مدل ریاضی جدید توضیح می‌دهد چرا پستانداران نر به نوزادان خود شیر نمی‌دهند

آیا تا‌به‌حال به این موضوع فکر کرده‌اید که چرا پستانداران نر برای بچه‌های خود شیر تولید نمی‌کنند؟ مدل ریاضی جدیدی توضیح جدیدی برای این موضوع ارائه می‌کند.

به گزارش زومیت، فقدان شیردهی در پستانداران نر از سال‌ها پیش دانشمندان را گیج کرده است. درحال‌حاضر دلیل قابل‌قبولی در سطح جهان وجود ندارد که چرا نرها نباید شیر تولید کنند. در وهله‌ی اول، پستانداران نر از هر دو ابزار تولید شیر، یعنی بافت‌های پستانی و پتانسیل ترشح شیر برخوردار هستند. اما آن‌ها به‌طور کلی فاقد سطوح کافی از محرک‌های هورمونی هستند که موجب شیردهی می‌شود. برای مثال، تولید هورمون‌هایی مانند پرولاکتین در نرها سرکوب می‌شود.

در طول دهه 1970، نظریه‌پردازان تکامل پیشنهاد کردند فقدان نرهای شیرده را می‌توان با عدم قطعیت پدری توضیح داد. اساساً، نرها نمی‌توانند مطمئن باشند پدر زیستی فرزندان خود هستند و بنابراین انگیزه تکاملی کمتری برای سرمایه‌گذاری در مراقبت از آن‌ها خصوصا ازطریق شیردهی وجود دارد.

ریاضیدانان دانشگاه یورک معتقدند این موضوع که چرا نرها به نوزادان خود شیر نمی‌دهند، ممکن است دلیل دیگری داشته باشد. براساس مدل ریاضی جدید، فقدان شیردهی در نرها ممکن است به میکروب‌هایی ارتباط داشته باشد که در شیر مادر زندگی می‌کنند.

هنگامی که مادر به کودک خود شیر می‌دهد، کاری فراتر از فراهم‌آوردن غذا انجام می‌دهد. در جریان این فرآیند، میکروارگانیسم‌هایی که در بدن او وجود دارد (ازقبیل باکتری‌ها، قارچ‌ها و ویروس‌ها)، نیز به فرزند منتقل می‌شود. این امر برای ایجاد میکروبیوم روده نوزاد حیاتی است. با‌این‌حال، اگر هر دو والد، میکروبیوم‌های خود را ازطریق این فرآیند انتقال دهند، مشکلاتی ظاهر خواهد شد.

اگر هر دو نوزادان خود را با شیر تغذیه کنند، احتمال گسترش میکروب‌های مضر در جمعیت پستانداران بیشتر می‌شود. شیردهی منحصر به مادر جلوی این اتفاق را می‌گیرد، زیرا به‌عنوان نوعی غربال عمل می‌کند و مانع از دریافت مقدار بیش از حدی از میکروب‌های مضر به نوزادان می‌شود.

فگان و همکارانش پس از کسب آگاهی درمورد میمون‌های شب آزارا، مجذوب موضوع شیردهی در نرها شدند. جرج کانستبل، از گروه ریاضی دانشگاه یورک می‌گوید این میمون‌ها فرضیات گذشته را درباره اینکه چرا نرها به نوزادان خود شیر نمی‌دهند، نقض می‌کنند، زیرا آن‌ها فداکارترین پدران در دنیای نخستی‌سانان هستند. آن‌ها 80 تا 90 درصد مراقبت از نوزادان را انجام می‌دهند و فقط برای شیردادن نوزادان را به جفت خود واگذار می‌کنند.

 کانستبل می‌افزاید: «زمانی که والدین هر دو درگیر تغذیه هستند، احتمال انتقال یک میکروب و ساکن‌شدن آن در جمعیت میکروبی دراصل دو برابر می‌شود. بنابراین، نظریه‌ی ما نشان می‌دهد که انتخاب علیه میکروب‌های مضر ازطریق شیر حاصل از غدد پستانی، ممکن است فشار انتخابی اضافی علیه شیردهی در نرها باشد.»

مدل ریاضی پژوهشگران، مزایای تغذیه با شیر مادر توسط یکی از والدین را بیان می‌کند، اما همچنین نشان می‌دهد چرا این امر از نظر تکاملی منطقی است. علت آن است که نوزاد حین تولد و شاید حتی در دوران جنینی، میکروب‌ها را از مادرش دریافت کرده است.

به‌گفته‌ی کانستبل، نظریه‌ی آن‌ها با الگوهایی از راهبردهایی مطابق دارد که پستانداران در تلاش تکاملی برای محدود کردن گسترش عناصر مضر اتخاذ کرده‌اند. نمونه بارز چنین راهبردی، انتقال انحصاری دی‌ان‌ای میتوکندریایی از مادر به فرزند است. این مکانیسم به‌عنوان فیلتری طبیعی عمل می‌کند و با سرکوب تکثیر جهش‌های مضر، یکپارچگی ژنتیکی را حفظ می‌کند. علاوه‌براین، شیوع روابط تک‌همسری در میان برخی گونه‌ها به‌عنوان پاسح سازگارانه برای به‌حداقل رساندن احتمال انتقال عفونت‌های مقاربتی پیشنهاد شده است.

گرچه پژوهش جدید برای درک تکامل شیردهی در پستانداران مفید است، پژوهشگران بر این موضوع تاکید می‌کنند که نباید به‌عنوان اساسی برای قضاوت اجتماعی درمورد این عمل در انسان‌ها مورد استفاده قرار گیرد.

همان‌طور که فگان اشاره می‌کند مدل آن‌ها به شدت متکی بر تکامل طولانی‌مدت در سلسله جانوران است و ارتباطی با انتخاب‌های فردی انسان‌های امروزی درمورد نحوه تغذیه ایمن فرزندشان ندارد. او می‌گوید: «فرضیه ما شکافی در نظریه تکاملی را پر می‌کند و به فشارهای تکاملی روی پستانداران در سطح جمعیت و در طول دوره‌های بسیار طولانی که چندین نسل را دربر می‌گیرد، مربوط می‌شود.»

مقاله‌ی پژوهشگران در مجله‌ی Nature Communications منتشر شده است.