فقط ۹ استان با بحران آب روبرو نیستند

در بررسی Statista کشور‌ها از جهت وضعیت آبی به چهار گروه از شدیدترین تنش آبی تا کمترین خطر تنش آبی دسته‌بندی شده‌اند که ایران نیز در گروه کشور‌هایی قرار گرفته است که پیش‌بینی می‌شود تا سال 2050 شدیدترین تنش آبی را تجربه خواهد کرد.

 

به گزارش خراسان، با این وصف که بر اساس شواهد موجود، علاوه بر کل شبه‌جزیره عربستان، ایران و هند، بیشتر کشور‌های شمال آفریقا مانند الجزایر، مصر و لیبی نیز از جمله کشور‌هایی هستند که انتظار می‌رود کشاورزی و تفاوت کشور‌های توسعه یافته با دیگران سال هاست که یک سوی ماجرای بحران‌های آبی، مسئله کشاورزی‌های سنتی و توسعه نیافته است. این را از میزان آب مصرفی در بخش کشاورزی کشور‌های توسعه یافته و در حال توسعه می‌توان دریافت که پیشرفته‌ها 30 درصد منابع آب خود را صرف کشاورزی می‌کنند، اما در کشوری همچون ایران تا 87 درصد.

البته این را هم باید گفت که رقم 87 درصد میزان متوسط مصرف در بخش کشاورزی است. استان‌هایی که بیشترین وابستگی به آب‌های زیرزمینی را دارند استان‌هایی، چون کرمان، یزد، البرز، خراسان جنوبی، هرمزگان، همدان، خراسان رضوی و فارس هستند که به‌ترتیب در این استان‌ها سهم برداشت آب از منابع آب زیرزمینی نسبت به آب‌های سطحی 93 درصد، 91 درصد، 89 درصد، 89 درصد، 88 درصد، 87 درصد، 84 درصد و 80 درصد است، در واقع در این استان‌ها بیش از 80 درصد از آب مصرفی سالانه از منابع زیرزمینی برداشت می‌شود و این اتفاق نقش ویرانگری در وضعیت آبی آن‌ها داشته و خواهد داشت.

در میانه این گزارش غم انگیز ممکن است این سوال هم مطرح شود که بارندگی‌های امسال که به نظر بیشتر از سال‌های اخیر بود، همچون در کرمانشاه (85 میلی‌متر بیشتر از شرایط نرمال)، ایلام (59.3 بیشتر از نرمال)، مازندران 55.2، خوزستان 50.6 و اردبیل 47.2 میلی‌متر بیشتر از شرایط طبیعی بوده است، آیا دردی را دوا کرده است یا خیر؟ صادق ضیاییان، رئیس مرکز پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات جوی سازمان هواشناسی درخصوص این که آیا این بارش‌ها کم‌آبی‌های ایران را جبران خواهد کرد یا خیر، معتقد است: این میانگین بارش، بیانگر وضعیت کشور از نظر بارش نیست، چون پراکندگی بارش‌های بهار بسیار نامتناسب بود و بسیاری از استان‌ها در نوار شمالی کشور مانند تهران و البرز بارش‌های کمتر از نرمال داشتند. برخی از استان‌ها کمبود بارش و بسیاری هم بارش‌های فراتر از نرمال داشتند.

اگر بخواهیم به نگاهی کلی‌تر از وضعیت آبی در نقاط مختلف کشور برسیم، مطالعات فالکن مارک دانشمند سوئدی در سال 1400 نشان می‌دهد، اکثر استان‌های کشور از نظر بحران آب در وضعیت بحرانی تا کمبود مطلق قرار دارند. نکته‌ای که حائز اهمیت است، قرار گرفتن تعداد زیادی از استان‌های کشور، در شرایط کمبود مطلق، از جهت بحران آب است.

 

از 31 استان حدود 9 استان در شرایط بدون تنش قرار گرفته‌اند. برگرفته از نتایج شاخص پایداری آب (WSI) از همین مطالعه که نشان‌دهنده متوسط سالانه میزان برداشت و مصرف از منابع آب تولیدی در هر استان است از نظر میزان مصرف از منابع آب، اکثر استان‌های کشور ایران در طبقه برداشت متوسط تا زیاد قرار می‌گیرند، تنها در هفت استان کشور شامل استان‌های کردستان، مرکزی، لرستان، ایلام، کهگیلویه و بویراحمد، هرمزگان و خراسان شمالی تناسب میان مصرف و آب تولیدی در وضعیت مناسبی قرار دارد.

 

غوطه ور شدن در سد‌های کشور هم در این گزارش داغ و این هوای گرم خالی از لطف نیست. روز گذشته خبرگزاری تسنیم در گزارشی از وضعیت سد‌ها نوشت: در زمان حاضر با وجود 31 میلیارد و 190 میلیون مترمکعب آب ذخیره‌شده در سد‌های کشور، 60 درصد ظرفیت مخازن سد‌ها پُر و 40 درصد این ظرفیت خالی است. میزان ذخایر آبی سد‌ها در روز سی‌ام تیرماه 1402 بیش از 28 میلیارد و 410 میلیون مترمکعب بود که مقایسه این رقم با حجم فعلی ذخایر آبی سدها، نشان‌دهنده رشد 10درصدی است.