به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، آیت‌الله‌العظمی جوادی آملی یکشنبه، 22 دی‌ماه، در تفسیر آیات 20 تا 30 سوره مبارکه یاسین بیان کرد: جریانی که از آیه 13 شروع شد اضلاع مختلفی دارد که به ممثل و آن چیزی که برای آن مثال آورده شده است، بسیار شبیه به جریان پیامبر(ص) است. پیامبری که در مکه قیام کرد مردم را به راه توحید دعوت کرد برخی او را انکار کردند و برخی دیگر که او را تصدیق کردند تا پای جان از دین و پیامبر دفاع کردند و شهید شدند.
منکران امکان دستیابی انسان به مقام پیامبری «نَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی» را درک نکردند
وی ادامه داد: در این جریان خداوند مثل اصحاب قریه را برای مشرکان مکه می‌زند که این جریان چندین ضلع دارد. ضلع اول این جریان ارسال رسولانی بود که معجزه نیز داشتند و در آن منطقه مردم را به توحید دعوت کردند. ضلع دوم آن، وجود مستکبرانی است که پیامبران را انکار کردند و پیامبری را در جایگاه انسان نمی‌دانستند. این امر به این علت بود که آنها انسان را نمی‌شناختند و فقط جنبه مادی و خاکی انسان را شناخته بودند؛ اما قسمت دوم خلقت انسان که «نَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی (حجر؛ 22)» بود را نشناخته بودند به همین علت معتقد بودند که انسان نمی‌تواند پیامبر باشد.
آیت‌الله جوادی آملی اظهار کرد: بنابراین انسان دو وجهه و جنبه وجودی دارد یکی «إِنِّی خَالِقٌ بَشَرًا مِنْ طِینٍ (ص؛ 71)» و دیگری «نَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی» است. بر همین اساس که یکی «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَکَّاهَا؛ هر کس نفس خود را به وسیله تقوا رشد داد به سعادت رسید» است و از تقوای روح برخوردار است، کسی که فطرتش را شکوفا کرده است و یکی «وَقَدْ خَابَ مَنْ دَسَّاهَا» است.
گروهی از مردم فرودی در گودال دارند و گروهی صعودی در آسمان
وی ادامه داد: گروه اول کسانی هستند که خداوند با آنان سخن میگوید اما گروه دوم کسانی هستند که در گودالی فرو افتاده‌اند که خداوند حتی به آنها نگاه هم نمی‌کند «وَلَا یُکَلِّمُهُمُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَلَا یُزَکِّیهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ؛ و روز قیامت خدا به آنان توجّه نمى‌کند و با آنان سخن نمى‌گوید و از زشتى‌ها پاکشان نمى‌کند و برایشان عذابى دردناک است». پس خیلی فرق است میان کسی که فرودی در گودال دارد و کسی که عروجی در آسمان دارد؛ هر دو بشرند اما کسی که عروجی در آسمان دارد می‌تواند خدا با او صحبت کند و کسی که فرودی در گودال دارد اصلا خدا با او سخن نمی‌گوید.
مقاومت برخی مومنان تا مرز شهادت در برابر منکران رسالت
آیت‌الله جوادی آملی اظهار کرد: زمانی که مستکبران انکار کردند و انبیاء شبهه‌های آنها را رد کردند و معجزاتی هم آوردند، برخی از مومنان تا مرز شهادت پیش رفتند، هم از انبیا و هم از گفتار آنها حمایت کردند و هم در برابر تهدید مستکبران و مشرکان ایستادند؛ لذا همان طور که در آیات قبل ذکر شد، در اینجا رسالت مورد نظر است، اگر تبلیغ محض بود که دیگر به شهادت نمی‌رسیدند، اینها آمدند جلوی «لَنَرْجُمَنَّکُمْ وَلَیَمَسَّنَّکُمْ مِنَّا عَذَابٌ أَلِیمٌ» و جلوی تهدید بایستند و مقاومت کنند حتی اگر شهید شوند. که این کار را هم کردند. این فرد مومن مقاومت کرد که به شهادت رسید این مقاومت تا حدی بود که در احادیث آمده آنقدر او را کوبیدند که شهید شد.
همه مومنان در یک رتبه نیستند/ تقوا؛ ملاک رتبه‌بندی
وی ادامه داد: در جریان شهادت چون محورش تقوا است اگر کسی متقی بود سید الشهدا خواهد شد و هر کسی تقوایش کمتر بود درجه‌اش کمتر خواهد بود؛ بنابراین این شهید سوره یاسین هم جایگاه خاص خودش را دارد. بر این اساس حتی همه مومنان یک درجه نیستند و درجه‌بندی و رتبه‌بندی بر اساس تقواست.
آغاز برزخ از زمانی که انسان در قبر قرار می‌گیرد
این مفسر قرآن کریم بیان کرد: یکی از دلایل اثبات برزخ در آیه 26 سوره یاسین است؛ چرا که هنوز که قیامتی به پا نشده است به شهید سوره یاسین گفته می‌شود «قِیلَ ادْخُلِ الْجَنَّةَ» داخل بهشت شو. وقتی از ائمه(ع) سوال می‌شود برزخ از چه زمانی شروع می‌شود ایشان می‌فرمایند که از همان زمانی که فرد در قبر قرار می‌گیرد، شروع می‌شود. که این قبر یا بهشتی از بهشت خداوند است و یا اینکه حفره‌ای از حفره‌های جهنم است. در این گفتار اگر درجه تقوا خیلی بالا باشد کسی که به انسان میگوید داخل بهشت شو، خود خداوند است و اگر درجه پایین‌تر باشد فرشتگان به انسان می‌گویند داخل بهشت شوید. که این بهشت، بهشت آخرت نیست.
خطاب مستقیم خداوند به صاحبان نفوس مطمئنه برای دخول به بهشت
آیت‌الله جوادی تصریح کرد: بر اساس آیات پایانی سوره فجر «یا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِی إِلَى رَبِّکِ رَاضِیَةً مَرْضِیَّةً فَادْخُلِی فِی عِبَادِی وَادْخُلِی جَنَّتِی؛ و به آن کسى که خدا را پرستش نموده و دلش را به یاد او آرام داشته است خطاب مى‌شود: اى نفس مطمَئنّه، به سوى پروردگارت بازگرد که تو به پیشامدهایى که او برایت مقدّر کرد و به احکام و آیینى که براى تو مقرّر داشت خشنود بودى و خدا نیز از تو خشنود بود. تو بدین شیوه مرا بندگى کردى پس در میان بندگان راستین من درآى و به بهشت من وارد شو» ذات اقدس اله مستقیما به صاحبان نفوس مطمئنه خطاب می‌کنند.
وی تصریح کرد: خداوند کسانی را مورد خطاب مستقیم قرار می‌دهد که سه عنصر «1. دارای نفس مطمئنه است 2. نسبت به جمیع قضا و قدر الهی راضی است و هیچ شکایتی ندارد 3. جمیع کردار و رفتار و اخلاق او مرضی خداست» را دارا هستند و به این مقام رسیده‌اند، و یا در بین راه‌اند و هنوز به مقصد نرسیده‌اند. زمانی که این سه وجود داشته باشد آنگاه خداوند تبارک و تعالی به او میگوید حالا بیا و بقیه راه را به دستور الهی می‌رود. اگر چنین فردی به مقصد رسیده باشد که سخن از برگشتن و «ارجعوا» نیست. بنابراین اینها با دستور خود خداوند به مقصد می‌رسند.
بهشت دو صورت دارد/ صورت مادی و صورت معنوی
این مرجع تقلید عنوان کرد: بر اساس آیات پایانی سوره قمر بهشت دو صورت دارد «إِنَّ الْمُتَّقِینَ فِی جَنَّاتٍ وَنَهَرٍ فِی مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلِیکٍ مُقْتَدِرٍ؛ به یقین، تقواپیشگان در بوستان‌هایى بهشتى و در کنار جویبارهایى بزرگ خواهند بود. در جایگاهى که همه نعمت‌هاى آن حقیقى است؛ در حضور خدا که فرمانروایى مقتدر است» یک صورت مادی است «فِی جَنَّاتٍ وَنَهَرٍ» که اشاره به همه لذات مادی در بهشت دارد که برای همه مومنان و متقین است. صورت دیگر بهشت صورت معنوی است «فِی مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلِیکٍ مُقْتَدِرٍ» که لذتی معنوی و معقول است که نصیب هر کسی نمی‌شود. در مورد شهید سوره یاسین هم این دو بهشت وجود دارد اگر تقوای او متوسط است که فقط بهشت جسمانی و عمومی شامل او می‌شود ولی اگر تقوای او در حد بالایی است، بهشت معنوی نیز شامل او می‌شود.
آیت‌الله جوادی آملی بیان کرد: این مَثَل و داستان که در قرآن به ظاهر برای مشرکان مکه از اصحاب قریه زده شده است در جریان انقلاب اسلامی و همین حالا هم وجود دارد. رهبران و مراجع آمدند و حرف امام را نقل کردند. عده‌ای نیز انکار کردند و عده‌ای نیز تا مرز شهادت دین را یاری کردند بنابراین شهدایی که از دین در انقلاب اسلامی یاری کردند، مانند شهید سوره یاسین هستند و به طور کلی تمام اضلاعی که در این مثل وجود دارد در جریان نظام جمهوری اسلامی هم وجود دارد؛ لذا این حرف‌ها همیشه تازه و زنده است. بنابراین تمام جریانی که در سوره یاسین به عنوان مثل بیان شد هم در جریان اوائل بعثت پیامبر(ص) وجود داشت و هم در دنیای کنونی و زمان ما و در جریان انقلاب اسلامی وجود داشت.
