پاداش دیپلماسی به توریسم عربستان

آنچه عربستان توانست 7 سال زودتر از برآوردها  به‌‌‌دست آورد حاصل دیپلماسی قوی این کشور طی چند سال گذشته با تمام جهان بوده که توانسته علاوه بر بازگشایی درهای سیاست خارجی خود برای رونق تجارت و سیاست،  درهای توریسم خود را روی تمام جهان باز کند و دیگر عربستان پذیرای صرف گردشگران  و زائران مسلمان نباشد. علاوه بر تحولات در سیاست خارجی این کشور،  تحولات داخلی به‌‌‌ویژه در ابعاد اجتماعی و فرهنگی یکی از مهم‌ترین عوامل جذب هرچه بیشتر گردشگر از سراسر جهان به کشوری شد که شاید تا یک دهه پیش همه آن را کشوری بیابانی می‌‌‌شناختند و تنها مسلمانان برای انجام فریضه حج به دو شهر مکه و مدینه سفر می‌‌‌کردند. اما این کشور با خروج از اقتصاد تک‌‌‌محصولی مبتنی بر صنعت نفت،  با تدوین سند چشم‌انداز اقتصادی خود تا 2030،  گردشگری را به یک قطب مهم اقتصادی خود تبدیل کرد و سرمایه‌گذاری‌‌‌های کلانی را برای دستیابی به این هدف انجام داد. البته همه‌گیری کووید-19 و برگزاری جام جهانی در قطر نیز به کمک صنعت توریسم این کشور آمد. زیرا با تغییر سبک و سلیقه مسافران،  مقاصد نوظهور جایگزین مقاصد سنتی گردشگران بین‌المللی شدند.

داده‌‌‌ها نشان می‌‌‌دهد عربستان  توانست در سال گذشته از تمام رکوردهای قبلی خود در بخش گردشگری بگذرد و رکوردهای جدیدی را در تولید ناخالص داخلی،  مشاغل و هزینه بازدیدکنندگان به ثبت برساند و این نشان‌‌‌دهنده تعهد و تلاش این کشور برای تبدیل شدن به یک نقطه اصلی و داغ گردشگری جهان است.

آخرین داده‌‌‌های شورای جهانی سفر و گردشگری شواهد بیشتری از موفقیت سریع عربستان در دگرگونی صنعت گردشگری عربستان سعودی ارائه می‌‌‌دهد.

گردشگری یکی از ستون‌‌‌های زیربنایی برنامه‌‌‌های تنوع اقتصادی چشم‌‌‌انداز 2030 عربستان است و این کشور برای ترویج سرمایه‌گذاری در این بخش با بیش از 800میلیارد دلار در نظر گرفته شده تا سال 2030 و همچنین ایجاد مشاغل جدید و افزایش سهم گردشگری در تولید ناخالص داخلی،  گام‌‌‌های بزرگی برداشته است.

عربستان که در سند چشم‌‌‌انداز توسعه 2030 خود،  هدف خود را مبنی بر جذب سالانه 100میلیون گردشگر خارجی بنا نهاده بود،  اکنون هفت سال زودتر به این اهداف بلندپروازانه خود رسید و در سال 2023،  پذیرای 100 میلیون توریست در کشور خود بوده است. همین استقبال چشمگیر از بخش گردشگری عربستان،  منجر به تغییر سند چشم‌‌‌انداز 2030 این کشور در بخش گردشگری شد و اکنون هدف خود را روی جذب 150 میلیون گردشگر تا پایان سال 2030 گذاشته است.

در آمارهای ارائه‌شده از سوی مرکز تحقیقات تاثیرات اقتصادی 2024 شورای جهانی سفر و گردشگری آمده است که  سال گذشته،  بخش سفر و گردشگری عربستان بیش از 32‌درصد رشد داشته تا با رکوردشکنی 444.3 میلیارد ریال عربستان (118.4 میلیارد دلار) به تولید ناخالص داخلی این کشور کمک کند که 11.5‌درصد از کل اقتصاد را تشکیل می‌‌‌دهد. این رقم تقریبا 30‌درصد از رکورد قبلی فراتر رفت و بر نقش «محوری جدید» این بخش در «چارچوب اقتصادی» کشور تاثیر گذاشته است.

مشاغل مورد حمایت این بخش با 436هزار  مورد افزایش به بیش از 2.5 میلیون نفر رسید که تقریبا یک شغل از هر پنج شغل در کشور را تشکیل می‌دهد. این در حالی است که در سطح جهانی از هر 10 شغل،  یک نفر در بخش گردشگری مشغول است. اگرچه مشاغل از دست‌رفته در طول همه‌گیری در سال 2022 به طور کامل بازیابی شدند،  اما جدیدترین داده‌‌‌ها نشان می‌‌‌دهد که اشتغال بخش مسافرت و گردشگری نسبت به اوج قبلی تقریبا 24‌درصد افزایش یافته است.

در ادامه این سازمان جهانی در گزارش خود به میزان هزینه‌های بازدیدکنندگان در عربستان پرداخته که این آمارها نشان می‌‌‌دهد،  هزینه بازدیدکنندگان بین‌المللی در سال گذشته تقریبا 57‌درصد افزایش یافت و به 227.4 میلیارد ریال عربستان رسید و رکورد قبلی را با 93.6 میلیارد ریال شکسته است.

این کشور علاوه بر موفقیت و رشد چشمگیر در توریسم بین‌المللی در گردشگری داخلی خود نیز بسیار موفق عمل کرده و هزینه بازدیدکنندگان داخلی را با 21.5‌درصد رشد به 142.5 میلیارد ریال رسانده است.

در واقع عربستان،  7سال جلوتر از هدف خود،  در سال 2023 از 100 میلیون گردشگر استقبال کرد. امروز،  این کشور به سمت اتفاقات بزرگ‌تری در حال  حرکت است و هدف جاه‌‌‌طلبانه‌تری را برای جذب 150 میلیون گردشگر تا سال 2030 تعیین کرده است.

جولیا سیمپسون،  رئیس و مدیرعامل WTTC معتقد است که  دستاوردهای خارق‌‌‌العاده بخش سفر و گردشگری عربستان سعودی در سال گذشته،  لحظه‌‌‌ای مهم در مسیر تبدیل شدن به یک «رهبر گردشگری جهانی» است. این موفقیت نتیجه مستقیم تعهد رویایی عربستان به این بخش است که تلفیقی چشمگیر از میراث فرهنگی و ابتکارات گردشگری نوآورانه را به نمایش می‌‌‌گذارد. از آنجا که این بخش به گسترش خود ادامه می‌‌‌دهد،  نوید می‌دهد که نقش مهمی در آینده اقتصادی متنوع کشور ایفا کند و در عین حال به توسعه جهانی سفر و گردشگری کمک شایانی کند.

 گردشگری عربستان در سال‌جاری

برآوردهای شورای جهانی سفر و گردشگری حاکی از آن است که  مسیر مثبت 2023 در بخش گردشگری حتی در سال 2024 خود را نشان خواهد داد و سفر و گردشگری عربستان در سال 2024 به رشد خود ادامه داده و سهم تولید ناخالص داخلی به 498 میلیارد ریال عربستان برسد. در عین حال مشاغل نیز بیش از 158هزار شغل افزایش می‌‌‌یابند و  به نزدیک 2.7 میلیون شغل می‌‌‌رسند.

همچنین پیش‌بینی می‌‌‌شود هزینه بازدیدکنندگان بین‌المللی به 256 میلیارد ریال برسد که تقریبا دو برابر بیشتر از بالاترین سطح قبلی است و هزینه بازدیدکنندگان داخلی نیز به 155.2 میلیارد ریال خواهد رسید.

 دهه آینده چگونه است؟

شورای جهانی سفر و گردشگری (WTTC) پیش‌بینی می‌‌‌کند که این بخش تا سال 2034 سهم تولید ناخالص داخلی سالانه خود را به 836.1 میلیارد ریال افزایش دهد که تقریبا 16‌درصد از اقتصاد عربستان سعودی را تشکیل می‌‌‌دهد و بیش از 3.6 میلیون نفر در سراسر کشور استخدام خواهد کرد که از هر 5 نفر یک نفر به کار در این بخش مشغول خواهند بود.

 منطقه چگونه به نظر می‌‌‌رسد؟

بخش سفر و گردشگری خاورمیانه بیش از 25‌درصد در سال 2023 رشد کرد و به تقریبا 460میلیارد دلار رسید. سهم مشاغل حدود 7.75 میلیون دلار بود و هزینه‌‌‌های بین‌المللی 50‌درصد رشد کرد و به 179.8 میلیارد دلار رسید. همچنین هزینه‌‌‌های بازدیدکنندگان داخلی رشد 16.5درصدی را تجربه کرد و به بیش از 205 میلیارد دلار رسید. شورای جهانی سفر و گردشگری پیش‌بینی می‌‌‌کند که بخش مسافرت و گردشگری خاورمیانه در طول سال 2024 به رشد خود ادامه دهد و سهم تولید ناخالص داخلی آن به 507 میلیارد دلار برسد. همچنین برآوردها نشان می‌‌‌دهد،  مشاغل به 8.3میلیون دلار،  هزینه بازدیدکنندگان بین‌المللی به 198میلیارد دلار و هزینه بازدیدکنندگان داخلی به بیش از 224میلیارد دلار برسد.