نذورات ماه محرم؛ از زیان‌آوری بیسفنول ظروف تا زیاده‌روی در گرفتن خوراک

محمدحسن انتظاری در گفت‌وگو با ایسنا از مردم خواست که در تهیه، مصرف و نگهداری خوراک‌های نذری دقت کافی داشته باشند و اظهار کرد: نذری‌های معمولی که میان ما ایرانیان تهیه می‌شوند، خوشبختانه از نظر ترکیب غذایی سالم هستند. در پخت این غذاها اگر از گوشت تازه و روغن‌های مناسب استفاده شود، ضرری ندارند.

او دربارۀ تنوع خوراک‌های نذری ادامه داد: معمولاً خورش قیمه و قورمه‌سبزی طبخ می‌شود. در برخی هیئت‌ها و خانه‌ها پخت و تقسیم چلوکباب و چلومرغ هم معمول است که این غذاها نیز مشکل خاصی ندارند. نکته‌ای که در خوردن غذاهای نذری چندان به آن نظر نمی‌شود، اما رعایتش بسیار خوب است، تهیۀ سالاد یا سبزی در کنار غذاست.

این متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی با تأمل در این مطلب که احتمالاً برای هیئت‌ها تهیۀ سالاد و سبزی دشوار یا غیرممکن است، یادآور شد: دست‌کم افرادی که در خانه‌هایشان نذری تهیه و توزیع می‌کنند، بهتر است که به خوردن سالاد یا سبزی نیز به همراه گوشت و برنج مدنظرشان توجه داشته باشند.

انتظاری مهم‌ترین معضل هیئت‌ها و دورهمی‌های مردم را در ماه محرم، نه خوراکی که تهیه می‌کنند، بلکه ظروفی دانست که برای میل‌کردن نذری استفاده می‌شود و اضافه کرد: به‌طورکلی، باید بگویم که ظروف پلاستیکی با بدن انسان و محیط زیست و طبیعت سازگاری ندارند.

مدیرگروه تغذیۀ بالینی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با تذکر این نکته که مادۀ بیسفنول موجود در ظروف یک‌بارمصرف بسیار خطرناک است، بیان کرد: بیسفنول چاق‌کننده است. تأثیری منفی بر روی کبد انسان دارد. به‌عبارتی ابتلا به بیماری کبد چرب از پیامدهای آن به شمار می‌آید. این بیسفنول موجود در ظروف حتی به بروز بیماری‌های قلبی و عروقی هم منجر می‌شود.

او با بیان این نکته که ریختن غذای نذری مخصوصاً زمانی که داغ است، مضرات ظروف یک‌بارمصرف را افزایش می‌دهد، چنین خاطرنشان کرد: به‌طور معمول غذای نذری را داغ سرو می‌کنند و مردم هم خوراک گرم را بیشتر می‌پسندند. اما نباید از این موضوع غفلت کرد که چقدر ظروف ساخته‌شده از بیسفنول مخصوصاً در زمانی که حرارت ببینند، مضر است.

این مدرس دانشگاه به‌جای خوردن انواع غذاهای نذری و نوشیدنی‌ها در ظروف پلاستیکی بیسفنول به توزیع نذروات در ظروف سلولزی تأکید و تصریح کرد: ظرف‌های سلولزی کمی گران‌تر به حساب می‌آیند، اما تأکیدمان بر استفاده از همین ظروف است.

انتظاری در توضیح مواد سلولزی که در ظروف خاصی استفاه می‌شود، بیان کرد: مواد سلولزی مانند تنۀ درخت یا ساقۀ گندم‌اند. این مواد کاملاً با بدن سازگاری دارند و بی‌خطرند. این جنس مواد از قدیم برای نگهداری غذاها و خوردنی‌ها استفاده می‌شدند؛ چنان‌که باغداران نیز میوه را در صندوق‌های چوبی می‌ریختند و هنوز هم مورد توجه است.

این کارشناس تغذیه مردم و هیئت‌های عزاداری امام‌حسین‌(ع) را به تهیۀ ظرف‌های سلولزی توصیه کرد و یادآور شد: ظروف سلولزی برای بدن مضرات ندارند، در کنار آن باید بدانیم که به محیط زیست هم آسیب نمی‌زنند. این دو نکته برخلاف ظروفی است که مادۀ بیسفنول دارند. ظروف پلاستیکی بیسفنول در طبیعت تجزیه نمی‌شوند که معضلی اساسی است.

 مدیرگروه تغذیۀ بالینی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از مردم خواست که در گرفتن نذورات زیاده‌روی نکنند و اظهار کرد: متأسفانه برخی از مردم به جنبۀ معنوی نذورات کمتر توجه می‌کنند. غذای نذری را باید به تعداد و به اندازۀ خوردن گرفت. توصیه می‌کنم که مردم به‌هیچ‌وجه غذای نذری به مقدار فراوان و برای نگهداری طولانی‌مدت در یخچال یا فریزر نگیرند.

او تأکید کرد: مضرات خوردن نذری در ظروفی که از بیسفنول هستند یک بحث است، نگهداری نذری در این ظروف و در یخچال یا فریزر هم بحث دیگر است که نباید نادیده گرفت. حتی اگر افرادی اصرار دارند به نگهداری غذا برای وعده‌های بیشتر باید غذای مدنظرشان را از ظروف پلاستیکی به ظرف‌های شیشه‌ای یا استیل منتقل کنند.

این متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی فریزکردن و دفریز غذا را مضر دانست و افزود: وقتی با هدف نگهداری طولانی‌مدت نذری را فریز می‌کنیم، ارزش غذایی آن کاهش پیدا می‌کند. باز هم تأکید می‌کنم که مردم به اهمیت معنوی غذای نذری عنایت داشته باشند. برای نمونه، نباید یک خانواده که پنج نفرند به اندازۀ 20 نفر غذای نذری بگیرند. این مسئله چه از نظر علمی و چه از نظر اخلاقی اقدامی نادرست است.

انتظاری با تأمل در اهمیت معنوی و زیبایی سنت تقسیم نذورات گفت: در کنار دقتی که مردم در گرفتن غذای نذری دارند، توصیه می‌کنم افرادی هم که نذر دارند در توزیع آن دقیق باشند. این‌طور نباشد که یک خانوادۀ دارا که واقعاً مستحق نیست، مقدار فراوانی غذا بخورد و به خانه ببرد، اما یک خانوادۀ نیازمند هیچ سهمی از نذری اباعبدالله حسین(ع) نداشته باشد.