گنجینه‌ای که در پشت ساختمان معروف محله حسن‌آباد جا خوش کرده است راوی احوال مردان، زنان، سندها و مدارکی است هرکدام نقشی قابل‌تأمل در تاریخ این شهر و سرزمین داشته‌اند.
به گزارش همشهری آنلاین، محمود منیعی، محقق و تهران‌پژوه، درباره این گنجینه می‌گوید: «مسلما یکی از جذاب‌ترین مکان‌های تاریخی تهران همین موزه و ساختمان ثبت‌احوال در محله حسن‌آباد است. وارد شدن به این ساختمان یعنی گذر از تاریخ هویت انسان‌هایی که هرکدام برگی از تاریخ این مرزوبوم را به نام خود ثبت کرده‌اند.
درباره تاریخچه ثبت‌احوال و راه‌اندازی این اداره باید بگویم که اداره کل احصائیه و سجل‌احوال بر اساس مصوبه 20 خرداد 1307 با وظایف مستقل و به عنوانی نهادی وابسته به وزارت کشور کار خود را آغاز کرد.
با بازنگری وظایف و آیین‌نامه‌های مربوط به این نهاد، نام آن در سال 1319 به اداره کل آمار و ثبت‌احوال تغییر یافت. آخرین بار در سال 1355 با تعریف وظایف و ساختار جدید، این نهاد به نام کنونی یعنی سازمان ثبت‌احوال کشور تغییر نام داد.»
او ادامه می‌دهد: «این ساختمان محل زندگی سران حکومتی و ثروتمندان بود و پس از چند بار دست‌به‌دست شدن، بالاخره به مرکز ثبت‌احوال تبدیل می‌شود. اینجا نخستین مکانی بوده که نهاد ثبت‌احوال کشور برای ثبت و ضبط اطلاعات هویتی ایرانیان رسمی آغاز به کار می‌کند. این ساختمان در تاریخ 7 مرداد 1382 با شمارهٔ ثبت 9261 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.»
منیعی درباره اسناد هویتی مفاخر ایران در این ساختمان می‌گوید: «در این ساختمان تصاویری از شناسنامه بزرگان، شهیدان و افراد سرشناسی، چون علامه طباطبایی، شهید بهشتی، شهید دستغیب، شهید باهنر، شهید چمران، شهید صیاد شیرازی، شهید همت، شهید تندگویان، دکتر قریب و... به چشم می‌خورد.»
جدا از ساختمان زیبا و دیدنی ثبت‌احوال، محله حسن‌آباد موزه‌های دیدنی زیادی دارد همچون موزهٔ پست و تلگراف یا موزه ارتباطات که در ساختمان قبلی اداره پست ایران است. در این موزه نمونه‌هایی از نوشت‌افزار‌ها و ابزار‌های فرستادن بسته‌های پستی و چاپاری و نخستین تلفن‌ها و دستگاه‌های مورس، تمبر‌ها و دیگر ابزار ارتباطات و مخابرات از کبوتر نامه‌بر تا ماهواره نگهداری می‌شود.
