در حالی که شوروی به ساختن هواپیمای مسافربری مافوق صوت Tupolev Tu-144LL و به پرواز درآوردن آن قبل از غرب افتخار می کرد، این پروژه در مجموع یک شکست بزرگ بود.
به گزارش روزیاتو، این هواپیما با عجله ساخته شده بود، هرگز نتوانست مقرون به صرفه یا رقابتی باشد، و غیر قابل اعتماد و خطرناک بود. با این حال، توپولف Tu-144به عنوان آزمایشگاه پرواز مافوق صوت Tupolev Tu-144LL ناسا پایانی همراه با احترام داشت.
رقیب شوروی برای کنکورد
وقتی شوروی متوجه شد که اروپایی ها در حال ساخت یک جت مسافربری مافوق صوت (کنکورد) هستند، شتاب زده دست به کار شدند تا اولین هواپیمای مسافربری مافوق صوت را سریع تر از غرب بسازند.
مهندسان شوروی در آن زمان بیشتر به ساخت هواپیماهای نظامی عادت داشتند و تا حدودی در طراحی هواپیمای مسافر پسندتر با مشکل مواجه بودند. آمریکایی ها نیز در آن زمان برنامه های مسافربری مافوق صوت خاص خود را داشتند. لاکهید برنامه خود را داشته و بوئینگ کانسپت بوئینگ 2707 (که برای آن تا ساخت ماکت هم پیش رفت) را پیش می برد.
| ویژگی های Tu-144LL (نسخه نهایی) |
اعداد و ارقام |
| مدل موتور |
توربوفن بای پس پایین NK-321 ساخت کوزنتسوف |
| حداکثر پیشرانه در هنگام تیک آف به ازای هر موتور |
55,000 پوند |
| حداکثر پیشرانه در طور کروز مافوق صوت به ازای هر موتور |
31,000 پوند |
| ظرفیت سوخت |
95,000 کیلوگرم |
| مصرف سوخت (مافوق صوت) |
40,600 کیلوگرم در دقیقه |
شوروی توانست هواپیمای مافوق صوت Tu-144 را درست قبل از کنکورد اروپایی ها آزمایش کند. با این حال، این نهایت موفقیت Tu-144 بود. این هواپیما در نمایشگاه هوایی پاریس در سال 1973 در حالی سقوط کرد که کنکورد زودتر از همتای اروپایی اش وارد سرویس شد.
سپس پس از سانحه دیگر، Tu-144 از سرویس مسافربری کنار گذاشته شد. این هواپیما برای مدتی به عنوان یک هواپیمای باری مورد استفاده قرار گرفت تا اینکه در سال 1983 به طور کلی لغو شد. شوروی بعداً از آن به عنوان پلتفرمی آموزشی برای فضاپیمای بوران (Buran) استفاده کردند.
از پروپاگاندای شوروی تا آزمایشگاه ناسا
اگر ناسا نبود، این می توانست پایان کار Tu-144 باشد. در سال 1993، اتحاد جماهیر شوروی فروپاشید و روسیه وارث Tu-144هایی بود که در انبار خاک می خوردند. اقتصاد روسیه در حال گذار از اقتصاد برنامه ریزی شده دولتی به اقتصاد بازار بود و به هیچ وجه شرایط خوبی نداشت.
فدراسیون روسیه به شدت به پول نقد نیاز داشت. روابط روسیه و آمریکا در این زمان بسیار خوب بود. در اوایل دهه 1990، ناسا روی برنامه ای به نام برنامه تحقیقاتی با سرعت بالا (HSR) کار می کرد که قرار بود نسل بعدی (یا دوم) هواپیماهای ترابری مافوق صوت را توسعه دهد.
| Tupolev Tu-114 |
|
| سال های تولید |
1967 تا 1983 |
| اولین پرواز |
دسامبر 1968 |
| معرفی به سرویس |
دسامبر 1975 |
| تعداد سوانح |
2 |
| تعداد فروندهای ساخته شده |
16 |
ناسا به هواپیماهای مافوق صوت به عنوان پلتفرم های آزمایشی نیاز داشت، و از آنجایی که لاکهید و بوئینگ برنامه های خود را لغو کرده بودند – این بدان معنا بود که کنکورد و Tu-144 تنها جت های مافوق صوت موجود بودند. در آن زمان، کنکورد در بریتیش ایرویز و ایرفرانس در سرویس فعال قرار داشت.
با این حال، هیچ یک هواپیمای اضافی برای قرض دادن به ناسا نداشتند (اوایل دهه 1990 دوران اوج فعالیت کنکورد بود). تحقیقات ناسا مستلزم نصب تجهیزات و حسگرها بر روی این هواپیما بود و بعید به نظر می رسید که بریتیش ایرویز یا ایرفرانس اجازه دهند چنین کاری روی کنکوردهای ارزشمندشان انجام شود این بدان معنا بود که Tu-144 روسیه تنها گزینه در دسترس ناسا بود.
آزمایشگاه پرنده مافوق صوت Tu-144 ناسا
هواپیمای Tu-144ی که ناسا اجاره کرده بود تقریباً در شرایط بکر و دست نخورده ای قرار داشت. این هواپیما در سال 1990 بازنشسته شده و تنها 83 ساعت پرواز کرده بود. با این حال، ناسا بسیاری از قسمت های این هواپیما را بازسازی کرد.
ناسا با دفتر طراحی توپولف برای اجرای اصلاحات مختلف همکاری کرد تا امکان استفاده از این جت برای آزمایش‌های مورد نیاز و ارتقا و قابل اعتمادتر کردن آن فراهم شود. ناسا موتورهای توپولوف را با انواع مدرن و قابل اعتمادتری جایگزین کرد.
یکی از مشکلات لجستیکی این بود که این هواپیما در روسیه بود. این بدان معنا بود که دانشمندان آمریکایی برای دست یافتن به آن باید یک سفر رفت و برگشت 19,200 کیلومتری را انجام می دادند.
استفاده از Tu-144LL برای انجام آزمایش‌های پروازی به محققان آمریکایی این امکان را داد که داده‌های در مقیاس کاملِ پرواز هواپیمای مافوق صوت را با نتایج مدل‌ها در تونل‌های باد، تکنیک‌های کامپیوتری و سایر آزمایش‌های پروازی مقایسه کنند.
به ادعای ناسا، این آزمایش‌های پرواز داده های منحصربفردی در زمینه آیرودینامیک، سازه، آکوستیک و داده های عملیاتی محیطی در هواپیماهای مسافربری مافوق صوت فراهم کرد.
| آزمایشگاه مافوق صوت Tu-144LL |
|
| تاریخ |
1993-1999 |
| پروازهای تحقیقاتی |
27 پرواز |
| نام برنامه |
High-Speed Research Program (HSR) |
| آخرین پرواز |
26 ژوئن 1999 |
یکی دیگر از چالش‌های مهم ناسا، یافتن یک خلبان دارای صلاحیت برای پرواز با پلتفرم آزمایشی جدید خود، Tu-144، بود. یک مسئله این بود که خلبانانی که مجوز پرواز با آن را دریافت کرده بودند هنوز برای توپولوف کار می کردند و به دلیل مسائل فنی بوروکراتیک، از نظر قانونی اجازه ارسال داده ها از روسیه به ناسا را نداشتند.
در نهایت، ناسا یک خلبان آمریکایی به نام راب ریورز را برای پرواز با Tu-144 آموزش داد. او تنها خلبانی بود که هم با کنکورد و هم Tu-144 پرواز کرد. یکی دیگر از خلبانان آمریکایی، گوردون فولرتون، نیز پرواز با این هواپیما را آموزش دید.
در مجموع، در یک دوره سه ساله، ناسا 27 پرواز تحقیقاتی با Tu-144LL انجام داد و هیچ مشکل عمده ای رخ نداد. ناسا آزمایش Tu-144LL را برای برنامه HSR موفقیت آمیز ارزیابی کرد. پروازهای ارزیابی اولین بار در اواخر سال 1998 انجام شد و این برنامه در بهار 1999 به پایان رسید. اما این پایان کار Tu-144 بود و آنها دیگر پس از تست های ناسا، دیگر هرگز پرواز نکردند.
جت های مسافربری مافوق صوت آینده
برنامه HSR در سال 1999 لغو شد و پس از بازنشستگی کنکورد، عصر سفرهای مافوق صوت به پایان رسید – یا حداقل متوقف شد. تلاش برای حمل و نقل مافوق صورت مسافر به شکلی عملی و کارآمد از لحاظ تجاری ادامه دارد.
از همه مشهورتر، پروژه Overture از Boom قرار است در سال های آینده وارد خدمت شود، پروژه ای که 130 سفارش و پیش سفارش از خطوط هوایی سراسر جهان دریافت کرده است. ناسا نیز با هواپیمای آزمایشی مافوق صوت بی صدا X-59 به تحقیق در مورد هواپیماهای مسافربری مافوق صوت ادامه می دهد.
