افت معنادار نرخ اخزاها
روز چهارشنبه، با ریزش نرخ بازده انتظاری برخی اوراق بدون‌ریسک به زیر 30درصد همراه بود و بعضا در بازار اسناد خزانه اسلامی با نرخ‌های 28 و 29درصد نیز به چشم می‌خورد که نتیجه‌‌‌‌‌گیری‌‌‌‌‌ها را به سمت کنترل هرچه بیشتر نرخ سود توسط سیاستگذار پولی، هدایت کرده‌است. به هر روی گفتنی است که رشد میانگین نرخ سود اسناد خزانه اسلامی به حوالی 36درصد، یکی از مواردی بود که بازار سهام را در تنگنا و مضیقه قرارداده بود و فعالان بازار به کرات درخصوص عواقب رکودی آن، هشدارهایی صادر کرده‌بودند. حال با افزایش قیمت اخزاها در بازار در هفته‌های اخیر، شاهد تداوم افت نرخ سود این اوراق بوده‌‌‌‌‌ایم. در روز چهارشنبه برای نخستین‌بار، در هفته‌های اخیر نرخ سود برخی اوراق اخزا در فرابورس به زیر 30درصد کاهش‌یافت، در نتیجه سیاست‌های جدید اعمال‌‌‌‌‌شده در هفته‌های اخیر، نرخ بازده انتظاری این اوراق در روزهای اخیر کاهش معناداری داشته‌است، به‌طوری که نرخ بازده انتظاری اوراق اخزا در هفته‌های اخیر، 6درصد کاهش یافته‌است.
گفتنی است که میانگین نرخ بازده انتظاری اوراق اخزا در اول خرداد امسال به اوج خود یعنی 36درصد رسیده بود. اسناد خزانه اسلامی، از شناخته‌‌‌‌‌شده‌‌‌‌‌ترین ابزارهای بازار پول محسوب می‌شوند و نرخ سود آنها، یکی از نشانگرها و نماگرهای مهم در اقتصاد ایران است. سازمان بورس در هفته‌های اخیر اقداماتی را برای کنترل نرخ اوراق اسناد خزانه (اخزا) انجام داده بود که این موضوع به کاهش عرضه چشمگیر اسناد خزانه و تعدیل انتظار فعالان بازار از عرضه گسترده آن و همچنین معامله اوراق اسناد خزانه با نرخ‌های متعادل‌‌‌‌‌تر و در نهایت منجر به افزایش تقاضا برای این نوع اوراق در صندوق‌ها شده‌بود.
تغییر رویکرد سیاستگذار پولی؟
افزون بر این، بانک‌مرکزی هم با انتشار گزارشی نشان‌داد که در بازار بین‌بانکی سیاست انبساطی را درپیش گرفته‌است. بر اساس این گزارش که در سایت بانک‌مرکزی منتشر شد، بانک‌مرکزی هم در چارچوب اجرای عملیات بازار باز اعلام کرد در بازار بین‌بانکی، به تزریق 19همت به بازار پولی اقدام کرده‌است. در محافل کارشناسی بازار سرمایه، از این آمار به تغییر جهت سیاستگذار پولی، به سمت اعمال سیاست‌های انبساطی، تعبیر شد. بازار بین‌بانکی، بخشی از بازار پول و محل عرضه و تقاضای وجوه اضافه بانک‌ها برای یکدیگر است. در این بازار ابزار توافق‌نامه بازخرید (ریپو) از اهمیت بالایی برخوردار است. در عین حال، بانک‌مرکزی این هفته با تزریق 19همت پول از طریق قراردادهای بازخرید بزرگ‌ترین تزریق پول در عملیات بازار باز سال‌جاری را رقم زد که یک رکورد برای سال1403 به‌حساب می‌آید.
به باور فعالان بازار سرمایه، اتفاق رخ‌داده نشان می‌دهد؛ بانک‌مرکزی سیاست انقباضی را کنار گذاشته و با افزایش سررسید ریپو تلاش دارد تا فشار بر بازار بین‌بانکی را، بدون افزایش بیشتر عرضه منابع، کاهش دهد. از سوی دیگر، نکته بسیار مهم در عملیات بازار باز این هفته، باز‌کردن ریپو 85روزه برای اولین‌بار از زمان شکل‌گیری این بازار بود. به باور برخی فعالان بازار سرمایه، ریپوی 85روزه از خود تزریق پول خبر مهم‌تری برای بازارهای مالی است. برخی کارشناسان معتقدند که ریپوی مدت‌‌‌‌‌دار، دست بانک‌ها را باز می‌گذارد تا بتوانند با خیال راحت‌‌‌‌‌تر به خرید اوراق، اعطای تسهیلات یا پرداخت وام بین‌بانکی اقدام کنند.
