حمله روسیه به اوکراین در فوریه 2022 منجر به ممنوعیت یا محدودیت شدید نفت روسیه از غرب شد. در همین حال، سایر کشورها، از جمله چین، هند و ترکیه، ترجیح دادند روابط تجاری خود را با این کشور بیشتر کنند.
به گزارش روزیاتو، اینفوگرافی زیر، نمایی از شکاف رو به رشد بین کشورهایی که از خرید نفت روسیه اجتناب می کنند در مقابل کشورهایی که از مازاد عرضه استفاده می کنند را نشان می دهد.
کدام کشورها واردات نفت روسیه را کاهش داده یا ممنوع کرده اند؟
این تحلیل از داده‌های گزارش بازار نفت در فوریه 2024 آژانس بین‌المللی انرژی درباره صادرات نفت روسیه از سال 2021 تا 2023 استفاده می‌کند.
پس از تهاجم، هم ایالات متحده و هم بریتانیا ممنوعیت کامل نفت خام روسیه را وضع کردند. واردات از 600,000 بشکه در روز در سال 2021 به 0 تا اواخر سال 2022 رسید.
به همین ترتیب، اتحادیه اروپا که از لحاظ تاریخی بیشتر به نفت روسیه متکی بوده است، واردات خود را بیش از 80 درصد کاهش داد و از 3.3 میلیون بشکه در روز در سال 2021 به 600,000 بشکه در روز در سال 2023 رسید.
OECD آسیا-اقیانوسیه که شامل ژاپن، کره جنوبی، استرالیا و نیوزیلند می شود – نیز واردات نفت خود از روسیه را کاهش داد.
کدام کشورها واردات نفت روسیه را افزایش داده اند؟
کاهش تقاضا برای نفت خام روسیه از غرب، فرصتی برای خرید برای کشورها و مناطقی ایجاد کرد که تصمیم گرفتند از تحریم های غرب حمایت نکنند.
هند واردات نفت خود از روسیه را با بیشترین میزان از سال 2021 تا 2023 افزایش داد و از 100,000 بشکه در روز به 1.9 میلیون بشکه در روز رساند.
چین، نیز شاهد افزایش بزرگی در حجم واردات نفت روسیه بود. این کشور واردات نفت روسیه را بیش از 40 درصد در این بازه زمانی افزایش داد. ترکیه واردات نفت خام روسیه را 500,000 بشکه در روز افزایش داد.
چندین منطقه دیگر، مانند آفریقا، خاورمیانه و آمریکای لاتین، شاهد افزایش جزئی در واردات نفت از روسیه بودند.
تغییر وابستگی های تجاری
پویایی موجود در بازار جهانی نفت خام بر روندهای گسترده تری در روابط تجاری روسیه تاکید دارد. روسیه از نظر اقتصادی به طور فزاینده ای کمتر به غرب و بیشتر به چین وابسته می شود.
از سال 2022 تا 2023، بزرگترین تغییر رو به بالا در برآورد وابستگی تجاری دوجانبه کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (UNCTAD)، افزایش بیش از 7.1 درصدی اتکای روسیه به چین بود.
توجه: وابستگی های تجاری توسط UNCTAD به عنوان نسبت تجارت دوجانبه دو کشور به کل تجارت اقتصاد وابسته محاسبه می شود.
در واقع، چین پس از تهاجم اوکراین به روسیه راه نجاتی پیش روی این کشور باز کرد. شورای آتلانتیک گزارش داد که صادرات چین به روسیه از سال 2021 تا کنون 121 درصد رشد داشته است، در حالی که صادرات به سایر نقاط جهان در مدت مشابه تنها 29 درصد افزایش یافته است.
در مقابل، روسیه نیز کاهش زیادی در اتکا به اتحادیه اروپا (-5.3٪) نشان داد. با ادامه تشدید تنش های ژئوپلیتیکی، کره جنوبی و ایالات متحده تغییراتی را برای فاصله گرفتن بیشتر از چین انجام داده اند.
همانطور که بازار نفت روسیه نشان می دهد، تنش های ژئوپلیتیکی این پتانسیل را دارد که بر تجارت تأثیر قابل توجهی بگذارد. اگرچه صادرات نفت خام روسیه در بحبوحه درگیری ثابت ماند، اما این امر مستلزم تغییر در شرکای تجاری اصلی آن بود.