یوم العباس چه روزی است؟

فاضل دریس

مردم عرب خوزستان به دلیل قرابت به کربلا دارای مراسم های خاصی در عزاداری حسینی هستند. از جمله این موارد نامگذاری های دهه اول محرم به نام شهدای کربلا و وقایع برجسته این حادثه است. به طور مثال روز ششم محرم بنام یاران حسین (ع) و حبیب ابن مظاهر اسدی و روز هشتم را بنام حضرت قاسم ابن الحسن و روز نهم را بنام حضرت علی اکبر نشان کرده اند. در این ایام روضه خوانان، مجالس خود را به این شهدای طف اختصاص می دهند.

اما برجسته ترین این نامگذاری ها به روز هفتم ماه محرم مربوط می شود و آن روزی است که به آن «یوم العباس» می گویند. بر اساس سنت قدیمی آن را مختص حضرت اباالفضل العباس می دانند.

در "یوم العباس" هر چند تعطیل رسمی نیست اما تقریباً این روز در بسیاری از شهرهای خوزستان عملاً تعطیل است. تمام حسینیه ها و هیات ها و تکایا بدون استثنا در روز هفتم محرم روضه حضرت عباس می خوانند و "جوانمردی و اوج مقام بلند اخوت و برادری" را پاس می دارند.
در پایان روضه، ناهار روز هفتم بر پاست و عزاداران مهمان خوان عباسی می شوند.

بیشترین نذورات ایام محرم در یوم العباس ادا می شود و نیازمندان معنوی و مادی با هر حاجتی دخیل می بندند.
شب و روز هفتم محرم در خوزستان رنگ و بوی خاصی دارد، شلوغ ترین و خاص ترین مراسم در یوم العباس برگزار می شود. بیشتر خانواده هایی که در طول سال حاجت روا شده اند معمولاً نذرشان را در روز هفتم تقدیم می کنند.

از جمله نذرهایی که در برخی مناطق خوزستان دیده می شود «ذبح اطفال» به معنی قربانی کردن نمادین است. بدین معنا که خانواده ها فرزند خردسال شان را نذر ذبح می کنند و بر همین اساس معمولاً در روز هفتم یا دهم طفل خود را به حسینیه یا محل روضه خوانی می برند و روضه خوان یا حسینه دار با چاقوی بلندی یا شمشیری که آن را با پارچه سیاه یا سبزی پوشانده اند بصورت نمادین بر گردن طفل می کشد و نذر ذبح ادا شده حساب می شود. نذر ذبح معمولاً برای پسران انجام می شود باشد که رهروان راه حسینی شوند.

در مناطق مختلف خوزستان و اهواز از عین دو تا شهرک طالقانی (کوره) ماهشهر و آبادان و شادگان و... بزرگ‌ترین تجمع های محرم در یوم العباس شکل می گیرند و به یاد علمدار دشت کربلا سینه می زنند و ماتم می گیرند.

مراسم یوم العباس در روز هفتم محرم در بسیاری از شهرهای خوزستان، با مراسم های سنتی و مردمی مختلفی همراه است. این امر می طلبد متولیان فرهنگی و اجتماعی ضمن ثبت این مراسم ها در میراث فرهنگی ناملموس، بخشی از فرهنگ و سنت مردم این سرزمین را گرامی بدارند و در حفظ آن بکوشند.