عصر ایران- تب دنگی نوعی بیماری است که توسط نیش پشه های سرده آئدس آلوده به یکی از ویروس های دنگی منتقل می شود. علائم معمولا شبیه آنفلوانزا هستند، اما می توانند به تب دنگی شدید (تب خونریزی دهنده دنگی) که یک وضعیت تهدید کننده حیات است، پیشروی کنند.
گفتنی است که آلوده شدن برای بار دوم، گاها خطر ابتلا به علائم جدی را افزایش می دهد. تمامی یافته هایی که در ادامه در اختیار علاقه مندان قرار می گیرند، از طریق وب سایت مرکز درمانی مشهور آمریکایی کلینیک کلیولند قابل دسترسی هستند.
تب دنگی کدام مناطق جغرافیایی و چه افرادی را تحت تاثیر قرار می دهد؟
این ویروس بیشتر در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری از جمله آمریکای مرکزی و جنوبی، آفریقا، بخش هایی از آسیا و جزایر اقیانوس آرام یافت می شود. کسانی که در این مناطق زندگی یا به آنها سفر می کنند، بیشتر در معرض خطر هستند. کودکان و افراد مسن نیز با احتمال بالاتری برای نشان دادن علائم شدید رو به رو هستند. لازم به ذکر است که دنگی از فردی به فرد دیگر مسری نیست مگر زمانی که از مادر باردار به فرزندش منتقل شود.
پشه آئدس
میزان شیوع تب دنگی چقدر است؟
تحقیقات تخمین می زنند که تقریبا 400 میلیون نفر در سال به تب دنگی مبتلا می شوند، اما اکثر آنها (حدود 80 درصد) هیچ علامتی ندارند.
آیا می توان در برابر تب دنگی مصونیت یافت؟
بله، پس از آلوده شدن به یک نسخه از ویروس دنگی، می توان به مصونیت نسبی دست یافت. البته باید توجه داشت که از آنجایی که حداقل چهار سویه از این ویروس وجود دارد، بحث مصونیت مقداری پیچیده می شود.
سیستم ایمنی بدن شما ابزارهایی در اختیار دارد که می تواند از آنها برای تشخیص عفونت ها و ارتقا خود در فرآیند مبارزه استفاده کند. همانطور که بدن ما با یک ویروس مبارزه می کند، به جعبه ابزار خود نگاه می اندازد تا ببیند که کدام ابزار (آنتی بادی) می تواند آن تهدید خاص را از بین ببرد.
آنتی بادی ها برای هر مهاجمی که به بدن نفوذ می کند، اختصاصی هستند، درست مانند کلیدی که تنها یک قفل را باز می کند. در واقع آنتی بادی ها به هدف خاص خود متصل شده و به سیستم ایمنی کمک می کنند تا آن را از بین ببرد. بدین ترتیب هنگامی که بدن یاد بگیرد که چگونه باید با یک ویروس خاص مبارزه کند، بعید است که دوباره به آن مبتلا شویم.
از این رو پس از ابتلا به یکی از چهار سویه، به احتمال بسیار کمی ممکن است مجدد با همان سویه بیمار شویم. اما آنتی بادی های مختص به یک سویه به طور کامل با نسخه های دیگر مطابقت ندارند. بنابراین سویه های دیگر همچنان می توانند از این تناسب ناقص برای فریب دادن سیستم ایمنی ما بهره ببرند.
علائم تب دنگی چیست؟
بیشتر عفونت های دنگی علائمی ایجاد نمی کنند. اگر علائم دارید، تب بالا (40 درجه سانتیگراد) به طور معمول با نشانه های زیر همراه می شود:
- بثورات پوستی
- درد شدید پشت چشم
- حالت تهوع یا استفراغ
- درد عضلات، استخوان و مفاصل
علائم تب دنگی 4 تا 10 روز پس از نیش پشه ظاهر می شوند و می توانند سه تا هفت روز نیز طول بکشند. حدود 1 نفر از هر 20 فرد مبتلا به این بیماری، پس از شروع به محو شدن علائم اولیه با نشانه های شدت یافته رو به رو می شود.
تب دنگی شدید (تب خونریزی دهنده دنگی)
تب دنگی شدید یک اختلال تهدید کننده حیات است. علائم هشدار دهنده تب شدید معمولا 24 تا 48 ساعت پس از برطرف شدن تب اولیه تظاهر می یابند.
تب دنگی شدید یک اورژانس پزشکی است که می تواند کشنده باشد. اگر مبتلا به این بیماری هستید یا در منطقه ای زندگی می کنید که تب دنگی شایع است، در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر فورا به نزدیکترین اورژانس مراجعه کنید:
- درد معده/شکم
- استفراغ مکرر
- مشاهده خون در مدفوع
- خونریزی از بینی یا لثه ها
- خستگی شدید، بی قراری یا تحریک پذیری
چه چیزی باعث تب دنگی می شود؟
همانطور که اشاره شد، تب دنگی توسط یکی از چهار ویروس دنگی ایجاد می شود. وقتی یک پشه آلوده به ویروس دنگی شما را نیش می زند، این ویروس می تواند وارد خون شود و از خود کپی برداری کند. خود ویروس و پاسخ سیستم ایمنی در نهایت باعث ایجاد احساس بیماری در فرد مبتلا خواهند شد.
این ویروس می تواند فاکتورهایی از خون که مسئول تشکیل لخته و حفظ ساختار رگ های خونی هستند را از بین ببرد. چنین وضعیتی باعث نشت خون از رگ ها و خونریزی داخلی شده و منجر به بروز علائم تهدید کننده حیات تب دنگی شدید می شود.
تب دنگی چگونه تشخیص داده می شود؟
تب دنگی با آزمایش خون تشخیص داده می شود. نمونه خون به آزمایشگاه ارسال می شود تا از نظر نشانه های وجود ویروس دنگی بررسی شود. پزشک می تواند از آزمایش خون به منظور یافتن ویروس های دیگری که باعث علائم مشابه می شوند نیز استفاده کند.
تب دنگی چگونه درمان می شود؟
تا به امروز هیچ دارویی برای درمان تب دنگی وجود ندارد.
البته پزشک معالج توصیه هایی در مورد نحوه مدیریت علائم و اینکه چه زمانی باید به اورژانس مراجعه شود، ارائه می دهد.
مدیریت علائم تنها راه درمان تب دنگی است. برای این کار توصیه های پزشک خود را دنبال کنید. این توصیه ها معمولا شامل موارد زیر هستند:
- با نوشیدن آب و مایعات فراوان، بدن خود را هیدراته نگه دارید
- تا حد امکان استراحت کنید
- درمان درد فقط باید با استامینوفن انجام شود
- به هیچ عنوان ایبوپروفن یا آسپرین مصرف نکنید. این داروها می توانند خطر خونریزی داخلی تهدید کننده حیات را افزایش دهند
چگونه می توان از ابتلا به تب دنگی پیشگیری کرد؟
بهترین راه برای کاهش خطر ابتلا به تب دنگی محافظت از خود در برابر نیش پشه است:
- از مواد دافع حشرات مطمئن که حاوی 20 تا 30 درصد DEET یا سایر مواد شناخته شده برای کمک به دور نگه داشتن پشه های آئدس هستند، استفاده کنید(انواع اسپری و استیک ضد گزش حشرات در داروخانه ها موجود است)
- پوست در معرض نیش حشره مانند دست و پا را در فضای باز بپوشانید، به خصوص در ساعات ابتدایی شب و صبح ها که احتمال حضور پشه های آئدس در اطراف شما بیشتر است
- از آب راکد (سطل ها یا بشکه ها، حمام پرندگان، لاستیک های قدیمی که ممکن است آب باران را در خود نگه دارند) و نقاط کم ارتفاعی که آب در آنها جمع می شود، دوری کنید
- با بسته نگه داشتن پنجره ها و درها در صورت امکان، پشه ها را در فضای خارج از خانه خود نگه دارید
- در مناطقی که تب دنگی شایع است، شب ها از پشه بند استفاده کنید
- اگر باردار هستید، در صورت امکان از سفر به مناطقی که تب دنگی شایع است خودداری کنید
- پیش از سفر بررسی کنید که آیا در مقصد شما شیوع بیماری رخ داده است یا خیر
اوضاع در ایران چگونه است؟
به گزارش برنا، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت گفت: تاکنون 149 مورد مبتلا به بیماری تب دنگی در کشور شناسایی شده و از این تعداد 11 مورد ابتلای داخلی بوده است.
این بیماری در کشور‌های جهان از جمله پاکستان، امارات، اندونزی، بنگلادش، هندوستان، تایلند و ینگاپور دیده شده و در کشور‌های آمریکای جنوبی، چین و استرالیا هم رویت شده است، همچنین به کشور‌های حاشیه خلیج فارس رسیده اما در این رابطه گزارش و آماری به سازمان بهداشت جهانی ارائه نکرده اند.
نزدیکی شهر پندجور پاکستان به مرز ایران و سفر به کشور امارات افرادی را به این بیماری ابتلا کرده، همچنین در استان‌های جنوبی از جمله سیستان و بلوچستان، بوشهر، هرمزگان و در استان‌های شمالی گیلان، مازندران و گلستان پشه آئدس دیده شده است.
شهنام عرشی، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت در گفت وگو با خبرگزاری برنا درباره بیماری تب دنگی اظهار داشت: تاکنون 149 مورد مبتلا به بیماری تب دنگی در کشور شناسایی شده و از این تعداد 11 مورد ابتلای داخلی بوده است، یعنی پشه آلوده در داخل کشور فرد را نیش زده که هر 11 نفر در بند لنگه بودند.
وی ادامه داد: ما فقط در یک شهرستان آلودگی پشه‌ها را با این ویروس داریم که این شهرستان بندرلنگه است و فعلاً در سایر شهرستان‌ها و استان‌های ما پشه آلوده وجود ندارد، البته چهار استان جنوبی ما پشه را دارند اما پشه آلوده فعلاً در بندر لنگه است، البته با توجه به رفت و آمد‌هایی که بین کشور‌های حاشیه جنوبی خلیج فارس و ساکنان استان‌های جنوبی ماست، نگرانیم که سایر شهرستان‌ها به تدریج در هفته‌ها و ماه‌های آینده آلوده شوند.
رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت عنوان کرد: در حال حاضر 11 بیمار ابتلای داخلی به بیماری تب دنگی داریم و با حال عمومی خوب از بیمارستان ترخیص شدند. تاکنون تنها یک مورد فوت براثر این بیماری داشتیم که مربوط به خانمی بالای 80 سال بوده که در امارات مبتلا و به کشور بازگشته بود. خوشبختانه از بین کسانی که در داخل کشور مبتلا شده فوتی نداشتیم.
دنگی و شکل متهم ردیف اول آن!
کارشناس مسئول پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های واگیردار مرکز بهداشت بجنورد گفت: «پشه آئدس با سایر پشه‌های موجود در دنیا یک‌سری تفاوت دارد که یکی از مهم‌ترین آنها، زمان فعالیتشان است.»
سعیدی اظهار کرد: پشه آئدس روز فعالیت است و زمان فعالیت آنها از زمان طلوع تا غروب آفتاب است و بیشترین زمان سیکل فعالیت این پشه، هنگام طلوع آفتاب است.
به گزارش ایسنا، وی افزود: آئدس برخلاف پشه‌های دیگر همچون زنبور عسل مهاجم هستند. سایر پشه‌ها صبر می‌کنند که فضا تاریک و شخص به خواب رود و سپس گزش را انجام دهند که آئدس اینگونه نیست.
سعیدی ادامه داد: علاوه بر آن ظاهر پشه آئدس با پشه‌های دیگر متفاوت است و نوار‌های تیره و روشن دارند.
به گفته وی آئدس به شدت این توانایی را دارد که خود را با محیطی که در آن قرار دارد، تطبیق دهد.
این مسئول با اشاره به اینکه افزایش سفر، تغییرات آب و هوایی، گرم شدن دمای هوا، تغییر فصول و تغییر سبک زندگی سبب انتشار محل زندگی این پشه شده است، افزود: آئدس کلمه‌ای یونانی به معنای ناخوشایند و نفرت انگیز است که در گذشته مناطق حاره و گرمسیری محل زندگی آنها بوده، اما با تجارت مواردی همچون لاستیک‌های مستهلک و یا برخی از گیاهان زینتی شیوع پیدا کرده‌اند.
سعیدی توضیح داد: این پشه علاقه به آب‌های راکد، آب ته گلدان، ناودان و کولر دارد. این‌پشه به تعداد زیادی تخم گذاری می‌کنند و تخم‌های آنها مقاومت بالایی به گرما و سرما دارند.
وی بیان کرد: از سال 90 خراسان شمالی مورد پایش قرار گرفته و مکان‌هایی همچون فرودگاه‌ها و کارخانجات که امر تجارت را انجام می‌دهند مورد بررسی قرار می‌گیرد و تاکنون نمونه مثبتی از آن مشاهده نشده است.
