با کاهش وزن از ورود این بیماری به مرحله دیابت جلوگیری نمود. در این آزمایش حتما نیاز است فرد 8 تا 10 ساعت ناشتا باشد.

تست کم خونی

کم خونی به حالتی گفته می شود که در آن تعداد گلبول های قرمز خون از تعداد نرمال کمتر باشد. متاسفانه کم خونی در افراد سالمند بسیار شایع تر می باشد. و با علائمی مانند خستگی، ضعف، تنگی نفس، فشار خون پایین و رنگ پریدگی همراه است.

تست ویتامین دی

در این آزمایش میزان ویتامین دی بدن سالمند بررسی تا از بروز پوکی استخوان جلوگیری شود.

 آزمایش فشار خون

یکی از مشکلاتی که به طور چراغ خاموش دامن گیر افراد زیادی می شود فشار خون بالا است. بسیاری از افراد وقتی متوجه فشار خون بالای خود شده که دچار بیماری های دیگری می شوند. بیماری هایی که قلب، مغز، چشم و کلیه ها را درگیر می کنند.به این ترتیب تست فشار خون را سالی یک مرتبه انجام داده و اگر فشار خون از محدوده طبیعی بالاتر رفت قبل از بروز مشکلات جدی با مراجعه به پزشک می توانید آن را کنترل کنید.

کنترل وزن

از اقدامات ساده و مهم که در فهرست چکاپ سالمندان قرار می گیرد، کنترل وزن است. این کار را می توان با یک ترازوی خانگی نیز انجام داد. در سالمندی عضلات بدن جای خود را به چربی داده و از سویی نرخ سوخت و ساز بدن هم کاهش می یابد. از این رو فرد مستعد چاقی است. اضافه وزن و چاقی ریشه بیشتر بیماری ها است. به این ترتیب لازم است وزن خود را کنترل کنید.

آزمایش چربی خون

در آزمایش چربی خون، تری گلیسرید و گلیسرید خون اندازه گیری می شود. سالمند باید توجه داشته باشد که بالا رفتن این دو فاکتور در خون، منجر به رسوب چربی در عروق شده و ممکن است سکته قلبی را سبب شود. از این رو با آزمایش چربی خون به راحتی می توان میزان آن را تشخیص و در صورت بالا بودن، بایستی به پزشک مراجعه کرد. این آزمایش به ناشتا بودن نیاز دارد.

افزایش بیش از حد چربی در خون، عامل خیلی مهمی در بروز بیماری های قلبی عروقی، چاقی، سکته مغزی و کبد چرب است. به این ترتیب آزمایش چربی خون اهمیت پیدا می کند.

غربالگری سرطان روده بزرگ

در سنین سالمندی، باید حتما غربالگری سرطان روده انجام شود. در این غربالگری تست های گوناگون و متفاوتی وجود دارد.  می توانید هر یک از این روشهای غربالگری را که مناسب خود می دانید انتخاب و چندان اهمیتی ندارد که کدام روش را انجام دهید. نکته مهم این است که، غربالگری حتما به صورت منظم انجام شود. رایج ترین آزمایشات احتمالی برای تشخیص سرطان روده بزرگ شامل موارد زیر هستند:

• سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر (هر 5 سال یک مرتبه)
• سی تی کولونوگرافی (هر 5 سال یک مرتبه)
• تست ایمونوشیمیایی مدفوع با حساسیت بالا (هر سال)
• کولونوسکوپی توموگرافی کامپیوتری (هر 5 سال یک مرتبه)
• آزمایش خون مخفی مدفوع بر پایه گایاک بسیار حساس (هر سال)
• کولونوسکوپی (هر 10 سال یک مرتبه)

غربالگری سرطان پروستات

سرطان پروستات از مشکلاتی است که در مردان به ویژه در سنین 55-75 سال روی می دهد. با انجام این تست می توان از بروز این بیماری تا حد زیادی جلوگیری کرد.

آزمایش ادرار

از انواع دیگر آزمایش چکاپ افراد مسن، آزمایش ادرار می باشد. رنگ غیر طبیعی ادرار، وجود بوی بد، کدری، وجود قند، پروتئین، گلبول های سفید و قرمز در ادرار و … علائم بروز یک اختلال و بیماری به ویژه مشکلات کلیوی در بدن مانند سنگ های ادراری، عفونت ادراری، وجود خون در ادرار و … می باشد که افراد مسن می توانند با یک آزمایش ساده ادرار از وجود آن ها آگاه و نسبت به درمان به موقع اقدام کنند.

تست پروتئین

هنگام سالمندی به پروتئین بیشتری برای سالم ماندن نسبت به افراد جوان نیاز است، زیرا هضم و جذب پروتئین در این سنین کاهش  یافته و کمبود پروتئین تقریبا روی همه جنبه های عملکرد بدن حتی مو و ناخن هم تأثیر دارد. در نتیجه، ممکن است علائمی مانند ضعف عضلانی، ریزش موها،نوسانات خلقی، کبد چرب، پوکی استخوان و… ایجاد شود.

تست سرطان سینه و ماموگرافی

وضعیت فیزیولوژیک خانم ها طوری است که برای بررسی کامل بدن به چکاپ بیشتری نیاز است. آزمایش سرطان سینه و ماموگرافی از مواردی است که در سالمندی نیاز به انجام است. سرطان سینه در زنان رایج ترین سرطان به شمار می رود. البته نه تنها زنان سالمند بلکه خانم های جوان نیز لازم است این آزمایش را به طور دوره ای انجام دهند. ماموگرافی نیز با نزدیک شدن به 50 سالگی لازم است هر دو سال یک بار تکرار شود.