به گزارش ایمنا، بحث درباره تاریخچه فلافل به‌اندازه زادگاه آن یعنی خاورمیانه بزرگ و پرچالش است. فلسطینیان فلافل را محصول آشپزی تخصصی عربی می‌دانند. از سوی دیگر مردم لبنان فلافل را غذای بومی خود معرفی می‌کنند و حتی مردم یمن ادعا دارند آن‌ها مخترعان فلافل هستند.
فلافل تنها یک افتخار در آشپزی نیست، بلکه اختلاف و رقابت‌های سیاسی نیز در بحث ریشه فلافل وجود دارد به‌خصوص بین مردم فلسطین و اشغالگران اسرائیلی. ادعای یهودیان اسرائیلی برای فلافل به حدی است که فلسطینیان آن‌ها را غاصب فرهنگ غذایی نیز می‌خوانند.
مصر، نخستین محل پیدایش فلافل
بیشتر ادعاهای ریشه فلافل با واقعیت تاریخ هماهنگی ندارد. با وجود باورهای ملت‌های مختلف، بر اساس شواهد تاریخی فلافل به‌طور قطعی در مصر پیدا شده است، هرچند نخستین زمان پخت و ابداع‌کنندگان اصلی آن مشخص نیستند. برخی معتقدند قدمت فلافل به دوران باستان برمی‌گردد، اما در متون فراعنه هیچ اشاره‌ای به این غذا نشده، روغن در آن زمان بسیار گران بوده و برای چنین غذای ساده‌ای استفاده نمی‌شده است.
به‌احتمال زیاد، فلافل غذایی مدرن است و پس از اشغال مصر توسط بریتانیا در سال 1882 نام فلافل در ادبیات مصری دیده می‌شود. بعضی محققان اعتقاد دارند افسران انگلیسی بعد از امتحان کراکت سبزیجات در هند، از آشپزان محلی در مصر خواسته‌اند غذای مشابهی با مواد موجود تهیه کنند.
با توجه به شباهت طرز تهیه تعدادی از غذاهای هندی و فلافل می‌توان این ادعا را پذیرفت. به‌تازگی تاریخ‌شناس دیگری ادعا کرده است ساکنان کرالا و کلکته توپ‌های سرخ‌شده از نخود سبز را می‌پختند که شباهت زیادی با فلافل داشته است.
بر اساس شواهد، ریشه فلافل در شهر اسکندریه بوده است. این شهر از زمان قدیم تاکنون بندر اصلی کشور و محل سکونت افسران انگلیسی بوده است. ماده اصلی این غذا در ابتدا باقالا بود که به عنوان یکی از مواد اولیه در خوراک‌های مصرفی شناخته می‌شد. باقالا (فول) نامیده می‌شد و نام فلافل از آن گرفته شده است.
فلافل از اسکندریه به سایر شهرها رفت و به دلیل محبوبیت زیاد، مردم شهرهای جنوبی به آن طعمیه یعنی لقمه غذا می‌گفتند. کمی پس از جنگ جهانی اول، فلافل به لبنان رسید و در سال 1933 به سمت دریای سرخ، در یمن، به سمت شمال در امتداد دریای مدیترانه، در ترکیه و به سمت غرب، در لیبی پخته می‌شد.
در تمام این مکان‌ها دستور اصلی فلافل تغییری نکرد اما مواد اولیه با توجه به محصولات کشاورزی موجود کمی تغییر کرد تا مطابق سلیقه افراد محلی باشد. در یکی از شهرهای مصر از لوبیای سنبلی و گوشت گاو به جای باقالی استفاده می‌شد و در منطقه شام قدیم (فلسطین، اردن، لبنان و سوریه) نخود جایگزین باقالا شد.
فلافل در اروپا و آمریکا
با مهاجرت اعراب و ترک‌ها، فلافل به اروپا، به‌ویژه آلمان، رسید. ابتدا فقط مهاجران فلافل می‌خوردند، اما در اوایل دهه 1970 و با ظهور رستوران‌های ترک فلافل در دسترس آلمان‌ها نیز قرار گرفت.
تا پیش از دهه 1970، فلافل تنها در محله‌ها و رستوران‌های دارای غذاهای خاورمیانه و مدیترانه سرو می‌شد، اما امروزه فلافل یکی از غذاهای خیابانی و محبوب در بسیاری در شهرهای آمریکا است. محبوبیت فلافل باعث شده است حتی مک‌دونالد نیز در منو غذایی خود فلافل را با نام مک فلافل جا دهد.
فلافل در ایران
با شروع جنگ تحمیلی و سکونت مردم عراق در جنوب ایران، فلافل محبوبیت بیشتری پیدا کرد و امروزه به یکی از غذاهای محلی جنوب ایران به‌ویژه خوزستان تبدیل شده است. در آبادان فلافل معمولاً با سس انبه خورده می‌شود.
روز جهانی فلافل
محبوبیت و شهرت فلافل در تمام دنیا باعث شده این غذا در تقویم غذا روز ویژه‌ای داشته باشد. دوازدهم ژوئن در تمام دنیا به روز فلافل معروف است؛ این روز از سال 2012 ثبت شده است.
بهترین فلافل دنیا
از گذشته تا کنون بهترین فلافل‌های دنیا را می‌توان در شام، شمال آفریقا، سوریه، لبنان، اردن و فلسطین پیدا کرد. فلافل ریشه عمیقی در فرهنگ اردن دارد و یکی از سبک‌ترین فلافل‌ها را می‌توان در این کشور پیدا کرد.
البته، امروزه برخی از هیجان‌انگیزترین مکان‌ها برای فلافل در شهرهای بزرگ اروپا و آمریکای شمالی نیز یافت می‌شوند. یکی از معروف‌ترین فلافل فروشی‌ها در اروپا، در لندن فیلدزاست که همیشه صفی طولانی در انتظار فلافل هستند. در این مکان فلافل در نان پیتا و همراه با سیب‌زمینی‌سرخ‌کرده و سس سرو می‌شود.
