آیا مى شود معناى قرآن را به جاى خود قرآن خواند ؟

ماه رمضان ماه امت خدا و بهترین فرصت بازگشت و خدا می باشد انسان برای رفتن، نیاز به یک راهنمای عالم و آگاه به راه دارد که قرآن بهترین برنامه برای حرکت در مسیر بازگشت به سمت خدا و ماه رمضان بهترین زمان آن است .
قدم اول در فهم قرآن قرائت و انس با قرآن است . براى قرائت قرآن، در کلمات گهربار پیشوایان معصوم (علیهم السلام) فضایل و آثارى بیان شده که موجب رشد و پرورش روح و روان آدمى مى شود.

1.سعادتمندى:
پیامبر اکرم (صلی الله و علیه وآله) مى فرماید: «اگر زندگى سعادتمندان و مرگ شهدا و نجات در روز جزا و امنیت در روز هراس و نور در روز ظلمت و سایبان در روز حرارتِ شدید و سیراب شدن در روز عطش و ارزش و سنگینى در روز سبکى اعمال را مى خواهى، پس قرآن را مطالعه کن، چرا که قرآن یادآور خداى رحمان و حافظ از شیطان و عامل برترى در ترازوى اعمال است».( میزان الحکمه، ج 8، ص 74)
2. بارورى ایمان:
امیرمومنان على (علیه السلام) فرمودند: «بارورى و رشد ایمان با قرآن خواندن به دست مى آید».( غررالحکم و دررالکلم، ص 112)
3. استجابت دعا:
امام حسن مجتبى (علیه السلام) فرمود: «هر کس قرآن بخواند بلافاصله یا با کمى تأخیر دعایش مستجاب خواهد شد».( بحارالانوار، ج 89، ص 204)
پیامبر اکرم (صلی الله و علیه وآله) مى فرماید: «اگر زندگى سعادتمندان و مرگ شهدا و نجات در روز جزا و امنیت در روز هراس و نور در روز ظلمت و سایبان در روز حرارتِ شدید و سیراب شدن در روز عطش و ارزش و سنگینى در روز سبکى اعمال را مى خواهى، پس قرآن را مطالعه کن، چرا که قرآن یادآور خداى رحمان و حافظ از شیطان و عامل برترى در ترازوى اعمال است».( میزان الحکمه، ج 8، ص 74)
آثار دیگر قرائت قرآن از این قرار است: نورانیت و افزودن خیر و برکت خانه؛ غفران گناهانِ پدر و مادر؛ افزایش مدّت بینایى؛ آمیخته شدن قرآن با گوشت و خون قارى؛ بهترین عبادت؛ بخشش گناهان، نوشته شدن حسنه و پاک شدن گناهان.
قرائت قرآن در ماه رمضان اهمیت بیشتری دارد در کتاب بحارالانوار از امام صادق (علیه السلام ) از رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) روایت کرده که فرمود: ((ماه رمضان ماه خداى عزوجل مى باشد، و آن ماهى است که خداوند کارهاى نیک را در آن دو چندان کند و بدی ها را در آن محو سازد، ماه برکت ، و ماه انابة و بازگشت ، و ماه توبه و ماه آمرزش و ماه آزادى از آتش دوزخ ، و کامیاب شدن به بهشت است. هان که در این ماه از هر حرامى خوددارى کنید، و تلاوت قرآن را زیاد کنید و حاجات خود را بخواهید، و به یاد پروردگارتان سرگرم باشید، و ماه رمضان نزد شما نباید همانند ماه هاى دیگر باشد، چرا که براى این ماه در پیشگاه خداوند حرمت و برترى بر دیگر ماه َ ها است ، و نباید در ماه رمضان روز روزه شما مانند روز غیر روزه شما باشد.)) (بحارالانوار، ج 96، ص 340 - 341.)
شیخ صدوق در کتاب معانى الاخبار و امالى به سندش از امام باقر (علیه السلام ) روایت کرده که فرمود:لکل شىء ربیع و ربیع القرآن شهر رمضان.( بحارالانوار، ج 96، ص 386. هر چیزى را بهارى است و بهار قرآن ماه رمضان است)
بهترین مزد و ثواب براى قاریان قرآن، از نظر قرآن چیست؟
بهترین بیان در اجر و ثواب قرائت و فهم و عمل به قرآن را می توان در بیان خود قرآن دید.قرآن کریم مى فرماید: (اِنَّ الَّذینَ یَتلونَ کِت بَ اللّهِ واَقاموا الصَّلوةَ واَنفَقوا مِمّا رَزَقن هُم سِرًّا وعَلانِیَةً یَرجونَ تِج رَةً لَن تَبور * لِیُوَفِّیَهُم اُجُورَهُم ویَزیدَهُم مِن فَضلِهِ اِنَّهُ غَفورٌ شَکور);( - فاطر، آیات 29 ٌ30. کسانى که کتاب الهى را تلاوت مى کنند و نماز را به پاى مى دارند و از آن چه به آنان روزى داده ایم، پنهان و آشکار انفاق مى کنند، تجارتى[ پر سود] و بى زیان و خالى از کساد را امید دارند. [آن ها این اعمال صالح را انجام مى دهند]تا خداوند اجر و پاداش کامل به آن ها دهد و از فضلش بر آن ها بیفزاید که او آمرزنده و شکرگزار است.)
بدیهى است که منظور از تلاوت در این جا، قرائت سطحى و خالى از تفکر و اندیشه نیست، بلکه خواندنى است که سرچشمه فکر و اندیشه و در نتیجه، عمل صالح باشد.
پیامبراکرم (صلی الله و علیه وآله) فرمود: «هر کس براى رضاى خدا و آگاهى عمیق در دین، قرآن بخواند، ثواب فرشتگان و انبیاء و رسولان را خواهد داشت».( وسائل الشیعه، ج 6، ص 184)
زندگىِ ما چگونه و به چه علت با خواندن قرآن زیبا مى شود؟
اگر ما به آثار خواندن قرآن توجه و قرآن را مانند دوستى در زندگى انتخاب کنیم، آیاتش را بخوانیم و در معانى آسمانى اش تفکر کنیم، پس از مدتى زندگیمان سرشار از نور، روشنایى، طراوت و زیبایى خواهد شد.
همه ترجمه هاى قرآن، براى رسیدن به معارف بلند و درک زیبایى متن اصلى نارسا است. کافى است اندکى در مباحث مربوط به زبان شناسى، فن ترجمه و تئورى هاى مربوط به آن مطالعه کنید؛ آن گاه خواهید یافت که فرق بین قرآن و ترجمه هایش، همان فرق بین کتاب الهى و بشرى است.
ما در نیایشى پیش از تلاوت قرآن از خدا مى خواهیم: «خدایا! رغبت مرا به قرآن افزون گردان و آن را مایه روشنایى دیده و درمانِ بیمارى هاى دل و از بین رفتن غم و اندوه من قرار ده. خدایا! زبانم را به خواندن قرآن بیارا و چهره ام را با آن زیبا، بدنم را با آن قدرتمند و ترازوى اعمالم را سنگین کن».
و در نیایشى که هنگام ختم قرآن مى خوانیم، به خداوند مى گوییم: «خدایا! قرآن را در دنیا همراه ما، در گور انیس ما، در قیامت شفاعت کننده ما، بر پُل صراط مایه روشنایى، در بهشت هم نشین، در برابر آتش دوزخ پوشش و براى اجراى کارهاى نیک، راهنماى ما قرار ده».( بحارالانوار، ج 89، ص 206 - 209)
آیا مى شود معناى قرآن را به جاى خود قرآن خواند ؟
اگر بخواهیم از علوم و معارف بى کران قرآن بهره ببریم، شایسته است به ترجمه و تفسیر آن توجه کنیم، تا در پرتو نور معارف الهى و عمل به آن ها اجر و ثواب دنیایى و آخرتى را نصیب خود گردانیم.
باید بدانیم که خواندن متن عربى قرآن ، ثواب ویژه دارد و خواندن ترجمه قرآن ، جاى آن را نمى گیرد.
در خود قرآن، با الفاظ مختلف به خواندن قرآن دستور داده شده; (فاقرءوا ما تیسّر منه); آن چه مى توانید از آیات قرآن را بخوانید.( بحارالانوار، ج 92، ص 17)
از طرفی می دانیم آنچه کلام خداوند است و به پیامبر اکرم(صلی الله و علیه وآله) وحی شده است، متن عربی قرآن است.« إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ تَنْزیلاً»( سوره انسان ایه 23) مسلّماً ما قرآن را بر تو نازل کردیم) این متن است که معجزه و مورد تحدی قرار گرفته است. بنابراین وقتی مثلا کسی نذر کرد که ختم قرآن انجام دهد باید متن عربی آن را بخواند.
اصرار بر تلاوت قرآن به زبان عربى، دلایل و حکمت هاى گوناگونى دیگری هم می تواند داشته باشد ؛ از جمله:
1. ایجاد زبانى مشترک در میان همه پیروان و فراهم سازى نوعى وحدت و پیوند جهانى، باعث تأکید بر قرائت و حفظ زبان عربى شده است.
2. روح و محتواى هر پیام و سخنى، در قالب زبان خاص خود، عمیق تر درک مى گردد تا زمانى که به زبان هاى دیگر برگردانده شود و قرآن - که داراى مضامین بسیار بلند و عالى هرگز قابل ترجمه دقیق و کامل به هیچ زبانى نیست.
همه ترجمه هاى قرآن، براى رسیدن به معارف بلند و درک زیبایى متن اصلى نارسا است. کافى است اندکى در مباحث مربوط به زبان شناسى، فن ترجمه و تئورى هاى مربوط به آن مطالعه کنید؛ آن گاه خواهید یافت که فرق بین قرآن و ترجمه هایش، همان فرق بین کتاب الهى و بشرى است.
3. قرآن علاوه بر محتواى مطالب، از لطافت ویژه و نکات ادبى برخوردار است که خود، بخشى از اعجاز قرآن است و در قالب هیچ ترجمه اى بیان شدنى نیست. (براى آگاهى بیشتر ر.ک: مجله بینات و مجله مترجم (ویژه نامه قرآن))
منابع:
محمدی ری شهری میزان الحکمه
آمدی غررالحکم و دررالکلم
علامه مجلسی بحارالانوار
آیت الله عبد الله جوادی آملی ,تفسیر موضوعى، ج 1

حسن اختر